Centrum – Wonen in Nijmegen

Boekhandel Kloosterman in de Broerstraat: gezien vanuit de Molenstraat, midden rechts de Pauwelstraat; op de achtergrond het restant van de door oorlogsverwoestingen gehavende St. Dominicuskerk, 1950 (Commissariaat van Politie afd Fotografie via F15109 CC0) architect Lelieveldt

1950 Broerstraat 68, Plein 1944 147-150 Centrum

Een van de eerste gebouwen dat herbouwd is, is dat van boekhandel Kloosterman. Architect Lelieveldt zorgde voor het ontwerp. Deze boekenwinkel had al vele jaren bestaan, totdat het bombardement van februari 1944 het pand verwoestte.

Ook Plein 1944 147-150 maakt onderdeel uit van dit gebouw: let op de Phoenix bovenin Augustijnenstraat 147-150!

Vooraf: Kloosterman op de Broerstraat

Kloosterman (het witte gebouw op de achtergrond, recht de straat inkijkend): Gezien vanuit de Molenstraat. Rechts de Ziekerstraat, links de Zeigelbaan. Op de achtergrond boekhandel Kloosterman op de hoek van de Houtstraat, 1925-1930 (F15124 RAN)

Boekhandel Kloosterman zat al vele jaren op de hoek van Broerstraat met de Houtstraat. Hoewel de geschiedenis nog na moet worden gegaan, is er ook een foto uit 1887 gevonden, zie GN604.

Jan Franciscus Kloosterman (Nijmegen, 5/5/1823) komt in het Bevolkingsregister van 1860 voor als Commissionair in Koren en Boekhandelaar; in 1850 was het “koopman”. Op 6 juni 1866 overlijdt hij. Hij is getrouwd met Johanna Cecilia van der Heijden (Nijmegen, 28/11/1817). Ook Johan Philip Christiaan Mesenig (Xanten, 12/2/1836) komt dan al op dit adres voor. Daarbij is moeilijk na te gaan wat er gebeurd: volgens de kaart van het Bevolkingsregister 1860 vertrekt hij naar ’s Hertogenbosch op 28-6-1866, hoewel hij ook op de kaart van 1870 voorkomt, waarbij hij vertrekt naar Wijk C 29.

In ieder geval draagt de Weduwe J.F. Kloosterman in juli 1885 de firma over aan Joh.P.C. Mesenig “die mij sedert 19 jaren trouw assisteerde” (advertentie PGNC 17/7/1885).

Vervolgens neemt neemt Gerard J.A.M. Janssen in mei 1893 de firma J.F. Kloosteman over van Joh.P.C. Mesenig (PGNC 16/5/1893).

Nieuwbouw door architect Lelieveldt

Kloosterman’s Boekhandel, Architect J.A. Lelieveldt, getekend 25-11-1949 (D12.410205) Hoek Plein 1944 en Broerstraat — Kloosterman’s Boekhandel, Architect J.A. Lelieveldt, getekend 25-11-1949 (D12.410205)

Architect J.A. Lelieveldt ontwerpt in het nieuwe gebouw van Kloosterman, op de hoek van Plein 1944 en Broerstraat.

Phoenix

In het gebouw bevindt zich een bijzondere gevelsteen: dat van een Phoenix met onder de vleugels het jaar 1950, als teken dat ook Nijmegen uit de brand verrijst. De tegel bevindt zich boven de ramen van de Augustijnenstraat.

Bij de opening van Kloosterman

Chris le Roy bespreekt de nieuwe boekhandel van Kloosterman aan de hand van een gevelsteen.

“Een gevelsteen: Zegel op het bouwwerk”

Het wordt ernst met de wederopbouw van Nijmegen en het doet goed te zien en te beleven hoe er gewerkt wordt, wat er tot stand wordt gebracht. Straks zal inderdaad een ruimer, een grootser Nijmegen, een feit worden, een Nijmegen, dat open staat voor …(?), en waar de vreemdeling gaarne toeft; een stad die, hoe specifiek zij ook moge georiënteerd zijn, niets meer wil weten Van die middeleeuwse tendensen, die slechts verstikkend kunnen werken ten opzichte van een algemeene ontwikkeling, die een …aad voor elke gemeenschap. Reeds in vroegere jaren schreven we over de wederopbouw van Nijmegen en spraken de hoop uit, dat onze kunstenaars zouden worden betrokken bij die wederopbouw.

Het gebeurt, gelukkig, maar nog te weinig.

Eén bouwwerk wil ik lichten uit alle anderen op dit ogenblik. Het is de nieuwe boekhandel firma Kloosterman (d.w.z. de heer Janssen (?)). Eenvoudig, sterk en doelmatig staat hij daar. Meer.. wezen wij er op, dat de ..komst de stijl moet zijn van de doelmatigheid. Doelmatigheid is hard en houd geen stand.

Er is een doelmatigheid, waaraan zich koppelt sobere sier en tooi, verlichting en gerief. En dat is toegepast bij de bouw van de zaak daar in de Broerstraat, dat is gevoeld door genoemde heer Janssen.

De architect, de heer Lelieveldt, heeft het begrepen, en zijn werk… geheel is van buiten en binnen een werk geworden, dat het stadsbeeld siert op een voortreffelijke wijze.

Onze taak bepaalt zich er toe te zien naar het werk, dat behoort tot de elementen, die de doelmatigheidsstijl tot een waarachtige stijl maken, tot één dus, die blijvend zal staan in de tijd van heden en straks.

Daar is dan van buiten de gevelsteen, gebeeldhouwd door de beeldhouwer Jacq. Maris.

De functie van deze steen is, zoals de heer Janssen het uitdrukte, dat hij zal wezen: “zegel van het bouwwerk”.

En dat is deze steen, in gave synthese bewerkt, voorstellende een vrouwfiguur en een manfiguur, symboliserende poëzie en proza. Het geheel gebonden door een reliëfband, waarin s opgenomen, wat het bouwwerk, waarvan die steen het zegel is te bieden heeft, boeken o.a. op velerlei gebied en wij hopen voor al die werken in algemene zin, dat zij Gods zegen meedragen in de huizen der mensen. En juist omdat het zó is met dit bouwwerk, dat een zegel draagt van Maris’ hand, zó zuiver gevoeld en begrepen, hebben wij zo’n achting voor deze ganse prestatie, voor het geheel. Er is méér. Aan beide zijden prijkt de naam Kloosterman, niet “zó maar”, doch zuiver van verhouding en kleurtoon tot het geheel. De zijgevel zag in zich opgenomen een reclame voor een vulpen. Dit is geen eenvoudige zaak. Ook de oplossing voor deze reclame is af en volkomen geslaagd, naar kleur, opstelling en letterschrift.

Advertentie Storm over Nijmegen (De Gelderlander 18/7/1945)

Het boekje “Storm over Nijmegen is verkrijgbaar bij Kloosterman’s boekhandel.

Hierin beschrijft W. Imar Kula de september van 1944. Tegenwoordig staat het boek online

Wij gaan naar binnen onder het stenen zegel door en bezien het interieur.

Logisch, als een orgaan, onverbrekelijk verbonden met het geheel, is het ingezonken open kantoor met de telefoon, alweer zuiver van verhouding in de compositie van dit geheel.

Er zijn daar binnen 4 langwerpige, opstijgende gebrandschilderde ramen, die de aandacht waard zijn, ramen, die geheel voldoen aan het door laten van getemperd buitenlicht in een straat.

Deze gebrandschilderde ramen bleven glas en zijn geformeerd en bewerkt door de Sittardse glazenier Rummens. Daar is de “boekenwurm”, geestig, rustig, uitstekend, en zo is het ook met de andere ramen, vooorstellend Laurens J.zn. Koster, Joost v.d. Vondel en “Leves spiëntiae”.

Ja, hier is een bouwwerk, waarin met recht een 100-jarig jubileum mocht worden gevierd kort geleden. Het is, dunkt ons, ook voor onze gemeente-bestuurderen wel zeer verblijdend, een dergelijk pand te zien opgenomen in ons stadsbeeld en wij hebben en stil vermoeden ook denkende aan de medewerkende kunstenaars, dat onze Burgemeester en zijn secretaris voldoening hebben gevoeld over dit resultaat. De gevelsteen, het gebrandschilderde raam, het mozaïek, het uithangbord (in velerlei vorm) en onze nieuwe specifieke reclamekunst zijn in het grote stadsbeeld niet alleen onmisbaar, maar zijn maatstaf tot dat, wat er in een stad leeft en hoe het leeft. Het zijn de levende verluchtingsmogelijkheden van formaat en dienen aan kunstenaarshanden te worden toevertrouwd.

Een gelukwens met een aanwinst voor Nijmegen, zoals het door ons besproken bouwwerk er een is, mocht van af deze plaats niet worden nagelaten.

Chris le Roy” (Nijmeegsch dagblad, 18-10-1950)

Muurschildering Minerva, Pegasus en Mercurius

Op de bovenste foto is de vulpen die Le Roy noemt goed te zien. Hij noemt in ieder geval 1 kunstwerk niet bij naam: een muurschildering op de trappengalarij uit 1952 van Ted Felen. Hierop staan Minerva, Pegasus en Mercurius. Een foto is vinden op GN3844. de muurschildering is bij de sloop verloren gegaan.

Vervolg

Kloosterman links op de hoek in 1966: gezicht in noordelijke richting, vanaf boekhandel Kloosterman (links) en schoenwinkel Van Haren (rechts) op de hoek van de Broerstraat , gezien in de richting van de Grotestraat (Fotopersbureau de Gelderlander, auteursrechthouder J.F.M. Trum via F21336 RAN CCBYSA)

Kloosterman heeft nog vele jaren op deze locatie gezeten.

Uit eigen herinnering: eind jaren 80/begin jaren 90 is zij verhuisd naar een pand aan de overkant.

Geschiedenis, wederopbouw en architectuur van de Broerstraat

De Broerstraat is de belangrijkste winkelstraat van Nijmegen. Het dankt haar naam aan de middeleeuwse Dominicuskerk, oftewel de Broer- of…

16 november 202512 december 2025

Schoenenwinkel van Haren: Geschiedenis en Heropening

Jarenlang heeft op de hoek van de Broerstraat en Pauwelstraat het filiaal van schoenenwinkel van Haren gezeten. Begin September 1950…

17 augustus 202314 maart 2025

Geschiedenis van Slagerij Bos op Plein 1944: Van het bombardement tot herbouw in 1952, architect Lelieveldt

In mei 1952 heropent Firma Bos haar slagerij op Plein 1944. Haar winkel op de Zeigelbaan, welke in de buurt…

16 februari 202419 februari 2025

Panden gelegen tegenover het Stadhuis in de Burchtstraat, van rechts naar links; Hunkemöller Lexis, de Apotheek Bijleveld en Modezaak Gerzon en geheel links Peek & Cloppenburg , gezien in de richting van de Grote Markt, 1955-1956 (GN3711 RAN)

#Nijmegen, Burchtstraat, Centrum, Gebouw van de dag

Gerzon architecten Reynen en Lelieveldt

17 december 202518 december 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

Burchtstraat 3/3a/3b, 1955, Gemeentelijk monument

In 1931 had Gebr. Gerzon’s Modemagazijnen uit Amsterdam een filiaal aan de Korte Burchtstraat 17-19 geopend, welke in de Tweede Wereldoorlog verloren ging. Ze had een noodwinkel op de Mariënburg. Gerzon is begin maart 1954 verhuisd naar de nieuwbouw in de Burchtstraat. Het is een ontwerp van de Rotterdamse architect J.A. Lelieveldt, welke hij in samenwerking met W.Th. Reynen maakte.

Lees hier over de vooroorlogse Gerzon:

Het vooroorlogse Modehuis Gerzon aan de Burchtstraat

De meeste mensen kennen Gerzon als het pand aan de Burchtstraat, een van de hoogtepunten van de wederopbouwarchitectuur. In 1931 had Gerzon haar Nijmeegse filiaal geopend, waarbij W.Th. Reijnen de architect was. Het pand werd in 1944 verwoest.

1 december 20242 december 2024

In december 1952 vertelt de Gelderlander over de voortgang van de bouw van Gerzon. Eind 1953 zal niet gehaald worden, maart 1954 wel:

“Belangrijk project in de binnenstad: Bouw van Gerzons nieuwe pand in de Burchtstraat reeds begonnen

Burchtstraat gezien in westelijke richting, in de richting van de Grote Markt ; De Korte Burchtstraat is na de wederopbouw aanzienlijk verbreed. Rechts de nieuwe winkels van Peek Cloppenburg en Gerzon. Links op de hoek van het stadhuis het nieuwe Mariabeeld van Devotie, gemaakt door Albert Termote, datering 1953 (dr. Jan Brinkhoff via D74 RAN)

Achter klassieke gevel verbergt zich een moderne bedrijfsruimte

Achter klassieke gevel verbergt zich een zeer economische bedrijfsruimte, die reeds begint in het souterrain. Hier bevinden zich de centrale verwarmingsinstallaties, de kluis, de hoogspanningsruimte, garderobe, rijwielbergplaats, expeditie, een ruimte waar de inkomende goederen kunnen worden verwerkt en de magazijnen. De verkoopruimte is op de begane grond en de confectie-afdeling op de eerste verdieping.

De ateliers zullen worden ondergebracht op de tweede verdieping, terwijl hier tevens de party en de keuken voor het personeel zullen vinden, met de daarbij behorende magazijnen. De kroon op het geheel wordt gevormd door een dakterras. In het dienstgedeelte zal men tenslotte nog het kantoor, vertrek voor de directie, magazijn voor de confectie en etaleursruimte kunnen aantreffen.

Het imposante bouwwerk is aangenomen door de N.V. Bataafsche Aannemingsmaatschappij te ’s Gravenhage, maar dit heeft niet belet, dat talrijke Nijmeegse arbeiders hier volop werk zullen vindne. Bovendien Wordt veel werk uitgevoerd door Nijmeegse onderaannemers, zodat het stadsbelang hier weer van verschillende kanten gediend wordt.

Enige technische bijzonderheden voegen we hierbij, teneinde de indruk voor de lezer zo volledig mogelijk te maken.

Zoals veel moderne gebouwen zal dit eveneens een betonskelet hebben, terwijl het verder wordt afgewerkt met bakstenen en imitatie-natuursteen. De kleur hiervan is nog niet bekend, daar dit een uitermate moeilijk probleem vormt. Onder de ramen zal beeldhouwwerk worden aangebracht, maar hiervoor is nog geen definitieve opdracht verstrekt.

Breedten

De frontbreedt aan de Burchtstraat zal 20.20 meter beslaan en aan de Mr. Hermanstraat (tussen Gerzon en Peek & Cloppenburg) 27 meter. Aan de Platenmakerstraat zal deze 20 meter in beslag nemen; zodat het pand aan drie kanten volkomen vrij komt te liggen. De totale inhoud bedraagt ongeveer 9000 kubieke meter. De etalagewanden zullen een gezamenlijke lengte van ongeveer 82 meter beslaan, hierbij zijn de portiek-etalages (dus binnen) inbegrepen.

Wanneer alles naar wens verloopt dan zal het geheel in het najaar van 1953, dus volgend jaar, gereed zijn, waardoor de Burchtstraat en het winkelcentrum wederom een fraai pand rijker zijn.

De architecten hebben speciaal rekening gehouden met het feit dat Gerzon tegenover het stadhuis komt te liggen en dat is dan ook de reden, dat zij hun ontwerp een klassieke stijl hebben gegeven. Dit veroorzaakte uiteraard speciale moeilijkheden, maar zoals de tekening laat zien, zijn deze zeer verantwoord opgelost.

(De Gelderlander 27/12/1952; hier is ook een tekening opgenomen)

Verhuizingsopruiming Gerzon, waarbij ‘begin maart’ verhuizing zal plaats vinden (De Gelderlander 25/2/1954)

In de hierboven afgebeelde advertentie meldt Gerzon hun grote verbouwingsopruiming. Een advertentie in De Gelderlander 9/3/1954 kondigt een veiling op 12 maart aan in het voormalig gebouw “Gerzon”, Mariënburg, aan.

Abonneren

Voer je e-mailadres hieronder in om updates te ontvangen.

Bij de opening

Straatbeeld uit de jaren vijftig, gezien in de richting van Kelfkensbos, met links vooraan Modemagazijn Gerzon. Rechts, in het midden op de open plek, wordt in 1958 bioscoop Scala gebouwd, die in 1999 weer wordt gesloopt voor de aanleg van de huidige Marikenstraat. Op de achtergrond is het pand van woninginrichter Piet Hoefsloot in aanbouw (Jeroen van Lith via D1052 RAN CCO) architecten Lelieveldt en Reynen

“Fa Gerzon is terug in de Burchtstraat

In het bijzijn van burgemeester en mevrouw Hustinx, wethouder Duives en vele andere genodigden, is gistermiddag het bijzonder fraaie modemagazijn geopend, dat de N.V. Gerzon heeft laten bouwen aan de Burchtstraat. Burgemeester Hustinx, die de directie van Gerzon namens het gemeentebestuur feliciteerde, sprak van een “monumentaal, haast majesteus gebouw” en daarbij overdreef hij niet. Zowel van de buitenkant als binnen is het Nijmeegs filiaal van Gerzon een bijzonder fraai bouwwerk geworden; een fonkelende edelsteen aan de kroon van deze uit puin herrezen winkelstraat.

Veel waardering

Tijdens de openingsplechtigheid werd gistermiddag eerst gesproken door de algemeen directeur de heer E. Wolf uit Amsterdam, die in herinnering bracht dat de N.V. Gerzon reeds ongeveer twintig jaar zijn filiaal heeft in Nijmegen. In 1941 werd onder druk van de bezetters de directie vervangen door een Verwalter, aan wiens werk het te wijten was, dat in 1943 verscheidene filialen, waaronder dat te Nijmegen, moesten worden gesloten. Later werd dit gebouw door de terugtrekkende Duitsers volledig verwoest.

Spreker memoreerde dat in 1946 een fraaie noodwinkel in gebruik kon worden genomen, mede dank zij de belangrijke hulp van de heren Verbeek, makelaar en Reijnen, architect. De plannen voor een nieuw gebouw moesten enkele malen ingrijpend worden gewijzigd, doch met hetgeen tenslotte tot stand is gekomen, kunnen allen bijzonder tevreden zijn.

Burgemeester Hustinx toonde zich zeer verheugd over het gereed komen van dit nieuwe modemagazijn en prees de wijze waarop men na de oorlog de herbouw heeft aangepakt. Gerzon heeft het wel bijzonder zwaar te verduren gehad; niet alleen ging het pand volkomen verloren, doch bovendien hebben door de verdwaasde rassenhaat van de Duitsers vierhonderd medewerkers van de staf van Gerzon het leven gelaten (Dit betreft de gehele Gerzon keten, dus niet alleen Nijmegen). Aan het slot van zijn toespraak richtte de burgemeester speciale woorden van lof tot de aannemersfirma, die de herbouw van het pand op bijzonder lofwaardige wijze heeft voltooid.

De heer W.Th. Reijnen, architect, die mede sprak namens zijn collega de heer Lelieveldt uit Rotterdam, wees op verscheidene bijzonderheden in dit gebouw. Het nieuwe modehuis heeft een voorgevel ter breedte van 20,22m. en een zijgevel ter breedte van 27m. De hoogte bedraagt 14 meter. De oppervlakte beslaat 566 vierk. meter en de nuttige verkoopruimte 810 vierk. meter. Recht tegenover de hoofdingang bevindt zich tegen de achtergevel het grote trappenhuis, dat fraai van verhoudingen, materialen en kleuren is. Er is een prachtig glas-in-lood-raam aangebracht, waarop de Nijmeegse glazenier Wim van Woerkom de mode in al haar verschijningsvormen heeft afgebeeld. Op de buitenzijde van het gebouw zijn door Jac. Maris te Heumen op kunstzinnige wijze beeldhouwwerken aangebracht, die eveneens betrekking hebben op de mode. Spreker vertelde nog, dat het gebouw op een nog geheel nieuwe wijze wordt verwarm, n.l. door een zogenaamde plafondverwarming van het systeem Fenger.

Hierdoor behoefde geen ruimte te worden afgestaan voor het plaatsen van radiatoren. De bouw werd op voortreffelijke wijze uitgevoerd door de Bataafse Aannemingsmaatschappij te Den Haag.

De bedrijfsleidster, mevr. C. Zicks, voerde tenslotte het woord namens het geheele personeel en bood daarbij een bijzonder fraai uitgevoerde klok aan.” (Nijmeegsch dagblad, 9-3-1954)

Gevelreliëfs Jac. Maris

Aan de voorkant zijn zes gevelreliëfs geplaatst. Jac. Maris is hiervan de maker. Deze geven dieren en planten weer die nuttig zijn voor kleding. Het plaatsen van betonnen reliëfs was tijdens de wederbouw een gebruikelijke manier om panden, waaronder warenhuizen, een voornamer uiterlijk te geven.

Glas-in-lood raam Wim van Woerkom

Glas in Loodramen door van Woerkom, oorspronkelijke Gerzon tegenwoordig We (maart 2024)

De reliëfs aan de voorkant zijn gemaakt door Jac. Maris; hierover is echter al genoeg geschreven. Een ander kunstwerk was jarenlang verborgen achter een grote plaat en is sinds enige tijd weer zichtbaar: het glas-in-lood raam van Wim van Woerkom in de trappartij.

“Glas-in-lood raam Wim van Woerkom

Ook Wim van Woerkom heeft zijn aandeel geleverd bij de verfraaiing van het nieuwe Gerzon-pand.

Op de overloop tussen beide trappen die naar de bovenverdieping voeren, geeft zijn grote glas-in-lood raam een afgestemd kleurig aspect aan de brede lichtval in het interieur. Bovendien vormt de sierlijke compositie een aangenaam rustpunt voor het oog. Het gehele raam is overlangs verdeeld in drie tableaux, voorstellend elegante vrouwengestalten die zich bevallig draperen met kleurige gewaden en sluiers. De gehele voorstelling symboliseert in haar drieëenheid de textielindustrie: aan elk der figuren is als hoofdattribuut een der grondsoorten wol, linnen en katoen toegevoegd. Verder zijn de zwierig oprankende gestalten omgeven door velerlei attributen die mede betrekking hebben op de vervaardiging der vrouwenkleding. De krachtige tekening der kleuren, de rustige verdeling der glas- en kleurpartijen vervloeien aan de buitencontouren in de meer luchte tekening der symbolen-details. Daardoor is de overgang van de kleurige voorstelling naar het omringende blanke glas volkomen verantwoord. Op elegante wijze heeft de glazenier de vrouwelijke behaagzucht “in het licht” gesteld. De beheerste tekening van het geheel, het aaneengeslotene van de figuren, de rhytmische rangschikking der nevencomposities en de aantrekkelijke kleurafstemming maken dit raam tot een geslaagd voor beeld van decoratieve kunst.

Sef Sniedt” (De Gelderlander 13/3/1954)

Wim van Woerkom Gerzon Burchtstraat, foto gedateerd 1975 (Frans Kup via F15526 RAN CC-BY-SA)

In de beschrijving van het RAN: “Per raam is de kleding van een seizoen afgebeeld en dit weer variërend in ochtend, middag en avondkleding; aan de onderkant de symbolen die karakteriserend zijn voor de jaargetijden”.

Gemeentelijk Monument

Het gebouw is sinds 2011 een Gemeentelijk Monument. Als waardering:

“Het pand Burchtstraat 3 is van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de herrijzenis van het commerciële hart van Nijmegen na de Tweede Wereldoorlog. In z’n monumentale opzet en figuratieve kunstuitingen getuigt het gebouw van het optimistische geloof in de toekomst dat zo kenmerkend is voor de wederopbouwperiode.
Het winkelpand is voor Nijmegen van architectuurhistorisch belang als redelijk gaaf en
herkenbaar voorbeeld van een vroeg-naoorlogs modemagazijn in traditionalistische bouwstijl met Italiaanse invloeden. Als zodanig is het een representatief voorbeeld van het werk van de architecten J.A. Lelieveldt en W.Th. Reijnen. De ontwerpkwaliteiten komen vooral tot uitdrukking in de referentie naar de typologie van het Italiaanse palazzo, het rijk uitgevoerde exterieur van vooral de voorbouw met het bijzondere materiaalgebruik en de figuratieve ornamentiek, en de royale bordestrap met glas-in-loodraam in het interieur.
Het gebouw is van grote stedenbouwkundige waarde vanwege de markante hoeksituering tegenover het Nijmeegse stadhuis. Het vormt samen met het naastgelegen modehuis op nummer 1 een beeldbepalend element op de kop van de Burchtstraat als tegenhanger van het stadhuis aan de overzijde. Het gebouw is bovendien een essentieel onderdeel van een aaneengesloten en op samenhangende wijze tot stand gekomen wederopbouwensemble dat als beschermd stadsbeeld van grote cultuurhistorische waarde is als belangrijk en hoopvol ijkmoment in de
Nijmeegse stadsgeschiedenis.”

Huidig

Het voormalige Gerzon. Lange tijd heeft in dit pand Kreymborg gezeten. Tegenwoordig zit hier de We (voorheen Hij), architect Reynen (foto juli 2023)

In 1970 nam Cor M. de Ruiter de Gerzon keten over, welke opging in GBS beheer (Gerzon – Bischoff – Schröder). Daarop werden 5 zaken, waaronder die van Nijmegen, gesloten.

Momenteel (september 2023) zit de WE de nodige jaren al in het pand. Andere gebruikers waren in ieder geval (uit eigen herinnering/Facebook): Hollenkamp, It’s en Kreymborg.

Laat hier je bericht achter

Ga terug

Je bericht is verzonden

(Overige) bronnen en verder lezen

Modemagazijnen Gebroeders Gerzon, Wikipedia

Jac Maris en de Nijmeegse wederopbouw, Leo Ewals, conservator Ateliermuseum Jac Maris

De wederopbouwkunst, Wederopbouwstad

W. Th. Reynen, architect van verbouw en nieuwbouw in Nijmegen

W.Th. Reynen ontwierp veel sociale huurwoningprojecten voor de Woningvereeniging Nijmegen. Daarnaast komen we hem regelmatig tegen als ontwerper van woon-winkelpanden…

26 januari 20232 september 2025

Verbouwing tot tweede winkel Warenhuis de Bijenkorf voor Keijser, Architect Reijnen

In 1926 vestigt P.A. Keijser zijn tweede vestiging van warenhuis De Bijenkorf. Architect van deze verbouwing was W. Reijnen. In…

21 september 202323 december 2024

Wederopbouw monument: Voormalige Peek en Cloppenburg, architect Heldoorn

Architect Heldoorn ontwierp het pand voor Peek en Cloppenborg in 1951. De bouw verliep in “Amerikaans tempo”: in 164 werkdagen.…

2 augustus 202314 maart 2025

De Burchtstraat met Raadhuis. De Gemeenteraad (links) is op dit moment in vergadering vanwege de kraakactie van een pand tegenover het stadhuis. Rechts de voormalige Gerzon (We) en Peek en Cloppenburg (H & M) (22 februari 2024)

#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag, Hezelstraat

Lange Hezelstraat 90a

13 december 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

Jarenlang heeft de bekende slagerij Sjek Floor in de Lange Hezelstraat 90a gezeten, in 1979 een van de eerste scharrelslagers van Nederland. Het is al veel langer een slagerij geweest: deze winkel lijkt bijna 100 jaar onafgebroken een slagerswinkel te zijn geweest.

Goedkoope Gelderdsche Winkel

Advertentie Goedkoope Geldersche Winkel, Lange Hezelstraat 90a (De Gelderlander 5/12/1919)

Het is mij nog niet bekend wanneer Jan Weijers met zijn “Goedkoope Geldersche Winkel” op Lange Hezelstraat 90a is begonnen. De tot nu toe eerstgevonden advertentie is in 1919: De Gelderlander 5/12/1919 De Goedkoope Geldersche Winkel adverteert niet alleen met vlees, maar ook met onder andere koffie, thee en margarine.

Weijers zal in de loop der jaren regelmatig adverteren met grote omzet/kleine winst en varianten daarop. Wel lijkt hij de naam Goedkoope Geldersche Winkel te laten vallen: de tot nu toe laatst gevonden advertentie met “Goedkoope Geldersche Winkel” staat in De Gelderlander 22/8/1923. Daarnaast lijkt het adres te zijn gewijzigd: aanvankelijk staat alleen 90a als adres bij de advertenties, in ieder geval vanaf De Gelderlander 20/10/1922 staat ook nummer 90 als adres.

Verbouwing 1924

“Vleeshouwerij Jan Weijers.

De vleeschhouwerij van den heer J. Weijers in de L. Hezelstraat heeft door inwendige verbouwing een belangrijke verbetering ondergaan, waardoor het aanzien in niet onbelangrijke mate is verhoogd. De reeds ruime winkel, die te klein bleek, werd vergroot. Geheel gemoderniseerd en naar de eischen des tijds ingericht, voldoet de zaak tevens aan de hoogste eischen der hygiëne.

In de goed verzorgde étalage met zijn helle verlichting vindt men alle verscheidenheid van vleeschwaren ten toon gespreid.

De bouwkundige, de heer A.B. Deckers en associé, onder wiens leiding het werk is uitgevoerd heeft er een smaakvol geheel van gemaakt.

Aan de zaak is nu een speciale afdeeling voor fijne vleeschwaren verbonden.

In de ruime koelcellen, die in den kelder zijn gebouwd, en voor drie geheele runderen plaats bevatten, wordt het uitgesneden vleesch geregeld gekoeld, zoodat alles steeds versch en frisch blijft.” (De Gelderlander 17/4/1924)

Tweede winkel Kannenmarkt 17

Advertentie tweede slagerij Weijers op de Kannenmarkt (De Gelderlander 10/12/1926)

In december 1926 opent Weijers zijn 2^e slagerij op Kannenmarkt 17.

“Jan Weijers’ tweede slagerij

De firma “Jan Weijers’ Moderne Slachterijen”, welke sinds geruimen tijd in het perceel Lange Hezelstraat 90-90a gevestigd was, heeft in het centrum der stad een tweede runder- en varkensslagerij geopend. De vroegere zaak van den Ijzerhandel der firma Van Eldik is door den heer Weijers aangekocht en hij heeft deze in een modernen winkel doen omtooveren. Er is heel wat aan ten koste gelegd om de nieuwe zaak zoo mooi mogelijk te maken. De muren zijn geheel bedekt met marmerplaten in zachte, licht groene tinten, waartegen donkerder gekleurde pilasters goed uitkomen. Ook het vele nikkelwerk, waarvan deze winkel rijkelijk voorzien is, maakt tegenover het marmer een zeer bijzonder effect, evenals de prachtige electrische lampen, die des avonds den winkel schitterend verlichten.

De inrichting van de vitrine is geheel overeenkomstig die van den winkel. Ook hier veel marmer en nikkel, dat met den wel zeer weelderig uitgevoerde winkel als achtergrond den indruk van iets aparts maakt. Of het nu waar is wat wij gisteren iemand in den winkel hoorden beweren: n.l. dat men in Brussel en Parijs een zaak als deze tevergeefs zal zoeken kunnen wij niet beoordeelen. Maar dit is zeker, dat menigeen die gisteren al die schittering van nikkel, marmer en licht voor het eerst aanschouwde, de handen inéén sloeg en uitriep: “Het is tè mooi!”

Dat de etalages zoowel als de winkel zelf op den openingsdag een uitgezochte collectie vleesch en vleeschwaren te zien geeft, behoeft nauwelijks te worden gezegd. Evenmin, dat ter gelegenheid van deze opening ook de zaak in de Lange Hezelstraat in feestdos prijkte. Voorts mag niet onvermeld blijven, dat de worstfabriek met rookerij en de zouterij evenals de winkel aan alle eischen van hygiëne beantwoorden.

De verbouwing is uitgevoerd naar het ontwerp van den heer A.B. Deckers, architect alhier. Het schilderwerk is verricht door de firma Lauran, de electrische aanleg door de firma v.d. Berg (L. Hezelstraat), het loodgieterswerk door de firma Thunnissen, het nikkelwerk door de firma Latour en de terrazzo-vloeren zijn gelegd door de firma Dagnelo.” (PGNC 17/12/1926) In PGNC 18/12/1926 volgt een rectificatie dat het schilderwerk is uitgevoerd door M.W. Seuren.

Jan Weijers en Zonen

Advertentie Prijs én Jan Weijers & Zonen (PGNC 7/10/1932)

In ieder geval PGNC 16/2/1931 is de naam nog “Jan Weijers Moderne Slachterijen”. In de advertentie PGNC 7/10/1932 is het Jan Weijers & Zonen. Dan blijkt hij tevens in mei 1931 de eerste prijs te hebben behaald op de Slagersvaktentoonstelling in Den Bosch.

In PGNC 30/12/1933 noemt Jan Weijers & Zonen zich “meermalen bekroond”.

Opvallend: op beide adressen een “mooi Bovenhuis” te huur in De Gelderlander 29/5/1935.

Rond 1935 Coen Weijers

Waarschijnlijk heeft zich rond 1935 een splitsing voorgedaan: dan heeft Coen Weijers zijn slagerij op het adres van L. Hezelstraat 90a. ‘

Op Kannenmarkt 17 is het “Jan Weijers Slachterijen”. (De Gelderlander 30/9/1936). Eind 1938 en 1939 doet Weijers een nieuwjaarsgroet.

In de De Gelderlander 5/1/1940 heeft Jan Weijers 2 adressen: Kannenmarkt 17 en Vijfringengas No. 7, met beiden een afzonderlijk telefoonnummer.

Aelberts

Hoe lang Coen Weijers zijn slagerij op de Lange Hezelstraat heeft gehad, is nog niet bekend. In ieder geval is het in De Gelderlander 9/6/1954 Slagerij Aelderts (waarschijnlijk is de d een zetfout).

Mw. M.M.N. Aelberts (met een b) en P.J.M. Aelberts, slager, komen op dit adres voor in het Adresboek van 1963.

Sjek Floor

Hoe lang Aelberts in de winkel heeft gezeten is nog niet bekend.

In ieder geval komt in 1979 komt slager Sjek Floor in de winkel, welke een zeer bekende slagerij was. Hij was een van de eerste scharrelslagers van Nederland. Floor is geboren als een slagerszoon in Utrecht. Hij studeerde op Nijenrode en vervolgens werkte hij 5 jaar in de draf- en rensport in Frankrijk. Daarna werd hij manager “vlees” bij het AH-concern.

In 1986 koopt Floor boerderij de Kempe, aan de Kanaalweg in Eerbeek. Daar kwam een groot deel van zijn vlees vandaan. Floor was bekend om zijn worsten, paté’s en vlees van Cerdo Ibérico-varkens. Deze varkens had hij zelf in 2007 uit Spanje gehaald.

In 2015 stopt hij met de winkel.

Het Vleesch Lokaal

Floor verhuurt deze aan Gijs Verveda. Zijn slagerswerkplaats in de Bottelstraat laat hij verbouwen tot studentenkamers.

Op dat moment was Verveda een aantal jaren werknemer bij slagerij de Groene in Arnhem. Ook wanneer hij de winkel overneemt, blijft hij als werknemer er werken, om in 2019 de Groene Weg over te nemen. Aangezien 2 zaken voor hem te veel is, stopt hij in mei 2020 met het Vleesch Lokaal.

Daarop kondigt Floor (dan 72) in 2020 aan om de winkel opnieuw te openen. Maar dan een winkel met voorverpakte artikelen en zelfbediening. Ik weet niet meer of deze winkel gerealiseerd is.

In ieder geval zit Bob & Bill momenteel (december 2025) op de Lange Hezelstraat 90a. Ook is er een winkel op nummer 113. Followfox.nl: “Deze shop is compact qua formaat, is volgestouwd met Bob & Bill moois én het pand heeft een mooi verhaal. Wat is er zo speciaal aan deze Bob & Bill store? Vroeger zat hier een oude slagerij en sommige elementen zijn (gelukkig!) nog bewaard gebleven. Zo spot je als je goed rondkijkt nog oude tegeltjes of glas in lood. Super uniek: kleding passen doe je in de voormalige koelcel.”

Lange Hezelstraat 90a, mei 2025 (Google Streetview)

(Overige) Bronnen en verder lezen

Klik om toegang te krijgen tot Mariken-2021-2-laag.pdf

https://www.noviomagus.nl/h1.php?p=OudNijmegen/141/1404.html

https://www.oorlogsdodennijmegen.nl/persoon/weijers/1b96323b-f1ad-40d5-a9a3-b061bb56a427

https://www.bedrijfsbeeindigingen.com/beeindiging/10024195/Slagerij-Sjek-Floor/

https://www.gelderlander.nl/nijmegen/legendarische-nijmeegse-slager-sjek-is-back-hij-kan-het-niet-laten-ik-heb-een-sabbatical-van-vijf-jaar-gehad~a2d0a147/

https://vleesmagazine.nl/nieuws/slager-sjek-floor-in-ban-iberico-varken

https://www.gelderlander.nl/nijmegen/slagerij-het-vleesch-lokaal-in-hezelstraat-sluit-deuren~aebc7b39/https://www.gelderlander.nl/nijmegen/legendarische-nijmeegse-slager-sjek-is-back-hij-kan-het-niet-laten-ik-heb-een-sabbatical-van-vijf-jaar-gehad~a2d0a147/

#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag, Van Welderenstraat

Middenstandsbank

7 december 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

Van Welderenstraat 10

In 1938 betrekt de Nederlandsche Middenstandsbank haar kantoor op de van Welderenstraat. Daarvoor laat ze het Effectenkantoor van Leeuwenberg samen met het naastgelegen pand verbouwen tot 1 kantoor met een uiterlijk zoals we dat tegenwoordig nog goed herkennen. De architect was Petrus Pieters.

Leeuwenberg en van Swaay

Het pand van J.B. Leeuwenberg & Van Swaay, in 1924 verbouwd door architect G.M. Leeuwenberg, Van Welderenstraat 10, 1925 (F1585 RAN)

In 1925 ontwerpt G. Leeuwenberg de verbouwing van een woonhuis naar het Effectenkantoor Leeuwenberg & van Swaay. Daarbij wordt de begane grond ingedeeld als kantoor met een wachthall, bediendenkantoor, privékantoor en spreekkamer.

en in de kelder komt onder andere de kluis, couponkamers, archief, centr. Verw. en kolenopslag. Kadastraal: Sectie B n 813 (D12.389986).

Kantoorgebouw Leeuwenberg & Van Swaay te Nijmegen, Ing & ARch Bureau Rademaker & Leeuwenberg, ontwerp G. Leeuwenberg, datum tekening Amsterdam 13-3-1925 (D12.389984)

A.A.M. Leeuwenberg is op 3-11-1936 (“gistermiddag”, PGNC 4/11/1936) op 43-jarige leeftijd overleden. Anton Leeuwenberg was commissionair in effrecten bij het Leeuwenberg’s Effectenkantoor, welke “vroeger” Firma Leeuwenberg & Van Swaay heette. (De Gelderlander 5/11/1936 en PGNC 29/12/1936). In 13-8-1936 staat nog een advertentie van “Leeuwenberg & Van Swaay, commissionairs in effecten”

In 1938 laat de Nederlandsche Middenstandsbank het pand door architect Pieters verbouwen.

Nederlandsche Middenstandsbank

In 1928 was de Nederlandsche Middenstandsbank begonnen in “…een oud Nijmeegsch heerenhuis nabij de Houtmarkt. Het onderging een eenvoudige omwerking tot Bankgebouw. De moderniseering van den voorgevel met deur, borden en lichtbak, de groote publieksruimte met drie gemakkelijke loketten, bank, enz.; goed verlicht en ingericht kantoor en directiekamer werden door den architect der Nederlandsche Middenstandsbank, den heer J.P.W. Bieling te Amsterdam, op de uniforme wijze ontworpen. Het werk werd uitgevoerd door de aannemersfirma J.J. de Groot en Zn; het schilderwerk door den heer C. Burgers; de electriciteits-installatie door den heer Jos. Kwakkernaat, terwjl een gasradiatorverwarming werd aangelegd door den heer W.C. Nannings alhier.”

De Nederlandsche Middenstandsbank was in 1927 ontstaan uit een fusie van de Algemeene Nederlandsche Centrale Middenstandsbank, de Hanzebanken, de BOAZ-banken en de Middenstandsbank voor Limburg (Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandsche_Middenstandsbank)

Het PGNC noemt daarbij dat ze was opgericht met medewerking van de Nederlandse regering en drie nationale middenstandsorganisaties (de R.K., de Neutrale en de Prot.Chr.). Haar hoofdkantoor staat in Amsterdam. Op het moment dat de bank haar bijkantoor opent heeft zij al ongeveer 90 bijkantoren in Nederland.

Bij de opening van de bank blijkt, dat er al langere tijd was gesproken over de wens van de 2 middenstandsorganisaties van Nijmegen voor de komst van een Middenstandsbank in Nijmegen. Wel blijkt dat Nijmegen met vorige middenstandbanken geen goede ervaringen had.

In het begin zal Nijmegen nog onder het Arnhemse kantoor vallen, met de bedoeling om langzamerhand zelfstandiger te worden. De bank zal vooral kredieten gaan verstrekken.

(PGNC 28/8/1928)

Verbouwing architect Pieters

Plan tot verbouwing der perceelen van Welderenstraat 8 en 10 (daarboven 6 respectievelijk 12 gezet) te Nijmegen tot kantoor der Ned. Middenstandsbank (D12.404346)

In 1938 vindt de verbouwing naar ontwerp van architect Pieters plaats. Daarbij wordt het pand rechts van Leeuwenberg, welke op dat moment nog woonhuis, bij de bank getrokken. Op D12.404349 staat dat het om de percelen 6-8-10-12 gaat.

Op de begane grond komt de ingang centraal te liggen. Voor de ramen verschijnen tralies. De twee afzonderlijke puntdaken worden samengevoegd.

Bij binnenkomst is over de gehele breedte -met de opgangen naar de woningen op de 1^ste verdieping uitgezonderd- de publiekshall. Daarachter bevindt zich het bediendenkantoor, welke zowel het oude bediendenkantoor is met de rest van de naastgelegen ruimte van het aangesloten pand bijgegevoegd. Het privékantoor blijft bestaan, de spreekkamer is wachtkamer geworden. Waar de bergplaats en de wc zat, komt de spreekkamer. Als uitbouw wordt aan het nieuw aangesloten pand wc’s gebouwd.

Op de eerste verdieping zijn 2 woonhuizen.

Het PGNC schrijft over de verbouwing van 1938:

“Ned, Middenstandsbank in nieuw gebouw

Veel belangstelling bij de opening

Het kantoor van de Nederlandsche Middenstandsbank N.V. dat tot voor kort was gevestigd in de Oude Stadsgracht, is gisteren officieel in gebruik genomen in het geheel verbouwde pand, van Welderenstraat 10. Te drie uur in den middag hadden zich vele belangstellenden ten kantore verzameld, waar de hoofddirecteur, de heer J. van Eck, een openingswoord sprak. De hoofddirecteur verwelkomd de vertegenwoordigers van verschillende organisaties. Daarna wijdde spr. eenige woorden aan de ontwikkeling van de Middenstandsbank. Vooral in Nijmegen ging het aanvankelijk lang niet gemakkelijk, ondanks de garantie van den staat. De middenstanders hebben veel moeite gedaan om een middenstandsbank te krijgen, zoo zei spr., maar toen die er was, hield men zich afzijdig. Krachtige propaganda is daarom noodzakelijk. Men moet den middenstanders doen beseffen, dat de bank er is in hun eigen belang. Wat het kantoor in Nijmegen betreft, dat heeft jaren lang geleden aan onvoldoende accommodatie. Het bleek echter niet gemakkelijk iets beters te vinden, tenminste niet voor een redelijk bedrag. Een jaar geleden kwam men in contact met de Comm. Venn. Leeuwenberg’s Effectenkantoor. Het bleek mogelijk een samenwerking tusschen beide instellingen te bereiken. Daardoor werd ook de verbouwing mogelijk en nu deed het spr. genoegen, dat er een gebouw tot stand gekomen is, dat aan redelijke eischen voldoet. Spr. bracht hulde aan den heer A.J. Vermeulen, die langen tijd als directeur van de Middenstandsbank in Nijmegen in moeilijke tijden uitstekend werk heeft verricht. Thans zal hij in Utrecht een belangrijke functie te vervullen krijgen. De heer v. Eck bracht tenslotte hulde aan den architect, den heer Pieters, en de aannnemersfirma Thunnissen voor de wijze, waarop zij de verbouwing uitgevoerd hadden.

De heer A.S. Tesser, lid der commissie van advies, herinnerde aan de prettige samenwerking met den heer Vermeulen, dien men noode zal missen. De middenstand te Nijmegen heeft het door verschillende omstandigheden moeilijker, dan elders, b.v. door het feit, dat de grens gesloten is. Men mag nog tevreden zijn, dat de Middenstandsbank de eindjes aan elkaar heeft weten te knoopen. Spr. wenschte de directie geluk en dankte den heer Vermeulen voor de samenwerking.

De heer J. Hendriks, voorzitter van de R.K. Middenstandsvereeniging, sloot zich aan bij de woorden van den heer Tesser. Spr. was verheugd met dit gebouw, want het oog wil ook wat. Het deed spr. leed, dat de heer Vermeulen Nijmegen gaat verlaten en hij wenschte hem het beste toe.

De heer J.J.M.H. Nijst dankte namens mevrouw Leeuwenberg voor de wijze, waarop de Middenstandsbank het effectenkantoor heeft overgenomen. Spr. hoopte, dat de combinatie mag beantwoorden aan de verwachtingen.

De heer G.J. van Brummen, voorzitter van de Nijmeegsche Handelsvereeniging, dankte den heer Vermeulen voor de prettige samenwerking. Als lid der commissie van advies onderschreef spr. de woorden van den heer Tesser. Spr. hoopte, dat de grens spoedig open mocht gaan, want dat zou voor den middenstand een betere toekomst brengen.

De directeur van de Middenstandsbank te Nijmegen, de heer P.G.A. Suurenbroek, deelde mede, dat de burgemeester wegens Raadsvergadering verhinderd was, de opening bij te wonen. Spr. dankte voor de belangstelling, die van de zijde der Kamer van Koophandel getoond werd door de aanwezigheid van de heeren ir. Th. Rosskopf, voorzitter, en J.W.F.G. Thijssen, secretaris. Spr. hoopte op een goede samenwerking met de adviseurs en met de middenstandsorganisaties. Spr. dankte ook de plaatselijke pers voor haar aanwezigheid en hij sprak zijn waardeering uit voor de komst van den heer P.L.M. van Wayenburg, secretaris der Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer. De heer Suurenbroek zeide dan, groote achting te koesteren voor het vele, dat de heer Vermeulen had verricht. Tenslotte dankte spr. mevr. Leeuwenberg voor haar aanwezigheid, waarbij hij tevens hulde wilde brengen aan haar overleden echtgenoot.

Vervolgens waren de belangstellenden in de gelegenheid, het gebouw te bezichtigen. De kantoorruimten wekten aller bewondering en ook de moderne kluisinrichting werd met zeer veel interesse in oogenschouw genomen. “ (PGNC 13/10/1938)

Architect Petrus Pieters

Petrus Joannes Stephanus Pieters is op 26 december 1869 in Amsterdam geboren. Zijn vader Johnnes Chr. P. was meester timmerman en aannemer. Zijn moeder was Joanna M. Rademaker. Hij is in ’s-Hertogenbosch getrouwd met Anna Maria C. Verhoeckx.

Na de lager school krijgt hij een opleiding van 4 jaar in het timmervak en bouwkundig tekenen op het bureau van architect Paul J.A. Gabriël. Voor dit bureau heeft hij ook bouwkundig opzichterswerk verricht en enkele werken uitgevoerd. Daarna gaat hij bij andere bureaux, om zich daarna te vestigen als zelfstandig architect.

Hij bouwde kerken en pastorieën, jeugdhuizen, scholen, woon- en landhuizen. Ook bouwde hij bankgebouwen voor de Nederlandsche Middenstandsbank. Naast Nijmegen waren dit onder andere Roermond, Eindhoven, ‘s-Hertogenbosch en Alkmaar.

Zijn bekende werken zijn:

Brentano-gesticht Keizersgracht Amsterdam
Huize Brentano, Keizersgracht Amsterdam
Torenbouw enz. Sint Bonifaciuskerk te Amsterdam
Amsterdamsche Bank te Amsterdam
Rusthuis, Oudekerk aan de Amstel
Klooster te Aalsmeer

Hij overlijdt op 23 augustus 1959 te Amsterdam.

https://zoeken.hetnieuweinstituut.nl/nl/personen/detail/369226b5-1ca2-54fd-b0cf-5be2f856d7bd

Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld, 1938

Vervolg

De Gelderlander 20/10/1941 Na de verbouwing blijken de Nederlandsche Middenstandsbank en Leeuwenberg op hetzelfde adres te zitten. De Gelderlander 20/10/1941 Na de verbouwing blijken de Nederlandsche Middenstandsbank en Leeuwenberg op hetzelfde adres te zitten.De Gelderlander 20/10/1941 Na de verbouwing blijken de Nederlandsche Middenstandsbank en Leeuwenberg op hetzelfde adres te zitten.Deze lening was uitgeschreven onder de Duitse bezetter en gebracht door de beruchte Meinoud Marinus Rost van Tonningen als president van De Nederlandsche Bank enwaarnemend secretaris van Financiën — De Gelderlander 20/10/1941 Na de verbouwing blijken de Nederlandsche Middenstandsbank en Leeuwenberg op hetzelfde adres te zitten. Deze lening was uitgeschreven onder de Duitse bezetter en gebracht door de beruchte Meinoud Marinus Rost van Tonningen als president van De Nederlandsche Bank enwaarnemend secretaris van Financiën

Verbouwing Estourgie

1946

In 1946 vindt een verbouwing plaats naar ontwerp van Charles Estourgie. De tekeningen en beschrijvingen zijn genomen uit de “Bestaande toestand” van 1957 (D12.429307) , aangezien het niet geheel duidelijk is welke van de gevonden bouwtekeningen van Estourgie het uiteindelijke werk geworden is.

Wat bij het front opvalt, is dat de 2 deuren naar de opgang veranderd zijn in ramen. De trappen zijn nog wel aanwezig, maar nu dus nadrukkelijk als onderdeel van de begane grond van de bank. De grootste veranderingen zijn intern: de 1^ste verdieping wordt bij het bankgebouw bijgetrokken.

Daarnaast is het ‘Privékantoor’ verdwenen. Dat is verder nog niet onderzocht. De begane grond bestaat voornamelijk uit de bediendenruimte en hal voor het publiek. Wel is de achterste spreekkamer blijven bestaan.

De 1^ste verdieping is zoals gezegd bij de bank getrokken. De tussenmuur is wel geheel blijven bestaan, zonder dat er een deur gemaakt is die beide voormalige bovenwoningen verbindt. De directiekamer, Credieten, Archief en “Proc. H.” (procuratiehouder) beslaan het grootste deel van de ruimte.

Het is onduidelijk of Leeuwenberg nog als zelfstandig bedrijf actief is, aangezien de 1^ste verdieping wel een procuratiehouder heeft. Dat dient nog verder worden onderzocht.

Verbouwing 1957

Bij de verbouwing van 1957 wordt vooral de indeling van de begane grond qua bediendenruimte en de hall aangepast ((D12.429306). Ook krijgt de 1^ste verdieping een doorbraak tussen de 2 panden door middel van een pand brede verbindingsgang.

Verbouwing 1972 en verder

Van Welderenstraat 10 Augustus 2023 (Google Streetview)

Begin jaren 70 verhuist de NMB naar Mariënburg 83 (oud nummer). Een foto van het in aanbouw zijnde pand is te vinden op https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?id=134505

In 1972 vindt de verbouwing van het bankgebouw plaats naar een kantoor en kamerverhuurbedrijf. Het ontwerp is van de architect G.H. Smit uit Arnhem (D12.487674). Daarbij worden de voormalige ingangen naar de bovenverdieping(en) hersteld. Deze krijgen de nummers 8 en 12.

De centrale ingang van nummer 10 blijft behouden en van de voormalige bankruimte is kantoor I en II gemaakt. Tussen deze 2 kantoren is weer een tussenmuur gekomen. Op de eerste verdieping zijn 6 kamers en 2 keukens gepland (D12.487673).

Vanwege privacy is verder niet gekeken naar de indeling en volgende verbouwingen van in ieder geval 1978, 1984 en 1993.

Van Welderenstraat 8, 10 en 12, maart 2025 (Google Streetview)

Afgaande op Google Streetview, is in BT Kappers in mei 2019 nog hier gevestigd. In ieder geval zit op augustus 2021 Gallery024 in het pand en momenteel (december 2025) nog steeds.

Bronnen

Klik om toegang te krijgen tot Nederlandsche%20Staatlening%201941.pdf

Van Welderenstraat, straat van vooroorlogse gebouwen

De Van Welderenstraat werd gepland naar aanleiding van de sloop van de vestingwerken van Nijmegen. Doordat de straat tijdens de…

29 augustus 202417 april 2025

Bakkerij de Postduif en remise, 2 winkelhuizen en 4 bovenwoningen Architect Arntz

Nadat bakker Sanders 20 jaar zijn zaak op de Zeigelbaan had gehad, laat hij een nieuwe bakkerij bouwen op de…

29 september 202322 november 2024

Bouw van het Postkantoor in Nijmegen door Cornelis Peters

In 1907 gaf de rijksoverheid opdracht tot de bouw van een nieuw hoofdpostkantoor in Nijmegen. Van dit postkantoor was Rijksbouwmeester…

3 mei 202511 november 2025

architect Hoffmann Gebr. Lampe Grote Markt 17 later Bata en Rabobank

#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag, Grote Markt

Grote Markt 17: Lampe architect Willem Hoffmann en Bata

6 december 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

In 1919 ontwierp de architect Willem Hoffmann op de plaats waar voorheen een koperslagerij had gezeten de winkel voor de Gebroeders Lampe. Deze zaten slechts enkele jaren in dit pand. Vervolgens kwam hier Bata, die het ontwerp van het pand grotendeels intact heeft gelaten. Het gebouw is in 1967 gesloopt om plaats te maken voor de Raiffeisenbank.

Vooraf: Koperslagerij en Verlichtingsartikelen J.L.A. Goette

De winkel in huishoudelijke artikelen van J.L.A. Goette, Gedateerd 1898-1900, er is niet nagegaan of er een tussentijdse verbouwing heeft gevonden (Detail van Ernst Max Kiesel via F38655 RAN)

Voor Lampe zat op het adres Groote Markt 17 J.L.A. Goette, Koperslagerij en Verlichtingsartikelen (Adresboek 1918). Lees hier het artikel:

J.L.A. Goette: Koperslager en Winkelier op Grote Markt 17 (1883-1918), architecten Giesing en Semmelink

1919: Gebr. Lampe

“Groote Markt, hoek Stikke Hezelstraat”, Groote Markt 17, 1919

Personeelsadvertentie Gebr. Lampe (De Gelderlander 9/4/1921)

” Magazijnen Gebrs. Lampe.

Gebrs. Lampe hebben een vermaardheid in Nederland en bezitten in menige plaats van ons land prachtige, moderne ingerichte magazijnen. En Nijmegen heeft thans ook zijn Gebrs. Lampe-magazijn gekregen en wel op de Groote Markt, hoek Stikke Hezelstraat.

De architect, de heer Willem Hoffman, heeft van ‘teerst wat ouderwetsche winkelhuis een moderne modepaleis gemaakt, dat in zijn lichtende kleuren groote levendigheid geeft aan de oude Markt, welke door haar keurige winkelreeksen als tot een nieuw leven ontwaakt. Het magazijn Lampe ontsiert onze Groote Markt niet en biedt reeds vanaf de Burchtstraat een vrolijken en frisschen aanblik door zijn lenige lijnen en heldere tinten.

En reeds van verre vestigt het eenvoudige medaillevormige naambord, dat geheel in de stijl van het modehuis gehouden is en het goed doet in zijn hooge verhevenheid de aandacht op de firma, welke hier haar mode-artikelen voor dames en kinderen te koop en te kijk stelt. En binnen zien de magazijnen er al even keurig en fraai uit als buiten.

Treedt men den winkel binnen, dan wordt het oog gestreeld door de rustige, lichte witte tinten, welke aan den geheelen winkel een deftig uiterlijk geven. De costuum- en blousenkasten staan er bij de hand opgesteld; een gerieflijke paskamer en een practische cassa vergemakkelijken de taak der winkeljuffrouwen en der koopende cliëntèle.

Geslepen en matgehouden glasruiten laten een gematigd licht door, terwijl lichtkroontjes een getemperden glans van electrisch licht bij avond over den witten winkel uitschieten.

De vitrines, eenigzins lager gelegen dan de winkel, bieden ruimschoots gelegenheid om de nouveautés op het gebied van dames- en kinderkleeding in rijke verscheidenheid en in aangename afwisseling te doen bewonderen.

De étaleur kan hier wonderen doen van chic en elegance.

Langs een makkelijken, breeden en rijken trap komt men op de eerste verdieping.

Hier vindt men de costumes- en japonnenafdeeling en zijn tevens drie gezellige paskamertjes ingericht, waar de dames op haar gemak keuze kunnen doen uit de rijke sorteering kleedingstukken.

Een tweede verdieping is ook nog deels voor magazijn ingericht, bevat een ruim privé-kantoor, dat men beneden in kleiner omvang ook treft, en bood tevens gelegenheid tot de inrichting van de ateliers en van een ontspanningslokaal voor het personeel.

De zolderverdieping bevat ook nog groote bergruimten voor confectiegoederen, terwijl het sousterrein ook al benut bleek te zijn om de rijke voorraden goederen der firma een voorloopige plaats te bezorgen.

Met dezen winkel van Gebrs. Lampe is Nijmegen ongetwijfeld een modern magazijn rijker geworden.

De Nijmeegsche aannemer de heer M Koppings heeft de architectonische plannen van den heer J.W. Hoffmann zaakkundig uitgevoerd de heeren Gebr. Koning verzorgden fraai het schilderwerk, terwijl het stucadoorswerk van den heer H. Clemens zeker ook vermelding verdient.

De electrische licht-installatie is aangebracht door de firma Reuser-v. Alphen.” (De Gelderlander 9/4/1919)

1926: Wisburn en Liffmann

Lampe heeft hier slechts enkele jaren ingezeten. Op 24 april 1925 viert Lampe nog een jubileum (De heer W. Laagland is 25 jaar bij Lampe in dienst, De Gelderlander 18/4/1925).

In juli 1926 openen Wisburn en Liffmann hier echter hun tijdelijke vestiging tijdens de verbouwing van hun pand aan de Broerstraat (PGNC 6/7/1926). Bij de heropening van hun pand aan de Broerstraat 35-37 in maart 1927 verlaten zij weer het pand aan de Grote Markt (PGNC 29/3/1927). Daarna lijkt het een tijdlang leeg te staan.

1930: Bata

De Bata 1939 Grote Markt 17 Nijmegen tegenwoordig Citystore — Links de Stikke Hezelstraat, en de Winkel van de Bata, 1939 (foto ir. J.G. Deur via F13997 RAN CC-BY-SA)

In januari 1930 vestigt Bata zich in het pand. Bata heeft haar schoenfabriek in Tjecho-Slowakije, waar op dat moment 12.000 arbeiders werken. Zij verkoopt daarbij haar schoenen in eigen winkels in Europa, waarbij Nijmegen de 11^e winkel in Nederland is. De Bata hanteert een standaard type ontwerp voor haar winkels. Dit ontwerp is gemaakt door de Gebrs. Slee uit Rotterdam (De Gelderlander 17/1/1930). De verbouwing lijkt van binnen te hebben plaats gevonden: er is tot nu toe geen bouwvergunning gevonden.

Het PGNC bij de opening januari 1930 over de veranderingen:

“De meest grondige verandering is wel aangebracht met betrekking tot de verkoopruimte, gelijkvloersch gelegen, die vele malen grooter is geworden dan eerst het geval was; zij beslaat thans een oppervlakte van ongeveer 100M². De toekomstige koopers vinden dus ruimte te over om zich op hun gemak van nieuw schoeisel te kunnen voorzien; het aangename interieur en de gemakkelijke, moderne zetels, zullen het keus maken in deze zaak tot een waar genoegen doen zijn. Voor de dames is een aparte kousen-vitrine ingericht; men brengt immers zoo gaarne harmonie in kleur, tusschen schoeisel en kous? Voor de heeren der schepping is op dezelfde wijze gezorgd; zij kunnen hun keus doen uit een aparte sokken-vitrine.

Etalage-ruimte te over is er in de nieuwe zaak, zoodat men zich een goede voorstelling kan vormen van hetgeen binnen aanwezig moet zijn liefst zeven moderne vitrines, met smaakvol interieur, bevatten een keur-collectie van het fraaiste schoenwerk, dat ook des avond, door de vernuftig aangebracht verlichting, uitstekend tot zijn recht komt.”

Op dat moment is alleen de begane grond als verkoopruimte ingericht. De 2^e en 3^e verdiepingen doen dienst als magazijn. En mocht daar behoefte aan zijn, dan kan ook de 2^e verdieping als verkoopruimte ingericht worden.

“Van de firma’s die aan het totstandkomen van de nieuwe zaak meewerkten, noemen wij in de eerste plaats de aannemersfirma Brandts, die de verbouwing voor haar rekening nam. Het schilderwerk werd verzorgd door de firma Bökkerink, terwijl de firma Heertjens haar zorgen besteedde aan de electrische verlichting. De markiezen tenslotte, worden geleverd en aangebracht door de firma Tesser.” (PGNC 17/1/1930)

Verbouwing 1939

Wel is er een verbouwing aan de voorgevel in 1939. Op de bouwtekening staat Bouwbureau Bata.

D12.404697 Plan tot het wegnemen van een vitrine (gewijzigde versie)

Uiteindelijk wordt het pand in 1967 afgebroken om plaats te maken voor de Raiffeisenbank (tegenwoordig Rabobank). De laatste gebruiker is de kunsthandel B. Pollman geweest.

Het pand van kunsthandel B. Pollmann, vlak voor de afbraak. Op die plek is de Raiffeisenbank gebouwd, 1967 (F86446 RAN)

Grote Markt 17: Raiffeisenbank tegenwoordig Citystore

In 1967 vond de sloop plaats van Grote Markt 17, om plaats te maken voor de Raiffeisenbank. De architecten van…

28 augustus 20235 september 2023

Grote Markt

Deze pagina verzamelt artikelen die reeds over de Grote Markt zijn verschenen. Eerst echter een korte geschiedenis. Beide zullen van…

22 november 202416 november 2025

Willem Hoffmann, architect

Architect Hoffmann is vooral bekend vanwege zijn villa’s. Zijn grootste werk is mogelijk ’t Slotje van de Baron. Ook de…

13 februari 202322 juni 2025

#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag

Doopsgezinde kerk architect Oswald

30 november 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

1951-1952 Waldeck Pyrmontsingel 67-69 Altrade

Tijden de oorlog werd de Doopsgezinde Kerk in 1944 verwoest. Daarop vond herbouw plaats aan de Waldeck Pyrmontsingel, waarvan F.M. Oswald de architect was. Vanwege teruglopend kerkbezoek wordt de kerk in 1989 verkocht.

De oorspronkelijk Doopsgezinde Kerk stond van 1727 tot 1944 op de Arminiaanse Plaats. In de Tweede Wereldoorlog werd zij verwoest.

Met het schadegeld werd begin jaren 50 een nieuwe kerk gebouwd. Architect Oswald bouwde deze in de stijl van de Delftse School. Oswald was zelf ook lid van de Doopsgezinde Kerk. “Het is een zogenaamde verdiepingskerk: de nevenruimten met onder andere een zondagsschool liggen op de begane grond en de kerkzaal is op de eerste etage. Het gebouw is om economische redenen zo ontworpen.” (Een sterke toren in het midden der stad, H.E. Wesselink 2018)

Stijl

De voormalige Doopsgezinde Kerk is “een zaalkerk met aangebouwde woning, opgetrokken in 1951-’52 naar ontwerp van F.M. Oswald in de stijl van de Delftse School” (Monumenten in Nederland: Gelderland).

Beschouwing uit 1954

Ingangsportaal van de voormalige doopsgezinde kerk op de hoek met de Stenenkruisstraat. Werd in opdracht van de Doopsgezinde Gemeente tussen 1951 en 1952 gebouwd naar een ontwerp van F.M. Oswald. Ze verving de in de oorlog verwoeste kerk in de binnenstad, 2013 (Henk van Gaal via F1520 RAN CCBYSA)

In 1954 plaatst de Gelderlander het volgende artikel:

“Doopsgezind Kerkje te Nijmegen

In het Katholiek Bouwblad wijdt B.J. Koldewey de volgende beschouwing aan de Doopsgezinde Kerk tegenover de Wedren:

“Bij de verschrikkelijke verwoesting van Nijmegens binnenstad viel in de oorlogsjaren ook de Doopsgezinde Kerk.

Voor zijn wederopbouw werd door de Gemeente aan de Waldeck Pyrmontsingel, nabij de Aula van de Universiteit, een terrein aangewezen aan de rand van een park. Een uiterst aantrekkelijke, vrije ligging ontstond, met aan de Zuidzijde van het gebouwtje fraai, hoog-opgaand geboomte.

Architect Oswald maakte van dit nieuw geval een zaalkerkje, een bovenkerk, waarin een goede honderd gelovigen hun plaats vinden. Daaronder ’n ruimte voor de Zondagsschool, voor bijeenkomsten in clubverband, voor vergaderingen, enz., te vergroten met de kerkeraadskamer (door het wegschuiven van een wand) als er een podium nodig is bij een concert of een declamatie-avond. Dan is er als aanbouw een kosterswoning en een traptorentje, welk laatste naar een balkon in de kerkzaal voert.

Met het oog de plattegronden doorlopend, met daarnaast de doorsnede, zie je hoe dat alles plezierig inééngesloten en verweven is. De gemeentezaal ligt 80 cm onder peil, waarin je vanuit de gang afdaalt langs een trapje van 5 treden, een wenteltrap voert je naar de eigenlijke kerkzaal met de vloer op 2,60 m plas P., terwijl doorklimmend tot 5 m plus P., het balkon bereikt wordt. Er is daarmee een knap, véélzijdig spel van ruimtebeelden ontstaan binnen een klein volume van 12x15x9½ m plus de open kap.

Het interieur in de Doopsgezinde kerk, Waldeck Pyrmontsingel 69, 1989 (Anton van Roekel via F1521 RAN CCBYSA)

De kerkzaal met zijn blanke licht doet je denken aan een interieur van Vermeer van Delft of Pieter de Hoogh. Het is een grote kamer, besloten en rustig, met iets voornaams in de boventoon. Het is góéd in deze ruimte te verbljven. De bank groeperen de gelovigen rond de preekstoel. Het moet iets geven als van een vader die met zijn kinderen bijéén is, als de dominee daar bidt en spreekt vanaf de kansel, met Gods woord vóór zich in het grote Bijbelboek. Dwars wordt het kerkruim gebruikt, het spreekgestoelte tegen één van de lange wanden. ’t Is ongetwijfeld allereerst daarmee dat Oswald dat innige verband inleidt en stimuleert tussen hem die voorgaat en de vergaderden rondom hem.

Karakteristiek protestants werd hiermee dit kerkje, vertrouwelijk, geheel ingesteld op het gebed van een kleine groep, tot dit doel bijeen gekomen als in een gesloten familiekring.

Het interieur in de Doopsgezinde kerk, Waldeck Pyrmontsingel 69, 1989 (Anton van Roekel via F1520 RAN CCBYSA)

“Dicht” zijn dan ook de wanden van dit kerkje met hun vensters, hoog-beginnend uit de vloer en sterk onderverdeeld door glasroeden, als was het gebouwde een 17^e eeuws object. Toch zal zelfs de meest verliefde aanbidder van voorgespannen beton differdingers toegeven, dat er ondanks zoveel reminescenties aan weleer, zoveel anders aan dit kerkje te beleven valt, dat je tezelfder tijd beslist losmaakt van een oud-Nederlands herinneringsbeeld. Doen dat de materiaalkeuze, de met grote bepaaldheid gestelde kleuren, het blanke van het eikenhout der meubelen, de uitgewogen detaillering van het getimmerde, de stiel van het smeedwerk van trap en deur?

Het trappenhuis in de Doopsgezinde kerk, Waldeck Pyrmontsingel 69, 1989 (Anton van Roekel via F1522 RAN CCBYSA)

Een zwak punt aan dit kerkje is het “glazen”, achtkantige trappenhuis, van buiten af gezien. Het past niet goed in zijn verhouding van glas tot steen bij de maatvoering tussen vensteropening en muur die aan alle kanten voor de romp van het gebouwtje zelf werd aangehouden. Daarom wil er hier geen samenvoeging ontstaan. Inwendig echter is het desalniettemin een echt plezier om langs de wenteltrap omhoog te gaan tussen de draadglazen wanden aan de ene en de ronde zuil van schoon, ruig metselwerk aan de andere kant. Ook het tussen-lidje dat kerk en woning verbindt is in die zelfde zin onevenwichtig. Ook hier een loslaten van de schaal van het geheel, waardoor opnieuw eenheid achterwege blijft. Wel zeer te prijzen daarentegen is als detail het klokkentorentje, dat op de nok met een dartele zwierigheid, licht en speels, in juiste contrastwerking het zware volume van het dak, een fraaie bekroning geeft. Bijeengenomen, met dit kerkje van Oswald in Nijmegen zonder meer verrijkt met een bijou”.” (De Gelderlander 9/10/1954)

Vervolg

In 1989 verkoopt de Doopsgezinde gemeente de kerk vanwege het teruglopend kerkbezoek. Hierin vestigt zich vervolgens een praktijk voor fysiotherapie. (Nacht van de Ommetjes). De doopsgezinden trokken zelf in bij de Remonstrantse Gemeente in het
kerkgebouw aan de Prof. Regoutstraat.

Gemeentelijk Monument

De Doopsgezinde kerk is een Gemeentelijk Monument met als waardering (tevens is hier een uitgebreide omschrijving te vinden):
“De voormalige doopsgezinde kerk is van hoge cultuurhistorische waarde als uniek vroeg naoorlogs relict van de geschiedenis van de Doopsgezinde Gemeente in Nijmegen. Vooral door de karakteristieke opzet met twee bouwlagen is het kerkgebouw een typologisch herkenbare manifestatie van protestantse getuigenis. In historisch geografisch opzicht is het kerkgebouw een uiting van de stedelijke vernieuwingsdrang in de wederopbouwperiode; dat wil zeggen de omvorming van de gebombardeerde binnenstad tot een moderne city en, als gevolg daarvan, de herbouw van de verwoeste voorganger buiten het centrum. Binnen deze context reikt de cultuurhistorisch betekenis van de doopsgezinde kerk veel verder terug in de tijd dan 1951-1952, de jaren waarin het kerkgebouw is herbouwd.
De voormalige doopsgezinde kerk is van belang voor de architectuurgeschiedenis als goed en vrijwel gaaf voorbeeld van traditionalistische Delftse Schoolarchitectuur in de kerkbouw. De kenmerken van deze bouwstijl komen in het ontwerp duidelijk naar voren in de archetypische hoofdvorm, de ambachtelijke uitstraling van het gevelbeeld en het zorgvuldige materiaalgebruik.
De Delftse School wordt in de ontwikkeling van de vroeg naoorlogse kerkarchitectuur in Nijmegen verder alleen nog vertegenwoordigd door de Dominicuskerk aan de Prof. Molkenboerstraat (C.Th. Nix , 1951). De stijlverwante Franciscuskerk (Kropholler 1949), Opstandingskerk (Feenstra 1949), Augustinuskerk (Pouderoyen 1951) en O.L. Vrouw van Fatimakerk (Van Veen 1956) zijn namelijk al gesloopt. Aan dit gegeven ontleent de voormalige doopsgezinde kerk op lokaal niveau architectuurhistorische zeldzaamheidswaarde. Vanwege de genoemde ontwerpkwaliteiten en uniciteit is de doopsgezinde kerk van belang voor het oeuvre van architect F.M. Oswald.
Door de markante situering in de uitloper van het Julianapark aan een kruising van wegen, manifesteert de vrijstaande doopsgezinde kerk zich als een stedenbouwkundig accent in het van rijkswege beschermde stadsgezicht. Het gebouw is sterk aanwezig in het stadsbeeld en daardoor van belang voor de oriëntatie in het stedelijk weefsel. De voormalige kerk en pastorie vormen een klein en gaaf ensemble rond een besloten voorplein, dat in belangrijke mate bijdraagt aan de voorname uitstraling van het gebouw.”

Zie het artikel op wikipedia.

Altrade

Deze pagina verzamelt reeds gemaakte artikelen over de wijk Altrade. Romeins amfitheater hoek Rembrandtstraat-Mesdagstraat In de buurt van Romeinse legerkampen…

17 juli 202514 december 2025

Architect F.M. Oswald

Architect Frans Martinus Oswald (1907-1966) is een van de architecten geweest die veel van de na-oorlogse scholen heeft ontworpen. Een…

25 januari 202530 november 2025

U.L.O. bij Wedren, architect Charles Estourgie jr.

In september 1956 opent de U.L.O. aan de Wilhelminasingel. Het is een ontwerp van Charles Estourgie (jr.). Tegenwoordig is het…

6 mei 202525 november 2025

#Nijmegen, Centrum

Van Broeckhuysenstraat

27 november 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

van Broeckhuysenstraat 15

Bouwen van 2 winkels met bovengelegen bedrijfs- en woonruimte (30-01-1969) Architect P.S. de Stigter, Ing architect B.N.A., Baljuwstraat 16. Het gebouw is in 1970 opgeleverd. https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=1-1&index=5&imgid=14048967&id=302477

Ander werk van P.S. De Stigter:

Koningstr 31-35 winkelwoning, 1955
Staringstr 1a-1c bedrijfsruimten, 1969
64 woningen in De Lindenhout te Nijmegen

https://adoc.pub/download/o-r-g-a-n-i-s-a-t-i-e-e-n-p-l-a-n-n-e-n.html

https://www.yumpu.com/nl/document/view/18601875/ihoudsopgave-inleiding-het-tijdschrift-baksteen-2-

Van Broeckhuysenstraat 46

Oorspronkelijk is het pand gebouwd als drukkerij van de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant. Ook fungeerde het nog als meubelwinkel.

Op 4-11-1984 werd het pand gekraakt. Aanvankelijk werd het daarbij Grote Karel genoemd, naar de eigenaar Karel. Een jaar later werd de naam veranderd naar de Grote Broek, verwijzend naar de straatnaam. De Grote Broek werd een belangrijk gebouw voor de Nijmeegse kraakbeweging.

In 2002 overleed Karel. Daarop werd het legalisatieproces gestart. De in 2005 vermoorde Louis Sévèke was daarbij vertegenwoordiger van de gebruikers van het pand. Het gebouw werd bezit van Gemeente Nijmegen, die het vervolgens verkocht aan woningstichting Standvast.

Nog steeds zijn er tal van politiek/culturele activiteiten te vinden, waarbij mogelijk de Klinker het meest bekende is. Zie ook site van de Grote Broek zelf.

(Overige) Bronnen en verder lezen

https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Grote_Broek

Van Broeckhuysenstraat 52-56 en Ziekerstraat 169

J. van Berck, bouwkundige, bouwde in 1926 twee winkelhuizen met bovenwoningen. J.W. van Erfen en M.F. Verstegen, twee particulieren, waren de opdrachtgevers. Daarmee was het een onderdeel van de eerste stadsuitbreidingen, nadat de vestingstatus in 1874 was opgeheven.

Verstegen vestigde in het hoekpand een slagerij, die nog jarenlang in het pand heeft gezeten. Aan de Ziekerstraat was een werkplaats achterin de slagerij. Daarnaast had het nog een open plaats. Boven de winkels waren twee bovenwoningen van elk 2 lagen. Deze waren bereikbaar via de opgangen aan de Van Broeckhuysenstraat.

Beeldbepalend Pand

Op de Gemeentelijke Monumentenlijst zijn deze panden een “beeldbepalend pand” met als waardering (hier is tevens een uitgebreide beschrijving te vinden, tevens bron):

“In redelijk gave staat overgeleverde woon-winkelpanden uit 1926. Vanwege de markante locatie aan de kruising is het gebouw met zorg ontworpen. Tegenwoordig is van een deel van het gebouw (nummers 56 en 169) het oorspronkelijke metselwerk geschilderd, hierdoor is de samenhang tussen dit deel en nummer 52 verloren gegaan. Desondanks neemt het pand nog altijd een karakteristieke plek in op de kruising.”

Bouw van het Postkantoor in Nijmegen door Cornelis Peters

In 1907 gaf de rijksoverheid opdracht tot de bouw van een nieuw hoofdpostkantoor in Nijmegen. Van dit postkantoor was Rijksbouwmeester Cornelis Peters de architect.

Lees verder

3 mei 202511 november 2025

Hertogplein met van der Stad en Brandweergarage, gezien vanuit de Gerard Noodtstraat, foto gedateerd 1955 (F27389 RAN)

#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag

Van der Stad architect Rodenburg

27 november 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

“Belangrijke winkelbouw op de hoek Hertogstraat

Vooraf

Het uitgebrande pand van Van der Stad, op de hoek met de Van Broeckhuysenstraat, 1944 (F14519 RAN)

Zoals onderstaand artikel begint, was de ijzerhandel van der Stad op 2 oktober 1944 verwoest bij een bombardement

Bouw

“Belangrijke winkelbouw op de hoek Hertogstraat

Ijzerhandel Fa. v.d. Stad opent in Maart

Dan wordt deze reeds vanaf 1879 bestaande zaak, waarvan het in 1909 gebouwde pand op 2 Oct. 1944 door bombardement te gronde ging, nagenoeg op dezelfde plaats opnieuw geopend. Een reuze-complex van 7000 kubieke meter inhoud, 16 meter hoog en met een gevelbreedte van 35 meter. Half April l.l. werd met de bouw hiervan door Molenaar’s Aannemersbedrijf en onder R.G. Rodenburg als architect, beiden te Nijmegen, begonnen.

De eigenaren de Gebr. Hendriks zullen, gelijk zich laat indenken, de dag zegenen, waarop zij hun zaak, die als noodoplossing in de vroegere toonzaal van de Gasfabriek in de van Broeckhuysenstraat 25 en daarnaast in het magazijn in de Ziekerstraat en in meerdere pakhuizen her en der in de stad verspreid is ondergebracht, uit de veel te kleine ruimte kunnen verlossen en naar het gebouw, waar alles zoveel mogelijk bijeen is kunnen overbrengen.

Wij hebben de tekening van deze indrukwekkende reus gezien en de voorspoedige bouw in ogenschouw genomen.

Het wordt een strakke, imposante gevel, met een luifel van 1.20 m. boven h. totaal acht etalages. Het dak heeft een schuine kap met donker-blauwe pannen, terwijl de gevel in handvormsteen en met granieten omlijsting van de ramen worden uitgevoerd.

Onder het hele pand komt een magazijnkelder van 560 vierkante meter. De parterre bestaat uit een winkel in ijzerwaren en winkel in huishoudelijke artikelen, onderling met elkaar verbonden. Verder zijn daar de kantoren aan de achterzijde en daarnaast magazijnruimte. Op de eerste verdieping komen de monsterkamers en verder magazijnruimte, terwijl hier bovendien drie bovenhuizen komen.

Eenzelfde aantal bovenhuizen komt op de tweede verdieping, waar de Fa. van der Stad voor het overige gedeelte van de hier beschikbare ruimte weer magazijnruimte krijgt.

De derde verdieping tenslotte bevat de zolders van de bovenhuizen en voor het overige alweer magazijnruimte voor de fa. van der Stad, die hiervan blijkbaar nog al een en ander kan gebruiken.

Voor de stad en met name voor de omgeving van de Hertogstraat is het van het grootste belang dat de activiteit en het doorzettingsvermogen van de Gebr. Hendriks met een voltooide bouw worden bekroond.

Naast deze bouw zal een gang komen, nodig voor expiditie doeleinden van de fa. v.d. Stad; daarnaast worden nog enkele winkelhuizen gebouwd op de plaats waar zich thans de brandweerkazerne bevindt, die gaat verdwijnen. En naast deze huizen komt dan de doorgang, die de Hertogstraat met Mariënburg verbindt. Een weg, die via Mariënburg naar het Centrum-plein voert. Een belangrijke verandering, waardoor het centrum van de stad makkelijker binnen het bereik wordt gebracht van andere drukke stadswijken.” (De Gelderlander 3/11/1949)

Architect Rodenburg

Lees hier over architect Rodenburg:

Architect Rodenburg: Wederopbouw en Nieuwbouw in Nijmegen

Architect Rodenburg lijkt vooral veel wederopbouw van winkels en nieuwbouw van wooncomplexen te hebben ontworpen.

Lees verder

22 september 20232 december 2025

Hertogstraat

De Hertogstraat is afgeleid van een heerstraat, een Romeinse legerweg. In ieder geval was de straat en omgeving in de…

21 juni 202525 juni 2025

Wilhelminaboom: herinnering aan kroning Wilhelmina op het Hertogplein

Op 6-9-1898 wordt Wilhelmina gehuldigd tot Koningin der Nederlanden. Ter gelegenheid daarvan viert Nijmegen de Kroningsfeesten, waarbij het planten van…

4 april 202513 juni 2025

Schikgodinnen beeld Oscar Goedhart Hertogplein

Oscar Goedhart maakte in 1974 de sculptuur Schikgodinnen. Deze staat op het Hertogplein. De 3 schikgodinnen bepalen samen de levensloop…

26 maart 202420 december 2024

#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag, Van Welderenstraat

Van Welderenstraat 75

27 november 202529 november 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

1887, Rijksmonument

Op Van Welderenstraat 75 bevindt zicht het voormalig eigen woonhuis annex werkplaats van Maurits. Het pand is gebouwd in neorenaissancestijl.

Het Gezin Maurits

Wilhelmus Johannes Maurits Bevolkingsregister 1880 (Invnr 33039 archiefnr 679 RAN)

Wanneer hij in zijn eigen ontworpen huis gaat wonen, is het adres Van Welderenstraat 41; Het “blauwe potlood” heeft op een later tijdstip “van Welderenstraat 25” bij de Aanmerkingen geschreven. Zijn beroep is “aannemer”. Hij is dan afkomstig van Bloemerstraat 77. Op 18-5-1888 is Maurits getrouwd met Adѐle Baumgartner (31-1-1865 Corcelles, Zwitserland).

Kinderen (op de kaart van het Bevolkingsregister 1880):

Carel Hendrik Reinier 21-7-1889 Nijmegen
Anna Bartholda 11-7-1890 Nijmegen

Daarnaast woont Carel Hendrik Reinier Maurits (13?-7-1825 Nijmegen), “verwant” en “weduwnaar” bij het gezin in.

Lees hier verder over architect Maurits:

Wilhelmus Johannes Maurits: architect van monumenten in Nijmegen

Architect Wilhelmus Johannes Maurits ontwierp veel gebouwen in de eerste uitbreiding van Nijmegen. Deze vond plaats op terreinen waar voorheen vestingwerken hadden gestaan of de aanpalende terreinen. Veel van zijn gebouwen zijn een monument of maken in ieder geval onderdeel uit van een beschermd stadsdeel.

Lees verder

24 januari 202314 december 2025

Vervolg: Werkplaats en “Fabriek”

Er is nog niet volledig onderzocht wat het vervolg is geweest, mede vanwege het feit dat er sprake is geweest van hernummeringen.

In ieder geval zit Aannemer J.J. de Groot er in 1934. In de Adresboeken 1963, 1968 en 1971 is het J.J. de Groot en Zoon.

Naam	Omschrijving	Adresboek	Opmerking
A Franken	z.b.	1898, 1899
H.O. Weijler	Gep. Stuurman geouv mar Ned. Indië	1902, 1903, 1905
M.J. Biederlack		1908, 1910-1911
W.C.M. Rahder		1909
C. v.d. Stad	Ijzerhandel, Hersteeg 114, particulier adres: van Welderenstraat 75; in 1926 is Stad, Kzn., Fa. C. v.d., (Gebr. Hendriks) nog wel op Hertogstraat 114, maar schijnbaar niet meer verbonden met C. v.d. Stad	1912-1913, 1913-1914, 1914-1915, 1915-1916, 1916, 1920, 1922, 1924, 1926, , 1928	In 1920 en 1922: Stad, Firma C. v.d. (W.B. Hendriks) Hersteeg 114; Ijzerwaren, Huishoudelijke Artikelen, Gereedschappen enz. Kachels, Haarden en Fornuizen; in 1924 Gebr. Hendriks
N.J. v.d. Stad	Musicus		1922, 1924, 1926, 1928, 1932
Wed. C. v.d. Stad	Geb. H.E. Dijkman		1932
Mevr. M.C. v.d. Stad			1932
Th.A. de Groot	Uitvoerder	1934
J.J. de Groot	Aannemer	1936, 1938, 1940
P.G. de Groot	Ingenieur	1936, 1938, 1940, 1948, 1963	In 1963 onder “Aannemers” J.J. de Groot & Zn.
N.V. Aannemings mij J.J. de Groot en Zn.	Utiliteitsbouw, verbouwingen	1966, 1968, 1971	Mogelijk al eerder
H.M. Klomp	In 1936 Journalist	1936, 1948, 1951
Mej. J.A.M. de Groot	Kantoorbediende	1948
Theunissen, echtg. J.F.W.	Geb A.P.H.M. de Groot	1948
Echt. W.A.T. Theunissen	Geb. M.H.J. van der Sponk	1963

Ten tijde van de lampenwinkel de Glazen Kater in de van Welderenstraat, had deze winkel hier haar werkplaats.

Het huidige horecabedrijf is naar deze “lampenfabriek” vernoemd: de Fabriek. Zie hiervoor ook het interview met Claire Kaal, de eigenaresse van de Fabriek op Indebuurt.nl.

Rijksmonument

Als Rijksmonument is het van architectonische waarde vanwege: “Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf bewaard voorbeeld van een herenhuis met ornamentiek beïnvloed door de neorenaissance. Het pand valt op door hoogwaardige esthetische kwaliteiten, zoals het geavanceerde materiaalgebruik en de rijke ornamentiek. Karakteristiek zijn onder meer de ornamentiek in de voorgevel en de onderdelen in het interieur. Er is sprake van een ensemblewerking als onderdeel van de bebouwing langs de Van Welderenstraat, waarbinnen het pand behoort tot de omstreeks 1900 gangbare herenhuizen, welke samen met de oudere en latere typen en stijlen goed de ontwikkeling van de bouw van herenhuizen weergeven.” Daarnaast is het momument vanwege haar stedebouwkundige en cultuurhistorische waarde.

(Overige) bronnen en verder lezen:

Rijksmonumenten

Zie ook: https://www.noviomagus.nl/h1.php?p=Monumenten/monument_0183.html

#Nijmegen, Centrum, Wijken van Nijmegen

Augustijnenstraat

26 november 2025 ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

Deze pagina verzamelt artikelen over de Augustijnenstraat.

Carillon Augustijnenstraat

Lees verder

3 september 202526 november 2025

Augustijnenstraat Stikke Hezelstraat architecten Brouwer en Vlaming

Vrijwel iedereen kent de pilaar op de hoek van de Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat. Jarenlang was deze behangen met lichtreclame van een grote verzekeringsmaatschappij. Het blijkt een schoorsteen te zijn, die hoort bij het grote complex aan deze hoek met op de begane grond winkels en daarboven woningen. De architecten waren Brouwer uit Arnhem en…

Lees verder

12 december 202426 november 2025

Ontwerp van woningen en winkels hoek Augustijnenstraat Plein 1944 architect Rodenburg

Architect Rodenburg ontwerpt het complex woningen en winkels op de hoek van Augustijnenstraat en Plein 1944, welke in 1955 wordt opgeleverd.

Lees verder

23 februari 202426 november 2025

Herbouw van Slagerij van Kempen Augustijnenstraat in 1955, architect Okhuysen

Op 25 januari 1956 heropent Slagerij van Kempen-van der Bilt haar winkel op de Augustijnenstraat 6. Het ontwerp was van architect J. Okhuysen,. Tegenwoordig zit Subway in deze winkel.

Lees verder

16 februari 202426 november 2025

Hoek Houtstraat Augustijnenstraat

In 1955 ontwerpt Okhuijsen het pand aan Plein 1944, op de hoek Houtstraat-Augustijnenstraat. De opdrachtgever is J. van Veggel sr., waarbij de aannemer de firma van der Velden en Sleenhof uit Wijchen is

Lees verder

15 februari 202426 november 2025

Architect Rodenburg en de Herbouw van Augustijnenstraat 19-23

In september/oktober 1954 ontwerpt architect Rodenburg 2 Bedrijfsruimten met 3 Bovenwoningen aan de Augustijnenstraat voor de Stichting St. Jozef scholen. In 1955 betrekken Het Handwerkhuis en Maison Cinderella de winkels.

Lees verder

15 februari 202426 november 2025

Apotheek Moeys Augustijnenstraat 11- 17 architecten Cousin en van Gendt

In oktober 1953 heropent de bekende apotheek E.G. Moeys haar bedrijf aan de Augustijnenstraat. De apotheek op de Grote Markt, waar sinds 1833 was gevestigd, was tijdens de oorlog verloren gegaan. De architecten van het nieuwe pand zijn F.J. Cousin en Ir. Van Gendt, waarbij de aannemer Moolenaar’s Aan. Bedrijf te Nijmegen was

Lees verder

15 februari 202426 november 2025

Cooymans Augustijnenstraat architect Treur

In 1954 ontwerpt architect Treur de herbouw van slijterij Cooymans. Zijn zaak aan de Stikke Hezelstraat was bij het bombardement van februari 1944 verwoest. Ook zijn nieuwe winkel aan de Burchtstraat ging tijdens de oorlog verloren.

Lees verder

14 februari 202426 november 2025

Geertsen Augustijnenstraat architect Meerman

Architect B.J. Meerman ontwerpt in 1951 het pand voor Herman Geertsen op de Augustijnenstraat.

Lees verder

12 februari 202426 november 2025

Fotozaak Grijpink, links sanitair- en loodgietersbedrijf Bosmans, Augustijnenstraat, 1960-1965 (F86348 RAN CC0)

“Enorme belangstelling bij opening zaak van Grijpink

Onder belangstelling heeft Zaterdagmiddag de foto-, kino- en projectiehandel Grijpink N.V. de nieuwe zaak geopend aan de Augustijnenstraat 47, het eerste winkelpand van het indrukwekkende bouwblok tussen Augustijnenstraat-Stikke Hezelstraat en Houtstraat. Aan de openingsplechtigheid, verricht door de burgemeester van Nijmegen, ging een spannende race van een aantal mensen vooraf. Een vliegtuig, dat op een sleep met het tijdstip van de opening der nieuwe zaak aankondigde, had strooibiljetten uitgeworpen. De eerste drie personen, die zo’n strooibiljet aan de nieuwe zaak zouden brengen, kregen een prachtige camera. Het is allemaal goed gegaan in het drukke verkeer, deze race met auto’s en fietsen naar de nieuwe zaak van de N.V. Grijpink.

Later op de middag hebben de drie gelukkigen het geschenk in ontvangst kunnen nemen. Een klein jongetje, dat o zo hard geloopen had, maar als vierde aankwam, kreeg, omdat hij zo zijn best had gedaan, ook een camera, waarmede hij de koning te rijk was.

In de met tachtig bloemstukken versierde zaak heeft burgemeester Hustinx (na wat vertraging te hebben gehad vanwege het eveneens vertraagde bloemencorso) de openingstoespraak gehouden, waarin hij getuigde van de grote waardering van het gemeentebestuur voor de grote ondernemingsgeest van de heren Grijpink, die tal van jaren niet alleen op zakelijk terrein gebleken is. Zich richtend tot de heer Nico Grijpink, zeide de burgermeester, dat hem op ander dan zakelijk terein misschien teleurstellingen niet bespaard zijn gebleven, doch evenmin als hij op commercieel terrein een bewonderingswaardige activiteit aan de dag blijft leggen, hoopte de burgemeester, dat de heer Grijpink zijn activiteit op sociaal, charitatief en ander terrein eveneens zal blijven voortzetten. De zaak is onder een N.V. gebracht, waarvan de heer N. Grijpink directeur is, tewijl met de bedrijfsleiding is belast de heer P. Spring in ’t Veld, welks fotohandel “Phocus” in het nieuwe bedrijf is opgelost.

Meer dan 25-jarige vriendschap, aldus de heer N. Grijpink, in zijn inleidende toespraak, heeft tot deze samenwerking geleid. Dank bracht spr. aan zijn vader, de heer Grijpink Sr. en zijn schoonvader, de heer v.d. Werf, de commissarissen van de nieuwe N.V., aan de heren van Berkel, de aannemers van het grote bouwblok en architect Rodenburg, die de binnenhuis-architectuur heeft verzorgd.

Honderden belangstellenden hebben in de loop van de middag de nieuwe zaak bezichtigd waarin gelijkvloers de verkoopruimte voor foto-artikelen en in de benedenruimte een miniatuur bioscoopzaal is ingericht voor het demonstreren van de film- en projectie-apparaten.

De zaak is een prachtige aanwinst voor het stadscentrum.

Na het bloemencorso, defileerden de Nijmeegse oorlogsinvaliden voor de heer Nico Grijpink, die, zoals bekend, voorzitter is van het Jano-comité, dat telkenjare autotochten voor de oorlogsinvaliden organiseert.” (De Gelderlander 19/9/1955)