Architect van Vreeswijk

Henri van Vreeswijk

Henri van Vreeswijk (Rotterdam, 30 mei 1906 – Zeist, 21 december 1974) was een Nederlandse architect.

Zijn vader was Adrianus Ægidius Samuel van Vreeswijk, timmerman en bouwkundig tekenaar in Rotterdam, zijn moeder Ottolina Gerarda Pannekoek. Hij studeerde bouwkunde aan Technische Universiteit Delft, waar hij in 1928 zijn diploma haalde. In 1929 vestigde hij zich als architect in Voorburg. In 1931 trouwde hij met Jenny Lowis (overleden 1 april 1983). Zij kregen 1 dochter.

Loopbaan

Zijn eerste grote opdracht was de verbouwing van het Rembrandttheater in Utrecht (opgeleverd in 1933). Daarbij verbreedde hij de zaal van 12 naar 21 meter. Dit was vooral een technisch vraagstuk, waar van Vreeswijk goed in was. Ook besteedde hij veel aandacht aan de akoestiek. De recensent van Architectura was minder blij met de gevel: “De gevel aan de Oude Gracht blijft ver achter bij de sfeer van het interieur. Hij mist bepaald de kwaliteiten daarvan, doet nuchter aan en misstaat totaal in het stadsbeeld, dat er daar aan de Oude Gracht rondom de brug werkelijk vreeselijk begint uit te zien.”.

Hij zal vooral bekend worden om zijn werk als akoestisch adviseur en als architect voor de bouw en verbouw van bioscopen en theaters. Wanneer van Vreeswijk de Carolus ontwerpt, heeft hij daarvoor al meerdere bioscopen gebouwd en verbouwd. Daarnaast ontwierp hij tevens huizen. In 1939 werd hij partner met J. en Th.F. Stuivinga. Hij verhuisde naar Zeist, waar het bureau was gevestigd.

NSB

Intussen was hij in 1938 donateur van de NSB geworden, waarvan hij in 1940 officieel lid zou worden. Mede daardoor werd hij in 1943 benoemd tot directeur van de Provinciale Planologische Dienst in Utrecht. Na de oorlog werd in 1945 ontslagen en zat hij 3 jaar vast. Na zijn vrijlating vestigde hij zich als raadgevend ingenieur voor gewapend betonwerken en akoestische vraagstukken in Zeist. Daarop kreeg hij weer grote opdrachten, waaronder die van Nijmegen en in Amsterdam in de Westelijke Tuinsteden.

Damesmodezaak Langstadt architect van Vreeswijk

1954 Burchtstraat 58-62 (huidig) Centrum

Een foto is te vinden bij het RAN https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=6-1&index=0&imgid=13734046&id=60294 . Het linkerpand is dat van Langstadt, te herkennen aan het opschrift op de etalage.

Het rechter is dat van Leijgraaf, de omschrijving noemt het “de panden van Lissone Lindeman.” Op https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=8-1&index=127&imgid=14016183&id=276748 blijkt Lissone Lindeman ook een winkel te zijn.

“In Winkelflat Burchtstraat

Mevr. Hustinx opende gisteren damesmodezaak van Langstadt

Om half drie gistermiddag heeft Mevrouw Hustinx op de Burchtstraat de damesmodezaak van Langstadt geopend, welke tot nog toe in een noodpand aan de overzijde was ondergebracht. Thans is de zaak in een van de nieuwe winkelflats gevestigd. Mevrouw Hustinx zeide in een toespraak dat het haar een bijzonder genoegen was de opening van deze zaak, welke zulk een bewogen geschiedenis heeft, te mogen verrichten. Mevrouw Hustinx herinnerde aan de brand welke de firma Wisbrun en Liffmann tweemaal in 1944 trof. In ’43 werd de heer Langstadt die bij deze firma bedrijfschef was en na de liquidatie de zaak in Nijmegen voortzette, naar Duitsland gevoerd war hij en zijn vrouw de ergste verschrikkingen van de concentratiekampen doorstonden.

Bij zijn terugkeer, na het einde van de oorlog, begon de heer Langstadt voren af aan in een noodpand aan de Burchtstraat. Nijmegen is blij- aldus mevrouw Hustinx- dat de damesmodezaak die door haar apart karakter zulk een goede naam heeft, in dit fraaie pand wordt voortgezet. Dan zij nimmer versagende energie van de heer en mevrouw Langstadt kon deze mooie zaak van een oorlogsgetroffene op de Burchtstraat worden geopend, waardoor de stad weer dichter bij haar volledige herbouw komt te staan.

Voordat mevrouw Hustinx het woord nam, begroette de heer Langstadt de velen, die bij de opening aanwezig waren. Behalve mevrouw Hustinx heette hij de wethouders Duives en Windt als vertegenwoordigers van het gemeentebestuur welkom. Spr. had lof voor de architect Ir. van Vreeswijk, die het pand heeft ontworpen; hij dankte de aannemer van Berkel voor de wijze waarop het werd uitgevoerd en de makelaar Verbeek voor de medewerking van zijn kant ondervonden. Hij zeide blij te zijn en deze wijze tot wederopbouw van Nijmegen te mogen bijdragen. “Nadat wij in diverse kampen van Duitsland hadden gezeten hadden wij niet meer: we hadden alleen nog maar de hoop in Nijmegen te mogen terugkeren om onze zaak die in de oorlog was gebombardeerd opnieuw op te bouwen,” aldus de heer Langstadt.

Het gezelschap van genodigden begaf zich na de toespraak van mevrouw Hustinx van de bovenwoning naar de zaak beneden, om met bewondering het smaakvol ingerichte interieur in ogenschouw te nemen. “ (De Gelderlander 15/10/1954)

Geeraerdts

Burchtstraat 44 (oud)

De Firma Geeraerdts neemt de winkel rechts, Burchtraat 44,  in gebruik. Zij had op dat moment 2 zaken in Venlo en zijn winkels in luxe lederwaren.

Het bedrijf was in 1880 gesticht. “De firma Geeraerdts geniet in Limburg een goede reputatie en mag haar tot de beste zaken, in deze branche, van ons land rekenen. Haar pand in de Klaarstraat (Venlo) werd in de Tweede Wereldoorlog vernietigd, waarvoor zij in 1947 een nieuwe zaak in de Vleesstraat had geopend. In 1950 was haar pand aan de Klaarstraat weer hersteld. In 1954 opent ze dus haar 3^e pand in Nijmegen. ( De Gelderlander 4/11/1954)

Carolus Bioscoop

1954 Plein 1944

Winkelwooncomplex

1956 Kelkensbos, Hertogstraat, Mariënburgstraat en Wintersoord

De Gelderlander kondigt de bouw groot aan: project van 2 miljoen over 18 mnd. Voltooid: het winkelwooncomplex bij Kelkensbos, Hertogstraat, Mariënburgstraat en Wintersoord. Dit project kost 2 miljoen en is “het grootste winkelcentrum na V. en D. aan de Markt. De architect is Ir. H. van Vreeswijk uit Zeist, de aannemer van Berkel. Samen hebben reeds andere projecten in Nijmegen gebouwd: onder andere in de Burchtstraat zelf en de Raadhuisstraat. En daarnaast in de Hezelstraat-Houtstraat.

Het project bestaat uit 22 winkels en 48 maisonettes. Rond het gebouw zijn brede luifels. Hierdoor kunnen mensen onder alle omstandigheden droog winkelen. De hoogte van de gebouwen met 4 etages boven de winkels is 17 meter. Behalve bij Wintersoord: deze met 2 etages  10 meter hoog.

De totale gevellengte is daarbij 185 meter, de totale inhoud 25000 kubieke meter. In het midden van het complex komt een expeditieruimte voor de aan- en afvoer voor de winkels. Hiervan is de ingang aan het Wintersoord.

Tot de eerste etage bestaat de bouw uit gewapend beton. De gevels worden betegeld met gekleurde natuursteen en voor de winkelpuien wordt geanodiseerd aluminium gebruikt. Voor de trappenhuizen wordt zwarte glazuursteen gebruikt.

De bouw wordt gefinancierd door het pensioenfonds van Philips. “Dit miljoenenplan kan men als de sluitsteen beschouwen van de wederopbouw in de kern van de stad. (De Gelderlander 4/12/1956)

Winkelwooncomplex Houtstraat Stikke Hezelstraat

1954-1956 Houtstraat Stikke Hezelstraat

Schoenenzaak Veldhoven

1956 Houtstraat

Een foto uit 1956 is te vinden bij het RAN https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=4-1&index=1&imgid=13667070&id=7585

In mei 1956 heropent een van de oudste en bekendste zaken van Nijmegen, het schoenenmagazijn J. Veldhoven in de Houtstraat 64, in de buurt van het kruispunt Hezelstraat, Houtstraat, Stikke Hezelstraat. Deze zaak bestond al vanaf 1870 en was aan de Lage Markt begonnen. Veldhoven verkoopt zowel dames- en herenschoenen. Hun specialiteit zijn allerlei soorten laarzen. Van oudsher kwamen van buiten Nijmegen hier dan ook winkelen. Hun pand aan de Hertogstraat was tijdens de oorlog in vlammen opgegaan. Daarna had ze noodwinkels in de Molenstraat, de Mariënburg en het Kelfkensbos gehad.

De architect was van Vreeswijk uit Zeist, waarbij het Nijmeegs Aannemersbedrijf v.h B. van Berkel de bouwer was. (De Gelderlander 17/5/1956)

Tegenwoordig (december 2023) is het winkelgedeelte in gebruik door café de Blonde Pater.

Overig werk van van Vreeswijk

Uit de jaren 1930 tot en met de jaren 1950 zijn diverse (ver)bouwplannen van Van Vreeswijk bekend voor Nederlandse bioscopen en theaters. Daartoe behoren:

•              Rembrandt (Utrecht, ca. 1933)

•              een tweede Cineac-theater te Den Haag (ca. 1937)

•              Cineac (Damrak, Amsterdam, ca. 1937)

•              Capitol te Amsterdam (ca. 1937)

•              de Spoorbio (Utrecht, ca. 1942)

•              Bioscoop Carolus (Nijmegen, ca. 1953).

•              Calypso-theater (Amsterdam, 1955)

•              Kurhaus-theater (Scheveningen, 1959)

•              Bioscoop Cinema (Groningen, 1959): : een vrijwel identiek beeld als de Carolus bioscoop van Nijmegen