Tag: Hertogplein

Hertogplein met van der Stad en Brandweergarage, gezien vanuit de Gerard Noodtstraat, foto gedateerd 1955 (F27389 RAN)
#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag

Van der Stad architect Rodenburg

ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

“Belangrijke winkelbouw op de hoek Hertogstraat

Hertogplein met van der Stad en Brandweergarage, gezien vanuit de Gerard Noodtstraat, foto gedateerd 1955 (F27389 RAN)
Hertogplein met van der Stad en Brandweergarage, gezien vanuit de Gerard Noodtstraat, foto gedateerd 1955 (F27389 RAN)

Vooraf

Het uitgebrande pand van Van der Stad, op de hoek met de Van Broeckhuysenstraat, 1944 (F14519 RAN)
Het uitgebrande pand van Van der Stad, op de hoek met de Van Broeckhuysenstraat, 1944 (F14519 RAN)

Zoals onderstaand artikel begint, was de ijzerhandel van der Stad op 2 oktober 1944 verwoest bij een bombardement

Bouw

“Belangrijke winkelbouw op de hoek Hertogstraat

Ijzerhandel Fa. v.d. Stad opent in Maart

Dan wordt deze reeds vanaf 1879 bestaande zaak, waarvan het in 1909 gebouwde pand op 2 Oct. 1944 door bombardement te gronde ging, nagenoeg op dezelfde plaats opnieuw geopend. Een reuze-complex van 7000 kubieke meter inhoud, 16 meter hoog en met een gevelbreedte van 35 meter. Half April l.l. werd met de bouw hiervan door Molenaar’s Aannemersbedrijf en onder R.G. Rodenburg als architect, beiden te Nijmegen, begonnen.

De eigenaren de Gebr. Hendriks zullen, gelijk zich laat indenken, de dag zegenen, waarop zij hun zaak, die als noodoplossing in de vroegere toonzaal van de Gasfabriek in de van Broeckhuysenstraat 25 en daarnaast in het magazijn in de Ziekerstraat en in meerdere pakhuizen her en der in de stad verspreid is ondergebracht, uit de veel te kleine ruimte kunnen verlossen en naar het gebouw, waar alles zoveel mogelijk bijeen is kunnen overbrengen.

Wij hebben de tekening van deze indrukwekkende reus gezien en de voorspoedige bouw in ogenschouw genomen.

Het wordt een strakke, imposante gevel, met een luifel van 1.20 m. boven h. totaal acht etalages. Het dak heeft een schuine kap met donker-blauwe pannen, terwijl de gevel in handvormsteen en met granieten omlijsting van de ramen worden uitgevoerd.

Onder het hele pand komt een magazijnkelder van 560 vierkante meter. De parterre bestaat uit een winkel in ijzerwaren en winkel in huishoudelijke artikelen, onderling met elkaar verbonden. Verder zijn daar de kantoren aan de achterzijde en daarnaast magazijnruimte. Op de eerste verdieping komen de monsterkamers en verder magazijnruimte, terwijl hier bovendien drie bovenhuizen komen.

Eenzelfde aantal bovenhuizen komt op de tweede verdieping, waar de Fa. van der Stad voor het overige gedeelte van de hier beschikbare ruimte weer magazijnruimte krijgt.

De derde verdieping tenslotte bevat de zolders van de bovenhuizen en voor het overige alweer magazijnruimte voor de fa. van der Stad, die hiervan blijkbaar nog al een en ander kan gebruiken.

Voor de stad en met name voor de omgeving van de Hertogstraat is het van het grootste belang dat de activiteit en het doorzettingsvermogen van de Gebr. Hendriks met een voltooide bouw worden bekroond.

Naast deze bouw zal een gang komen, nodig voor expiditie doeleinden van de fa. v.d. Stad; daarnaast worden nog enkele winkelhuizen gebouwd op de plaats waar zich thans de brandweerkazerne bevindt, die gaat verdwijnen. En naast deze huizen komt dan de doorgang, die de Hertogstraat met Mariënburg verbindt. Een weg, die via Mariënburg naar het Centrum-plein voert. Een belangrijke verandering, waardoor het centrum van de stad makkelijker binnen het bereik wordt gebracht van andere drukke stadswijken.” (De Gelderlander 3/11/1949)

Architect Rodenburg

Lees hier over architect Rodenburg:

Hertogstraat

De Hertogstraat is afgeleid van een heerstraat, een Romeinse legerweg. In ieder geval was de straat en omgeving in de…

Ter herinnering aan de inhuldiging van prinses Wilhelmina (31-08-1880 - 28-11-1968) als koningin der Nederlanden op 6 september 1898 werd onder grote belangstelling een linde geplant; de boom werd op zijn plaats gehouden door een smeedijzeren kroon omringd door een hekwerk met kroontjes, een grasveld met daarin het stadswapen, een kroon en de letter W. Het planten van de boom werd opgeluisterd met een aubade door schoolkinderen, Hertogplein, 1/9/1898 (GN2217 RAN)
#Nijmegen, Centrum, Groen in Nijmegen, GroenInNijmegen

Wilhelminaboom: herinnering aan kroning Wilhelmina op het Hertogplein

ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

Hertogplein

Ter herinnering aan de inhuldiging van prinses Wilhelmina (31-08-1880 - 28-11-1968) als koningin der Nederlanden op 6 september 1898 werd onder grote belangstelling een linde geplant; de boom werd op zijn plaats gehouden door een smeedijzeren kroon omringd door een hekwerk met kroontjes, een grasveld met daarin het stadswapen, een kroon en de letter W. Het planten van de boom werd opgeluisterd met een aubade door schoolkinderen, Hertogplein, 1/9/1898 (GN2217 RAN)
Ter herinnering aan de inhuldiging van prinses Wilhelmina (31-08-1880 – 28-11-1968) als koningin der Nederlanden op 6 september 1898 werd onder grote belangstelling een linde geplant; de boom werd op zijn plaats gehouden door een smeedijzeren kroon omringd door een hekwerk met kroontjes, een grasveld met daarin het stadswapen, een kroon en de letter W. Het planten van de boom werd opgeluisterd met een aubade door schoolkinderen, Hertogplein, 1/9/1898 (GN2217 RAN)
Advertentie Kroningsfeesten Nijmegen 1898 PGNC 21-8-1898
Advertentie Kroningsfeesten Nijmegen 1898 (PGNC 21-8-1898)

Op 6-9-1898 wordt Wilhelmina gehuldigd tot Koningin der Nederlanden. Ter gelegenheid daarvan viert Nijmegen de Kroningsfeesten, waarbij het planten van de Wilhelminaboom op 1 september een belangrijk onderdeel is. Deze boom staat nog steeds op het Hertogplein.

De aanbesteding door architect Semmelink, in opdracht van de Commissie voor het planten van het planten van de Wilhelmina-linde, voor “de daarvoor uit te voeren werken op het Hertogplein te Nijmegen, als: Smidswerk, Steenhouwwerk, Schilderswerk, Metselwerk enz.” vond op 31-5-1898 plaats (De Gelderlander 29/5/1898)

Rechts de Nutsschool, links de Hertogstraat, tussen het café en de Wilhelminaboom de Derde Walstraat, 1935-1940 (Evert F. van der Grinten via F78793 RAN CCBYSA tevens Auteursrechthouder)
Rechts de Nutsschool, links de Hertogstraat, tussen het café en de Wilhelminaboom de Derde Walstraat, 1935-1940 (Evert F. van der Grinten via F78793 RAN CCBYSA tevens Auteursrechthouder)

1948 Herplaatsing Kroontjes

Tijdens de bezetting hadden de Duitsers de kroontjes verwijderd. Op 24-7-1948 werd onder grote belangstelling nieuwe kroontjes geplaatst, gemaakt door leerlingen van de Nijmeegse Ambachtsschool.

In september 1948 regeert Wilhelmina 50-jaar. Verwacht wordt dat dan vooral de aandacht naar Amsterdam en Den Haag zullen uitgaan. Om te voorkomen dat vieringen elders in Nederland daardoor niet ondergesneeuwd raken en om met spreiding een langer tijdsverloop te verkrijgen, krijgen andere plaatsen een andere week toegewezen. In Nijmegen zal de week van 1 tot 8 augustus het hoogtepunten. (De Gelderlander 2/3/1948)

Een van de hoogtepunten, het terugplaatsen van de kroontjes op het hek van de Wilhelminaboom, vindt echter al eerder plaats: op 24 juli (vlak voordat de Vierdaags begint van 26 – 30 juli).

Onthulling Kroontjes Wilhelminaboom; de kroontjes zijn vervaardigd door de leerlingen van de Nijmeegse ambachtsschool, Hertogplein, 7/1948 (GN4783 RAN)
Onthulling Kroontjes Wilhelminaboom; de kroontjes zijn vervaardigd door de leerlingen van de Nijmeegse ambachtsschool, Hertogplein, 7/1948 (GN4783 RAN)
De kroontjes die door de bezetter van het hek bij de Wilhelminaboom waren verwijderd, worden opnieuw geplaatst. Pater Daniëls die de boom als 12-jarige in 1898 plantte, houdt een toespraak, Hertogplein, 24/7/1948 (F55950 RAN)
De kroontjes die door de bezetter van het hek bij de Wilhelminaboom waren verwijderd, worden opnieuw geplaatst. Pater Daniëls die de boom als 12-jarige in 1898 plantte, houdt een toespraak, Hertogplein, 24/7/1948 (F55950 RAN)

2007 Herinrichting

Werkzaamheden rond de Wilhelminaboom, onderdeel van de het zichtbaar maken van de plaats waar ooit de Hertogpoort stond , Hertogplein, 2007 (Henk Rullmann via DF3310 RAN CCBYSA tevens Auteursrechthouder)
Werkzaamheden rond de Wilhelminaboom, onderdeel van de het zichtbaar maken van de plaats waar ooit de Hertogpoort stond , Hertogplein, 2007
(Henk Rullmann via DF3310 RAN CCBYSA tevens Auteursrechthouder)

Nadat hiervan resten waren gevonden, werd bij de herinrichting van het Hertogplein inzichtelijk gemaakt waar de Hertogpoort, een poort in de oude stadsmuur, had gestaan. Daarbij kwam rondom de Wilhelminaboom een kleiner grasperkje met een soberder hekwerk.

(Overige) Bronnen en verder lezen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hertogplein

https://www.noviomagus.nl/h1.php?p=Vrij/Wilhelminaboom/WilhelminaboomCat.html

Schikgodinnen beeld Oscar Goedhart Hertogplein

Oscar Goedhart maakte in 1974 de sculptuur Schikgodinnen. Deze staat op het Hertogplein. De 3 schikgodinnen bepalen samen de levensloop van een mens. Het bijzondere aan dit werk is dat de godinnen zittend, elkaar steunend met de rug zijn weergegeven.

Derk Semmelink, architect

Architect Semmelink begon als leerling bij de Arnhemse architecten van Gendt en Nieraad. Een aantal werken van hem zijn Hotel-café…

Hertogstraat 27 en 29 architect Claase

In mei 1904 ontwerpt architect Claase een winkelhuis en woonhuis aan de Hertogstraat (27 en 29). De opdrachtgevers zijn de gebroeders Faazen, die wonen op nummer 27 en ook in de nieuwbouw op nummer 29 zullen gaan wonen. In november 1904 opent de bloemisterij Gerretsen en Valeton op nummer 27. Opvallend aan de het pand…

Rechts de Nutsschool, links de Hertogstraat, 1900 (F27388 RAN). De architecten waren Semmelink en Hofkamp
#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag

Nutsschool architect Semmelink en Hofkamp

ReisgidsNijmegenUtrechtTrein

1889, Hertogplein

Rechts de Nutsschool, links de Hertogstraat, 1900 (F27388 RAN). De architecten waren Semmelink en Hofkamp
Rechts de Nutsschool, links de Hertogstraat, 1900 (F27388 RAN)

Nadat de school aan de Kaaskorversgas te klein geworden was, richtte de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen een school aan het Hertogplein op. In 1889 ging deze Nutsschool open. Hiervan waren Semmelink en Hofkamp de architecten. De school is rond 1968 gesloopt.

Bij de opening schrijft het PGNC onder andere:

“Nadat in het jaar 1816 ook hier ten stede een Departement van die Maatschappij was opgericht, hadden zijne leden weldra begrepen, dat de bedoelingen van den stichter niet konden verwezenlijkt worden, zonder verbeterd onderwijs, al het beste middel tot volksbeschaving en volksontwikkeling. Den 22en October 1821 werd de “Nutsschool” door den toenmaligen voorzitter van het Dep., dr. A. Moll, geopend in een lokaal in de Jodengas, hetwelk thans tot openbare verkoopingen dient. In de maand December 1823 werd de school verplaatst naar het lokaal, waar zij tot den dag van heden, dan ruim 65 jaren lang, gehuisvest was, in de Kaaskorversgas bij de Broerstraat. Jaren lang bleven de schoolgebouwen onveranderd en bleef het getal leerlingen op dezelfde hoogte, verdeeld over twee lokalen, die nog heden, schier in denzelfden staat, aanwezig zijn en waarvan nog menig Nijmegenaar de herinnering trouw bewaart.

Ten jare 1865 deed zich evenwel behoefte aan verandering en uitbreiding gevoelen. De onderwijzerswoning verdween en maakte plaats voor drie schoollokalen en eene gymnastiekzaal. Nu nam onder den hoofonderwijzer Japikse de school aanhoundend in bloei toe. De ontmanteling der vesting werkte mede om het aantal der leerlingen steeds te doen aangroeien, totdat de oprichting der aan de Rijkskweekschool voor onderwijzers verbonden leerschool, in dezen aanwas een zekeren stilstand bracht. Dit duurde evenwel niet lang. Weldra vermenigvuldigden de aanvragen om plaatsing zich zoozeer, dat e bestuurskamer, de koffiekamer en een bergkamer op de bovenverdieping in schoollokalen herschapen worden.

Thans drong zich aan het Bestuur en aan de leden van het Departement meer en meer de overtuiging op, dat een nieuw, naar de eischen des tijds ingericht schoolgebouw eene behoefte voor het Departement, ja voor onze stad mocht heeten. Na een enkelen misgreep slaagde men in het vinden van een geschikt terrein. De heeren Semmelink en Hofkamp namen de taak op zich om een plan te ontwerpen, dat aan alle eischen voldeed en dat, nu het verwezenlijkt voor onze oogen staat, den bouwmeesters zoowel wat praktische inrichting als wat sierlijkheid van vormen betreft grootelijks tot eer verstrekt. De nette, ruime lokalen, de luchtige gangen, de fraaie gymnastiekzaal en de inrichtingen tot luchtverversching en tot verwarming, volgens de wenken van deskundigen tot stand gebracht overeenkomstig de voorschriften der hygiëne, maken een allerbehagelijksten indruk. Zoo is hier voortgezet wat het voortgeslacht begon. “Zal ook deze school,” vroeg de spreker, “evenvele jaren als de vorige aan haar doel beantwoorden? Zal ook hier geslacht na geslacht zijne eerste opleiding en vorming ontvangen? Wie, die het zeggen zal? Maar laat ons ten minste tevreden zijn met de gedachte, dat wij iets voor het levend geslacht hebben gedaan en laat ons leven in het vertrouwen, dat, ook waar wij dwaalden, ons werk door hen, die na ons komen, nog beter zal worden voortgezet. Wij hebben, dat is zeker, eene daad verricht op op onzen tijd.”…” (PGNC 7/3/1889)

De Wilhelminaboom; op de achtergrond de Nutsschool, 31/3/1966 (Foto J.F.M. Trum via F20537 RAN CC-BY-SA)
De Wilhelminaboom; op de achtergrond de Nutsschool, 31/3/1966 (Foto J.F.M. Trum via F20537 RAN CC-BY-SA)

Derk Semmelink, architect

Architect Semmelink begon als leerling bij de Arnhemse architecten van Gendt en Nieraad. Een aantal werken van hem zijn Hotel-café Bellevue, villa Maris, het Luthers Kerkje, het Wilhelminaziekenhuis, Bahlmann en schoolgebouw van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen

Wilhelminaboom: herinnering aan kroning Wilhelmina op het Hertogplein

Op 6-9-1898 wordt Wilhelmina gehuldigd tot Koningin der Nederlanden. Ter gelegenheid daarvan viert Nijmegen de Kroningsfeesten, waarbij het planten van de Wilhelminaboom op 1 september een belangrijk onderdeel is. Deze boom staat nog steeds op het Hertogplein.

Hertogstraat

De Hertogstraat is afgeleid van een heerstraat, een Romeinse legerweg. In ieder geval was de straat en omgeving in de Romeinse tijd in gebruik. Wikipedia: “De Hertogstraat is een van de oudste straten van Nederland. De straat wordt al in de 14e eeuw vermeld”. Volgens het Straatnamenregister in 1322 als Hyrtstege (door Gorissen in 1956)…