Categorie: Broerstraat

1954 Broerstraat 19 -19a

In 1954 heropent schoenenzaak Raemakers haar pand aan de Broerstraat. Het ontwerp is van architect Treur in een combinatie van modern beton en traditioneel rode baksteen.

Vooraf

In september 1944 was de winkel van Gebr. Raemakers in vlammen opgegaan. Zie voor het artikel over de oude winkel:

Gebr Raemakers verbouwing architect Veugelers

Het nieuwe pand van Raemakers

Opvallend bij het pand zijn de 4 uitstulpende betonnen vensters van de eerste verdieping. De bovenste verdiepingen zijn in rood baksteen. De begane grond is verbouwd: uit de foto uit 1955 lijkt de etalage bestaat uit 2 etalage kasten op een verhoging te bestaan, met boven de een van kasten de tekst “Raemakers”. Tegenwoordig zijn deze “kasten” vervangen door grote ramen.

Hiervan had de aanbesteding in september 1953 plaatsgevonden in opdracht van de N.V. Gebr. Raemakers voor het bouwen van een winkel met magazijnen en bovenwoning. Daarbij was J.M. Berens de laagste inschrijver met f71.924 (De Gelderlander 3/9/1953), aan wie de aanbesteding werd gegund.

“Meer dan honderdjarig bedrijf herbouwd

Schoenenmagazijn Gebr. Raemakers werd nieuw sieraad voor de Broerstraat

Gisteren hadden de zakenlieden in de Broerstraat de vlag uitgestoken en dat was heus niet zonder reden. Op deze wijze riepen ze een welkom toe aan een nieuw lid van de langzaam-aan voltallig wordende Broerstraatfamilie. Het Schoenenmagazijn van de Gebr. Raemakers is op no. 19 herbouwd en in de middag om drie uur werd het heropend, nadat Nanja Raemakers dezer dagen de laatste steen had gelegd.

Om deze herbouw mocht niet alleen de Broerstraat zich verheugen, maar heel Nijmegen kon blij zijn. Een magnifiek zakenpand zet nieuwe luister bij aan de herrijzende binnenstad. En de N.V. Gebr. Raemakers zetten de kroon op het werk dat na de verwoesting in de oorlog, toen hun pand aan de Grote Markt no. 7 in vlammen opging, van voren af aan moesten begonnen. Een grote steun daarbij lag in het verleden. De fa. Raemakers toch is niet vandaag of gisteren, maar bestaat al meer dan honderd jaar in onze binnenstad.

Ze dateert nog uit de tijd dat schoenen in manden werden aangevoerd; daaruit werd los verkocht. Dozen waren nog onbekend. Verder werden de schoenen aan latten tegen de zolder opgehangen. Er was maar uit enkele soorten keus te maken. Dat is vandaag anders.

De keuze is zo groot dat het de vraag werd of de honderden en honderden schoenen nog wel in de zaak zichtbaar moesten worden opgeslagen, of dat deze voorraad soms niet beter rustig op de achtergrond kon worden gehouden. De Gebr. Raemakers beantwoordden deze laatste vraag in bevestigende zin. Ze voerden als nouveauté voor onze stad het zogenaamde blinde (?) voorraadsysteem in. In de zaak zelf zijn geen schoenendozen zichtbaar; deze zijn uiteraard wel onmiddellijk bij de hand, zodat de client naar wens- en zeer snel naar wens- kan worden bediend. Door toepassing van deze nieuwe gedachte is het verkoopgedeelte van de zo intiem ingerichte zaak er veel rustiger op geworden.

Uit tientallen fraaie bloemstukken bleek gistermiddag hoezeer de Gebr Raemakers zich in de belangstelling van fabrikanten, vrienden, kennissen en zakenrelaties mogen verheugen. Het schoenenmagazijn had veel van een bloemenmagazijn weg, toen de heer G. Raemakers, de zoon van de heer A.H. Raemakers, die al meer dan een halve eeuw directeur van het bedrijf is, het woord nam om de vele aanwezigen, onder wie de wethouder de heer M. Duives, te begroeten. De wethouder sprak een gelukwens uit namens het gemeentebestuur, dat zich over de herbouw van dit meer dan honderdjarig Nijmeegs bedrijf ten zeerste verheugde. Spreker herinnerde aan de voorgeschiedenis van het Schoenenmagazijn Gebr. Raemakers en aan de ramp welke dit bedrijf trof, waarna evenwel niet bij de pakken werden neergezeten. Het nieuwe pand noemde de wethouder een sieraad voor de Broerstraat en in de heren Raemakers huldigde hij de Nijmeegse middenstand, die zulk een aanzienlijke bijdrage levert tot de herbouw van een mooie stadskern. De architect en daarnaast de aannemers die Nijmegen volbouwen, verdienen lof voor hun werk.

De heer G. Raemakers dankte hierna de wethouder en in hem het Nijmeegs gemeentebestuur en de gemeente-instanties die zo volop haar medewerking tot de herbouw hebben verleend. Spr. sprak zijn waardering uit voor de architect de heer G.B. Treur, het aannemersbedrijf J.J.M. Berens en voor alle onderaannemers, die de bouw naar volle tevredenheid hebben tot stand gebracht.” (De Gelderlander 29/4/1954)

Vervolg

Er is nog niet uitgebreid onderzocht wat het vervolg is geweest. In ieder geval komt de zaak nog voor in het Adresboek 1971. Tegenwoordig zit in het pand schoenenzaak Manfield.

1949, Ziekerstraat 1-3, Broerstraat 59-61, Koningshofje 4 (oud oa: “Korte Molenstraat hoek Ziekerstraat”) Centrum, Gemeentelijk Monument

In 1949 vindt de herbouw plaats van de modezaak Voss op de hoek van de Broerstraat en Ziekerstraat. Het oude pand was tijdens het bombardement van februari 1944 verwoest. Het gebouw is ontworpen door architect Heldoorn. Sinds begin jaren 80 zit alweer jaren Bakker Bart in de winkel.

Vooral de 3e etage maakt het gebouw opvallend: deze ligt wat terug, terwijl het dak in de vorm van een luifel is gemaakt. Bovenop staat in grote letters Voss.

April 1944 plannen voor wederopbouw

Na de verwoesting in februari, zijn de Gebr. Voss vrijwel meteen, in april 1944, begonnen met de voorbereidingen van de herbouw. Wanneer het nieuwe pand in juli 1949 bijna gereed is, schrijft de Gelderander:

“Met groeiende belangstelling zien de stadgenoten het moment waarop de reusachtige bouw van het dames- en kinderkledingmagazijn gebr. Voss op de hoek Ziekerstraat-Korte Molenstraat zal zijn voltooid. Bedriegen de voortekenen niet dan zal deze zaak reeds in het late zomerseizoen openen. De binnenstad is dan een monumentale bouw rijker. De kroon is dan gezet op een omvangrijk werk van voorbereiding, dat al in April 1944 is begonnen. Toen kreeg de architect de heer Heldoorn uit Leeuwarden van de Gebr. Voss opdracht tot het ontwerpen van dit gebouw, met de uitvoering waarvan de Gebr. Smits uit Nijmegen vorig jaar half November zijn begonnen. De frontbreedte is aan de Ziekerstraat 25 m; aan de Kort Molenstraat 14½m. Het winkelpand is hoog 17m boven de straat. Het lifthuis is 20 m hoog. Met de fa. van der Borg, die in de Broerstraat de eerste was, waarna de firma van Baal volgde, is de fa. Gebr. Voss thans de derde, die in deze omgeving het goed voorbeeld gaf. Mogen de andere zakenlieden om hun bijdrage te leveren tot de heropbouw van de binnenstad.” (De Gelderlander 16/7/1949)

De Gelderlander, bij de opening in september 1949:

Feeëriek modepaleis Voss in de binnenstad: Bezienswaardigheid op zich zelf

Morgenmiddag wordt het monumentale nieuwe pand van Gebr. Voss op de Korte Molenstraat hoek Ziekerstraat officieel geopend. Na ruim 5½ jaar na de verwoesting op 22 Februari 1944 en na een eindeloze reeks van moeilijkheden te hebben overwonnen. Maar nu staat het nieuwe gebouw er dan, machtig en groots als een indrukwekkend bewijs van moed en doorzettingsvermogen. In November verleden jaar ging eindelijk de eerste spade in de grond en morgen is de bouw reeds zover gevorderd dat de parterre en 1^e etage in gebruik kunnen worden genomen. Sousterrain, 2^e en 3^e etage volgen zeer spoedig.

Niet alleen uitwendig, maar ook in het gebouw, dat 24 meter lang is, 14,5 meter breed en 19m50 meter hoog, heeft de architect, de heer G.A. Heldoorn uit Leeuwarden, een geheel geschapen waarin sfeer en moderne zakelijkheid op fantastische wijze met elkaar zijn verenigd. Sfeer, omdat deze in een modepaleis onmisbaar is, zakelijkheid, omdat ook die door de vrouw van onze tijd wordt gevraagd. Wat dit laatste betreft zegt het misschien voldoende, dat op iedere etage een telefooncel is (de echtgenoten weten het dus wat een telefoontje als mevrouw in de stad is kan betekenen….)

Er is een lift, van het sousterrain naar de hoogste verdieping, maar het moet voor de bezoekers ongetwijfeld op zich reeds een attractie zijn om via de vrijdragende monumentale trappen de etages te bereiken. Deze trap geeft het geheel iets filmachtigs, iets groots en aantrekkelijks. De parterre is nagenoeg geheel ingericht als etalage-hal met een oppervlakte van 105M2. En een glasfront van 190M2. Hierbij is een aparte show-etalage, waarin men allerlei nouveauté’s kan vinden en die bij een bezichtiging van de etalages een climax zal zijn.

Achter de etalage-hal is een kleine verkoopruimte voor slechts kleinere artikelen, een inpaktafel en de kassa, maar op de eerste etalage is de japonnen-afdeling en op de tweede de mantel- en hoedenafdeling. Moderne paskamers, een opvallende dagverlichting- de in staal gevatte ramen van spiegelglas hebben slechts een eenvoudige matgeblazen decoratie- treffen het bijzonder. De derde etage bevat de ateliers, de strijkkamer, de cantine voor het personeel (met keuken!) het magazijn enz. Er is aan de zijde van de Ziekerstraat een aparte dienstingang, met een verbinding naar de kelder, waar etalagekamer, studio, expeditie, rijwielstalling zijn ondergebracht. Boven deze ingang bevinden zich allerlei vertrekken, toilets, enz. op tussen plafonds zodat hier meer verdiepingen zijn ontstaan. Deze in toren-vorm gelegen vertrekken hebben als uitloper de gehele derde etage. De dienst-afdeling heeft haar eigen trappenhuis, zodat deze geheel van de eigenlijke verkoopruimten gescheiden is. De verlichting- we prezen reeds de grote plaats die aan het daglicht is gegeven- is, ook in de etalages, direct en indirect. Beide systemen heeft men aangebracht, terwijl met de aanleg tevens met toekomstige mogelijkheden op dit gebied is rekening gehouden. De verwarming van het gebouw is een bijzonderheid op zich. Geen radiotoren, geen buizen, maar in de plafonds, zelfs in het portiekvloer loopt een net van 4½ K.M. verwarmingsbuis, dat vloeren en muren verwarmt. In ieder vertrek is de temperatuur afzonderlijk te regelen. ’s Zomers kan door dit buizennet koud water gestuwd worden, dat verkoeling brengt.

Dat inderdaad met alles rekening is gehouden, blijkt wel uit het feit, dat de buitenmuur is voorzien van z.g. klampsteen, die warmte-werend is en aan de binnenkant de warmte vasthoudt. De gevel is geheel opgetrokken uit kunststeen en travatin. Het gehele gebouw rust op twee enorme beton-pilasters, zoals het geheel ook een betonskelet is, bekleed met baksteen.

We noemden enkele der voornaamste bijzonderheden van dit nieuwe door Gebrs. Smit uit Nijmegen als hoofdaannemer gebouwde pand, dat rondom een korte luifel heeft die door neonlicht verlicht zal worden. Op het dak prijken ’s avonds in enorme verlichte letters de firmanaam, die een pijl heeft naar de verlichte luifel. Er moest gisteren en zeker ook vandaag nog ontzettend veel gebeuren en nog zal bij dit modepaleis nog wel ’t een en ander moetern gebeuren, maar Nijmegen is een modehuis rijker geworden, dat in stad en verre omgeving zeer de aandacht zal trekken.”

Kader

152 Jaar geleden stichtte Bernard George Voss en diens zwagers Herman en Bernard Flottow het handelshuis Flottow en Co. met een oprichtingskapitaal van f45.000,-. De compagnons waren rondtrekkende kooplieden. De zaken gingen voorspoedig totdat in 1811 het bankiershuis ten Brink te Sneek failleerde. Op de dag van het failliet had Herman Voss de specie in een kist per beurtschipper naar Sneek gezonden. Toen het schip vertrokken was, hoorde Voss van het faillissement.

Hij trachtte te paard de beurtschipper te achterhalen, maar het geld was reeds bij het bankiershuis. Het verlies van de kooplieden was de destijds kapitale som van f15.044,-. De kist waarin het geld verzonden is, is thans nog in het bezit van de heren Voss, evenals de patentbrief, waarin vergunning wordt verleend voor een “grossierderij in manufacturen”.” (De Gelderlander 30/9/1949)

Vervolg

Er is nog niet uitgebreid onderzocht wat het vervolg is geweest.

In ieder geval komt Voss nog voor in het Adresboek van 1971. Daarnaast is een reclame uit 1982-1983 gevonden, waarbij Gebr. Voss nog 1 van haar filialen in Nijmegen heeft.

Bakker Bart

Vanaf ongeveer 1983 zit Bakker Bart in de winkelruimte. Bart van Elsland had in 1977 zijn eerste bakkerij geopend in Dukenburg. Daarbij had hij het idee gehad om de oven prominent in de winkel te plaatsen: klanten konden zien dat het brood vers uit de oven kwam en bovendien rook het lekker. Door haar baksysteem kon Bakker Bart de gehele dag bakken.

“Zes jaar later”- dus ongeveer 1983- opent Bakker Bart de 2e zaak op de hoek van de Broerstraat en Ziekerstraat. Daarmee kwam een ander kenmerk van Bakker Bart naar voren, om te zitten op de beste locaties, om zo te profiteren van traffic.

(Bron: https://www.bakkerbart.nl/over-bakker-bart)

Verbouwingen

Er zijn in 1963, 1978, 1981, 1983, 1989 en verbouwingen van de winkel geweest (Gemeentelijke Monumentenlijst).

Verbouwing 1963

In 1962-1963 vindt er een verbouwing van de begane grond plaats: de 2 grote etalagekasten aan de Ziekerstraat worden vervangen door 3 kleinere. Daarnaast vindt er een aanmerkelijke vergroting van de winkelruimte op de begane grond plaats: afgaande op het zwarte gedeelte wordt er meer dan 1/3 aan de winkel toegevoegd. Het ontwerp was van de architecten W. Hopmans en W. Olthoff uit ‘s-Hertogenbosch.

Verbouwing 1978

Bij de verbouwing in 1978 wordt een groot deel van de passage opgeheven en bij de winkel getrokken. Alleen op de hoek van de Broerstraat-Ziekerstraat blijft nog een portiek over (D12.513269). Een belangrijke verandering aan het uiterlijk is de verandering van de luifel en het aanbrengen van het lichtreclameblok (Glaifa Neon Tilburg; D12.513275).

Verbouwingen 1981: opdeling begane grond

In 1981 wordt een deel van de begane grond aan de Ziekerstraat verbouwd tot afzonderlijke winkel (Het huidige -december 2024- Friethuys Oer). Ook hier zijn W. Hopmans en W. Olthoff de architecten (D12.529876).

verbouwing 1989: schuifpui

In 1989 zal het zijn groene aluminium schuifpui krijgen, welke het jarenlang heeft gehad. Zie de schermafbeelding van Google Streetview hieronder. De opdrachtgever is W. Plank, Groenten en Fruit en het ontwerp van W. Thoonen Exterieurbouw ( datum tekening 31-10-1988, D12.573613)

Verbouwing 1983: Bakker Bart en afzonderlijke unit.

In 1983 vindt de verbouwing plaats voor Bakker Bart. Daarbij wordt de hoek op de Broerstraat/Ziekerstraat recht getrokken, waarbij de ingang van de winkel aan de Ziekerstraat komt te liggen (D12.541555).

Bij de verbouwing tot Bakker Bart in 1983 staat “Ahrends” als gebruiker van de afzonderlijke winkel in de Ziekerstraat.

2024 Modernisering Bakker Bart

Maatwerk via “bouwstenen”

De Bakker Bart op de Broerstraat is de 3e winkel die verbouwd is volgens een nieuwe formule: hierbij kunnen franchisenemers voor een vernieuwing doorvoeren op basis van zogenaamde bouwstenen, zodat ze hun filiaal het beste kunnen laten aansluiten bij de eigen situatie.

Bronnen:

https://www.lunchroom.nl/bakker-bart-nijmegen-broerstraat-heropent-in-een-nieuw-jasje

https://www.foodclicks.nl/nieuws/bakker-bart-terug-in-hartje-nijmegen/

Raam

Gemeentelijk Monument

Het gebouw is sinds 2011 een Gemeentelijk Monument, inclusief de letters Voss op het dak. Het pand heeft als waardering:

“Het pand Ziekerstraat 1-3 is van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de herrijzenis van het commerciële hart van Nijmegen na de verwoestingen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. In z’n monumentale opzet en vernieuwende typologie getuigt het gebouw van het optimistische geloof in de toekomst dat zo kenmerkend is voor de wederopbouwperiode.
Het winkelpand is voor Nijmegen van architectuurhistorisch belang als redelijk gaaf en
herkenbaar voorbeeld van een vroeg-naoorlogs modemagazijn in traditionalistische bouwstijl met referenties aan een Italiaans palazzo. Als zodanig is het een representatief voorbeeld van het werk van architect G.A. Heldoorn die in deze periode ook het modemagazijn voor P&C op de hoek van de Burchtstraat en de Grotestraat bouwde. De ontwerpkwaliteiten komen vooral tot uitdrukking in de afgewogen gevelcompositie, de statige vensters en de bekroning door middel van een terugliggende vierde bouwlaag met balkon en luifeldak. De combinatie van baksteen, natuursteen, smeedijzer en erkers geven het pand een degelijke en huiselijke uitstraling. Kopen is hier in vertrouwde handen, zo luidt de ‘versteende’ boodschap.
Het gebouw is van grote stedenbouwkundige waarde vanwege de markante situering en
tweezijdige oriëntatie op een hoek van de hoofdwinkelstraat nabij Plein 1944. Door de
vooruitgeschoven positie is het pand met de lichtreclame op het dak een beeldbepalend element in de zichtas van de Molenstraat. Het gebouw is bovendien een essentieel onderdeel van een aaneengesloten en op samenhangende wijze tot stand gekomen wederopbouwensemble dat als beschermd stadsbeeld van grote cultuurhistorische waarde is als belangrijk en hoopvol ijkmoment in de Nijmeegse stadsgeschiedenis.”