De hoek Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat in 1996, 2/4/1996 (Ger Loeffen via F36913 RAN CCBYSA)
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum, Hezelstraat

Augustijnenstraat Stikke Hezelstraat architecten Brouwer en Vlaming

De hoek Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat in 1996, 2/4/1996 (Ger Loeffen via F36913 RAN CCBYSA)
De hoek Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat in 1996, 2/4/1996 (Ger Loeffen via F36913 RAN CCBYSA)

Vrijwel iedereen kent de pilaar op de hoek van de Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat. Jarenlang was deze behangen met lichtreclame van een grote verzekeringsmaatschappij. Het blijkt een schoorsteen te zijn, die hoort bij het grote complex aan deze hoek met op de begane grond winkels en daarboven woningen. De architecten waren Brouwer uit Arnhem en de Vlaming uit Amsterdam.

Wanneer “een dezer dagen” met de bouw van het flatgebouw op de hoek van de Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat zal worden begonnen, schrijft de Gelderlander hierover een artikel op 5-7-1954:

Het flatgebouw bestaat uit “vier winkels, waaronder een groot winkelhuis op de hoek met verkoopruimte op de etages en verder woonflats en kantoorruimtes.” Het gebouw is vrijwel net zo hoog als het flatgebouw op Plein 1944. De gevel is aan de kant van de Augustijnenstraat 40 meter breed en aan die van de Stikke Hezelstraat 20 meter. Op de hoek komt een schoorsteen voor de verwarming van het gehele gebouw, verpakt als reclamezuil met lichtvlakken. Op de hoek zullen “eilanden-etalages” komen.

Het complex in aanbouw: de herbouw van een aantal winkelpanden aan de Stikke Hezelstraat - Augustijnenstraat. Op de achtergrond links panden aan de Houtstraat en in het midden aan de Ganzenheuvel, 1955 (Foto Roozenboom via F58609 RAN CCBYSA)
Het complex in aanbouw: de herbouw van een aantal winkelpanden aan de Stikke Hezelstraat – Augustijnenstraat. Op de achtergrond links panden aan de Houtstraat en in het midden aan de Ganzenheuvel, 1955 (Foto Roozenboom via F58609 RAN CCBYSA)

De opdrachtgever is “een van de grootste Levensverzekeringmaatschappijen in ons land.” De architecten zijn H. Brouwer uit Arnhem en F.W. de Vlaming en Amsterdam. De aannemer is N.V. Aannemersbedrijf v.h. B. van Berkel. (De Gelderlander 5/7/1954)

Voorgevel Augustijnenstraat, Ir. H. Brouwer bi. Arnhem ir F.W. de Vlaming bi. Amsterdam, Datum tekening 16-7-1954/gewijzigd 27-7-1954 (D12.418446)
Voorgevel Augustijnenstraat, Ir. H. Brouwer bi. Arnhem ir F.W. de Vlaming bi. Amsterdam, Datum tekening 16-7-1954/gewijzigd 27-7-1954 (D12.418446)
Voorgevel Stikke Hezelstraat, Ir. H. Brouwer bi. Arnhem ir F.W. de Vlaming bi. Amsterdam, Datum tekening 16-7-1954/gewijzigd 27-7-1954 (D12.418446)
Voorgevel Stikke Hezelstraat, Ir. H. Brouwer bi. Arnhem ir F.W. de Vlaming bi. Amsterdam, Datum tekening 16-7-1954/gewijzigd 27-7-1954 (D12.418446)

Frederik Willem de Vlaming

Frederik Willem (It) de Vlaming, bekend als W.F. de Vlaming, (Amsterdam, 12-10 1919 – Laren (Noord-Holland), 25-10-2000) was een Nederlands architect. Hij was de zoon van Arij Leendert de Vlaming, een commissionair in effecten en  Gerarda Craandijk.

Hij studeerde in 1949 als bouwkundig ingenieur aan de Techinische Hogeschool Delft. Bij zijn professoren Zwiers en Wieger Bruin deed hij praktijkervaring op. Vóór zijn afstuderen ontwierp hij een bungalow in Rossum, de plaats waar hij tijdens de Tweede Wereldoorlog enige tijd was ondergedoken geweest. Daarna werkte hij bij een architectenbureau in Zwitserland. In 1952 begon de Vlaming zijn eigen bureau, waarschijnlijk (aanvankelijk) samen met Salm en Peter Pennink. Salm is in 1951 afgestudeerd en zal naar Amerika vertrekken om zijn graad te behalen en aldaar te werken. De samenwerking met Pennink was van korte duur.

Wanneer Harry Salm in 1954 terugkomt uit Amerika gaat hij voor het bureau van De Vlaming werken en in 1957 treedt hij toe als partner. In 1967 treedt H.M. Fennis toe al partner. Het maatschap werd in 1975 omgezet in een N.V.. In 1981 komt ir. Dingemans bij de directie.

De Vlaming had veel nevenfuncties, waaronder bestuurslid van de vereniging Hendrick de Keyzer en de BNA. Vanaf 1955 was hij adviseur bij Rijkswaterstaat.

Een van de bekendste werken van De Vlaming is het Hilton Amsterdam Hotel, welke hij samen met Salm en Huig Maaskant heeft ontworpen. Ook hebben ze het Hilton Rotterdam ontworpen. Beide zijn Rijksmonument.

Werken

Een omvangrijke inventarisatie is te vinden op Het Nieuwe Instituut.

Ten aanzien van Nijmegen:

  • Fabrieksgebouw voor Friden Holland NV., Hulserseweg te Nijmegen, 1957-1958, kantoorgebouw in 1960-1961 en uitbreiding van een fabrieksgebouw 1961
  • Verbouwing van een woonhuis voor ir. Weebers, Nijmegen, 1960-1961

Een aantal werken van De Vlaming samen met Salm:

  • 1967 Ringpark Nachtwachtlaan 20 Amsterdam https://nl.wikipedia.org/wiki/Ringpark; in 2018 verbouwd tot Rembrandt Park One
  • Telecommunicatiegebouw Amsterdam
  • Uitbouw Amstel Hotel Amsterdam
  • Interieurs schepen Holland-Amerikalijn
  • Sportcentrum Papendal (samen met H.M. Fennis)

Henk Brouwer

Henk Brouwer (Groningen, 5-8-1920 – Arnhem, 13-10-1974) was een Nederlands architect. In 1949 studeerde hij af aan de Technische Hogeschool Delft als bouwkundig ingenieur met afstudeerrichting architectuur. Hij richtte in 1955 samen met Th.Th. (Tom) Deurvorst (geb. 1920) het Arnhemse architectenbureau Brouwer & Deurvorst op. “De twee, die in de naoorlogse jaren vooral actief waren met de wederopbouw in en rond Arnhem, besloten in 1955 de krachten te bundelen en samen een kwalitatief hoogstaand architectenbureau te starten.” (BDarchitecten).

Werken

  • 1949-1955 mede-ontwerper Huis der Provincie, samen met Vegter, Rijksmonument
  • 1961 AKU fontein Arnhem samen met Shinkichi Tajiri

Daarnaast werd hij in 1962 de jongste hoogleraar architectuur aan de TH Delft.

(Overige) Bronnen en verder lezen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Frederik_Willem_de_Vlaming

https://zoeken.nieuweinstituut.nl/nl/archieven/details/VLAM/descgrp/bioghist/filters:string_class_search/descgrp/section/conditions/path/3

https://zoeken.hetnieuweinstituut.nl/nl/personen/detail/e05c0343-9a6c-5255-8acf-9dd80b29c38d

https://www.akufontein.nl/geschiedenis/ met onder ander inventarisatie werk van Henk Brouwer

https://www.bdarchitecten.nl/bureau: Het huidige architectenbureau, ontstaan uit Brouwer & Deurvorst

De winkel van Neoform/M. vd Ven: Panden aan de noordzijde: v.l.n.r. Schoenenzaak Neoform (Plein 1944 nr. 119), Cafe Restaurant Royal (Plein 1944 nr. 128) , Hotel Cafe Lunchroom American (Plein 1944 nr. 129-131) en Lunchroom Pleinzicht (Plein 1944 nr. 135), 1958 (Foto Grijpink via F32460 RAN CCBYSA) Architect Rodenburg
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum, Gebouw van de dag, Plein 1944

Ontwerp van woningen en winkels hoek Augustijnenstraat Plein 1944 architect Rodenburg

De winkel van Neoform/M. vd Ven: Panden aan de noordzijde: v.l.n.r. Schoenenzaak Neoform (Plein 1944 nr. 119), Cafe Restaurant Royal (Plein 1944 nr. 128) , Hotel Cafe Lunchroom American (Plein 1944 nr. 129-131) en Lunchroom Pleinzicht (Plein 1944 nr. 135), 1958 (Foto Grijpink via F32460 RAN CCBYSA) Architect Rodenburg
De winkel van Neoform/M. vd Ven: Panden aan de noordzijde: v.l.n.r. Schoenenzaak Neoform (Plein 1944 nr. 119), Cafe Restaurant Royal (Plein 1944 nr. 128) , Hotel Cafe Lunchroom American (Plein 1944 nr. 129-131) en Lunchroom Pleinzicht (Plein 1944 nr. 135), 1958 (Foto Grijpink via F32460 RAN CCBYSA)

Architect Rodenburg ontwerpt het complex woningen en winkels op de hoek van Augustijnenstraat en Plein 1944, welke in 1955 wordt opgeleverd.

De bouwer is N.V. Aannemersbedrijf v.h. G. Tiemstra en Zoon, “in opdracht van zich voor deze bouw geïnteresseerd hebbende beleggers”. Het ontwerp voor dit gebouw sluit aan bij dat van Royal, wat eveneens naar ontwerp van Rodenburg was gebouwd. (De Gelderlander 3/11/1955)

Plan Herbouw van 3 winkels en 6 woningen a/d Augustijnenstraat Hoek Plein ’44 voor Mevr. W.J.M. de Mandt-Wennekes te Nijmegen (als opdrachtgeefster staat mevr P.A. de Mandt-Wennekes; de tekening is ondertekend met W. de Mandt Wennekes, architect Rodenburg, getekend 26-4-1955 (D12.420754)
Plan Herbouw van 3 winkels en 6 woningen a/d Augustijnenstraat Hoek Plein ’44 voor Mevr. W.J.M. de Mandt-Wennekes te Nijmegen (als opdrachtgeefster staat mevr P.A. de Mandt-Wennekes; de tekening is ondertekend met W. de Mandt Wennekes, architect Rodenburg, getekend 26-4-1955 (D12.420754)

Op de bouwtekening (hierboven) blijkt Mevrouw W.J.M de Mandt-Wennekes de opdrachtgeefster te zijn. “Royal” hoort overigens niet bij de bouw van het complex: deze was reeds gebouwd en laat zien hoe het nieuwe gebouw samengaat met het naastgelegen café, welke eveneens ontwerp van Rodenburg was.

In September 1956 is het hoekpand vrijwel gereed. Nijmeegsch Dagblad noemt dat om in totaal om 3 winkels gaat: twee winkels met elk een bovenetage en een “gewone winkel”. Daarboven zijn woningen gebouwd. Een van de 3 winkels is dan in ieder geval al bekend: een speciaalzaak voor de verkoop van damesconfectie en kinderkleding. Waarschijnlijk is de 2e winkel ook bekend, want het artikel meldt dat voor de 3e winkel de bestemming nog niet bekend is. (Nijmeegsch dagblad 14-9-1956)

Hanco

De maand daarop gaat de eerste winkel daadwerkelijk open: de damesconfectiezaak Hanco. ( Nijmeegsch dagblad 11-10-1956). Deze winkel heeft er echt niet lang gezeten: rond 1958 vindt een “Algehele Opheffings uitverkoop” bij Hanco plaats, zie het plakkaat in de etalage op foto GN3186.

Brillencentrale P. Römer

Rond 1959 begint de Brillen Centrale P. Römer op de Augustijnenstraat 2. Een foto uit dat jaar is te vinden op GN3189. De Brillencentrale -tegenwoordig Francissen– bestaat op februari 2024 nog steeds.

Neoform/ M. vd Ven

Advertentie opening Neoform M. vd Ven De Gelderlander 14/11/1956
Advertentie opening Neoform M. vd Ven (De Gelderlander 14/11/1956)

Op 15-11-1956 opent Neoform, Voet- en schoenspecialisten “haar 10e Grootste en Modernste Speciaalzaak in Nederland”. Deze vestiging is van M. v.d. Ven, die op Plein 1944 No. 119 nog steeds (februari 2024) hier haar schoenenzaak heeft. “

De winkel adverteert regelmatig met gratis voetmetingen. Ook de openingsadvertentie noemt “Nu 100% passend schoeisel… maatwerk uit voorraad en toch een vlot sportief of gekleed schoentje”.

Neoform was een schoenenfabriek in Waalkwijk, eigendom van de Firma Aarts & Smits in Waalwijk (Echo van het Zuiden, 15 juli 1960)

Gevonden Adressen

NaamToevoegingAdresAdresboek/bronToelichting
wed. A. Kleingeb. M.Th. v. OoijenPlein 1944 1211959, 1963, 1968
R.K. BegrafenisondernemingKantoor: J. C. KramerPlein 1944 1231959Advertentie (het adres van Kantoor H.N. Klopper is Reestraat 8)
J.C. KramerbegrafenisondernemerPlein 1944 1231959
J.M.J. KramerverpleegsterPlein 1944 1231959
F.A. Pullesbedrijfsl schoenwPlein 1944 1231968
M.F. v.d. Venin 1966: schoenenwinkelierPlein 1944 1241959, 1966, 1971
M.W.P.H.chef verkoopstPlein 1944 1241966
H.J.M.M.Plein 1944 1241971
G.L. Geeraedtskoopman lederwarenPlein 1944 1251959
J.H. van Berendonkkapitein KLPlein 1944 1251963
H.W.R. BransPlein 1944 126De Gelderlander 18/3/1953mogelijkheid inleveren kleerhangers
P.J.M.G.  CoehorstjuristPlein 1944 1261959
G.N.M. de GrootPlein 1944 1261971
Augustijnenstraat, rechts naast de trolleybus is slagerij van Kempen te zien, 8/7/1964 (Fotopersbureau de Gelderlander, auteursrechthouder J.F.M. Trum via F56272 RAN)
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum, Gebouw van de dag

Herbouw van Slagerij van Kempen Augustijnenstraat in 1955, architect Okhuysen

1955 Augustijnenstraat 6

Augustijnenstraat, rechts naast de trolleybus is slagerij van Kempen te zien, 8/7/1964 (Fotopersbureau de Gelderlander, auteursrechthouder J.F.M. Trum via F56272 RAN)
Augustijnenstraat, rechts naast de trolleybus is slagerij van Kempen te zien, 8/7/1964 (Fotopersbureau de Gelderlander, auteursrechthouder J.F.M. Trum via F56272 RAN)

Op 25 januari 1956 heropent Slagerij van Kempen-van der Bilt haar winkel op de Augustijnenstraat 6. Het ontwerp was van architect J. Okhuysen, aannemer de heer van Heusden. Tegenwoordig zit Subway in deze winkel.

Vooraf

De Slagerij H.S. Van de Bilt op de Zeigelbaan 36, gedateerd 1900 (F2385 RAN)
De Slagerij H.S. Van de Bilt op de Zeigelbaan 36, gedateerd 1900 (F2385 RAN)

Deze slagerij bestond al meer dan een halve eeuw: de ouders van mevrouw van Kempen-v.d. Belt hadden een slagerij op de Zeigelbaan geopend. Wanneer de Bilt zijn slagerij begint is nog niet geheel duidelijk: het eerst gevonden datum tot nu toe is het Adresboek van 1905; mogelijk is hij wat eerder begonnen.

Overgang van de slagerij naar van Kempen- van de Bilt (De Gelderlander 7/9/1932)
Overgang van de slagerij naar van Kempen- van de Bilt (De Gelderlander 7/9/1932)

In 1932 wordt de zaak overgenomen door W. van Kempen-v.d. Bilt.

Deze winkel werd verwoest tijdens het bombardement van februari 1944. De heer van Kempen begon een dag daarna zijn slagerij in het bedrijf van zijn vader aan de Hertogstraat. Dit gebouw werd echter tijdens de bevrijding van Nijmegen eveneens verwoest. Daarop begon hij opnieuw in de van ’t Santstraat. Ook na de opening van de winkel op de Augustijnenstraat, zal de zaak op van ’t Santstraat blijven bestaan. (De Gelderlander 26/1/1956)

De winkel

Plan tot herbouwen van een winkel-woonhuis aan de Augustijnenstraat te Nijmegen, Opdrachtgever: De Weled. Heer W.A.H. van Kempen van ’s Santstraat, architect J.D.A. Okhuijsen, datum tekening 6-3-1954 (D12.420707)
Plan tot herbouwen van een winkel-woonhuis aan de Augustijnenstraat te Nijmegen, Opdrachtgever: De Weled. Heer W.A.H. van Kempen van ’s Santstraat, architect J.D.A. Okhuijsen, datum tekening 6-3-1954 (D12.420707)

Op 21-2-1955 vindt de aanbesteding plaats van de herbouw van een winkelpand met bovenwoning aan de Augustijnenstraat voor de heer W.H. v. Kempen. De laagste inschrijving is J.v.d Velden en Sleenhoff met f52.650. De begroting van de architect was f48.400. De gunning wordt in beraad gehouden.

Wanneer de slagerij in januari 1956 opent, blijkt H.J.G. van Heusden de aannemer te zijn. Bij de aanbesteding was hij met f53.495 de een na laagste inschrijving geweest. Het is nog niet bekend wat hiervan de reden is: of bijvoorbeeld de eisen zijn bijgesteld, dat de aannemer zijn prijs heeft verlaagd of dat het om een andere reden gaat.

Op de begane grond bestaat uit de slagerij. Aan de voorkant bevindt zich de winkel, met een geasfalteerde vloer. Achter in de winkel bevindt zich een koelcel en een kantoortje. En daarnaast een gang, die naar de worstkeuken en de werkplaats loopt. De worstkeuken bevindt zich achter het kantoor en de koelcel. Daarachter ligt weer een open plaats met opgang naar de woning. De werkplaats loopt door tot het einde van het perceel; hierin bevindt zich een rookkast.

Bij een verbouwing in 1966 is de worstkeuken de uitbeenderij en de vergrootte werkplaats is de worstenmakerij geworden (D12.459308). In ieder geval hebben er ook verbouwingen in 1974 en 2007 plaatsgevonden.

Huidig

Broodjeszaak Subway op Augustijnenstraat 6, juli 2019 (Google Streetview)
Broodjeszaak Subway op Augustijnenstraat 6, juli 2019 (Google Streetview)

Momenteel zit Broodjeszaak Subway in deze winkel, in ieder geval  al in mei 2016 (eerst gevonden foto Google Streetview)

J.D.A. Okhuysen, architect

OVER J.D.A. Okhuysen, architect Okhuysen (of Okhuijsen) lijkt vooral als architect van de wederopbouw veel gebouwen in het centrum van…

Hoek Houtstraat Augustijnenstraat

In 1955 ontwerpt Okhuijsen het pand aan Plein 1944, op de hoek Houtstraat-Augustijnenstraat. De opdrachtgever is J. van Veggel sr.,…

Hoek Houtstraat Augustijnenstraat, 1960 (Hoet, Fa. H. ten, Nijmegen / L.R. Gerritsen via f64216 RAN CCBYSA) architect Okhuijsen
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum

Hoek Houtstraat Augustijnenstraat

1955 hoek Houtstraat-Augustijnenstraat

Hoek Houtstraat Augustijnenstraat, 1960  (Hoet, Fa. H. ten, Nijmegen / L.R. Gerritsen via f64216 RAN CCBYSA) architect Okhuijsen
Hoek Houtstraat Augustijnenstraat, 1960 ( Fa. H. ten Hoet, Nijmegen / L.R. Gerritsen via f64216 RAN CCBYSA)

In 1955 ontwerpt Okhuijsen het pand aan Plein 1944, op de hoek Houtstraat-Augustijnenstraat. De opdrachtgever is J. van Veggel sr., waarbij de aannemer de firma van der Velden en Sleenhof uit Wijchen is. Op de begane grond zijn 2 winkels: een grotere hoekwinkel en een kleinere aan de Augustijnenstraat. Deze winkels zijn bestemd voor verhuur, welke het makelaarskantoor A. Strijbosch en Th. Thunissen zal verzorgen. Boven de winkels komt 1 groot bovenhuis en 4 flats. (Nijmeegsch dagblad, 21-10-1955)

In het bijschrift van foto ZN35407noemt RAN de bouw van het woon-winkelpand van de Damesmodezaak Den Hartogh (Augustijnenstraat 1)

Vervolg

Er is nog niet onderzocht wat het vervolg is geweest. Jarenlang heeft hier het reisbureau NBBS reizen in gezeten. Bij de herinrichting van Plein 1944 is de kapsalon John Bertine naar dit pand verhuisd.

Hoek Houtstraat-Augustijnenstraat, september 2022 (Google Streetview)
Hoek Houtstraat-Augustijnenstraat, september 2022 (Google Streetview)

Gemeentelijk monument

Het gebouw is een gemeentelijk monument met als waardering:

“Augustijnenstraat 1-9 maakt stedenbouwkundig onderdeel uit van het wederopbouwplan van de Nijmeegse binnenstad en is hier een expressie van. Stedenbouwkundige waarde vanwege de inpassing aan de kruising Plein 1944, Houtstraat en Augustijnenstraat. De Augustijnenstraatzijde met bakstenen gevel en balkons past in het horizontale stramien van deze zijde van de Augustijnenstraat waar op meerdere plekken balkons en loggia´s zijn te vinden. Typologie van een grote winkel op een hoekkavel met ingang op de hoek waarboven appartementen is bijzonder.
Er is sprake van ontwerpkwaliteit van de gevels vanwege de goede afwisseling tussen open betonvlakken en gesloten baksteendelen, tussen kleuren, vanwege de aandachtige materialisering en detaillering door verschillende metselverbanden, gebruik van strips en staal.
Het beeldbepalende karakter van het pand is onvervangbaar in relatie tot de context van de Nijmeegse binnenstad.”

J.D.A. Okhuysen, architect

OVER J.D.A. Okhuysen, architect Okhuysen (of Okhuijsen) lijkt vooral als architect van de wederopbouw veel gebouwen in het centrum van…

Augustijnenstraat vanaf Plein 1944: het 4e pand van links is Augustijnenstraat 19-23 (het lichte pand met de balkons waar de fiets geparkeerd staat), waarvan het Handwerkhuis en Cinderella de eerste winkels waren, 1967-1969 (Ber van Haaren, Auteursrechthouder Gemeente Nijmegen via ZN35932 - B RAN CC0)
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum

Architect Rodenburg en de Herbouw van Augustijnenstraat 19-23

1955 Augustijnenstraat 19-23

Augustijnenstraat vanaf Plein 1944: het 4e pand van links is Augustijnenstraat 19-23 (het lichte pand met de balkons waar de fiets geparkeerd staat), waarvan het Handwerkhuis en Cinderella de eerste winkels waren, 1967-1969 (Ber van Haaren, Auteursrechthouder Gemeente Nijmegen via ZN35932 - B RAN CC0)
Augustijnenstraat vanaf Plein 1944: het 4e pand van links is Augustijnenstraat 19-23 (het lichte pand met de balkons waar de fiets geparkeerd staat), waarvan het Handwerkhuis en Cinderella de eerste winkels waren, 1967-1969 (Ber van Haaren, Auteursrechthouder Gemeente Nijmegen via ZN35932 – B RAN CC0)

In september/oktober 1954 ontwerpt architect Rodenburg 2 Bedrijfsruimten met 3 Bovenwoningen aan de Augustijnenstraat voor de Stichting St. Jozef scholen. In 1955 betrekken Het Handwerkhuis en Maison Cinderella de winkels.

Plan Herbouw 2 Bedrijfsruimten met 3 Bovenwoningen a/d Augustijnenstraat te Nijmegen voor de Stichting St. Jozef Scholen, architect Rodenburg, datum tekening 4-10-1954 (D12.418399)
Plan Herbouw 2 Bedrijfsruimten met 3 Bovenwoningen a/d Augustijnenstraat te Nijmegen voor de Stichting St. Jozef Scholen, architect Rodenburg, datum tekening 4-10-1954 (D12.418399)

De begane grond bestaat uit 2 winkels, nummer 19 en 23. In het midden is een portiek, met ingangen naar de winkels en naar de bovenwoningen (21, 21a en 21b).

Augustijnenstraat 19 Het Handwerkhuis

In september 1955 opent “Het Handwerkhuis” haar winkel op de Augustijnenstraat 19-21. Hiervoor heeft ze bijna 23 jaar in de Van Welderenstraat gezeten. Het Nijmeegsch dagblad schrijft onder andere: “Talrijke zakenrelaties, collega’s en bekenden kwamen de eigenaar handen schudden. Het keurige pand, waarin o.m. een afdeling voor dameskleding et. Is gehuisvest, mag zeker een aanwinst genoemd worden voor de Augustijnenstraat.” (Nijmeegsch dagblad 10/9/1955). Het pand is gebouwd naar ontwerp van architect Rodenburg.

Advertentie heropening Het Handwerkhuis (De Gelderlander 8/9/1955)
Advertentie heropening Het Handwerkhuis (De Gelderlander 8/9/1955)

1933 van Welderenstraat 23

Opening Het Handwerkhuis aan de Van Welderenstraat 23 (PGNC 4/5/1933)
Opening Het Handwerkhuis aan de Van Welderenstraat 23 (PGNC 4/5/1933)

Het Handwerkhuis.

Hedenmiddag vond aan de van Welderenstraat 23, in het nieuwe complex winkelhuizen, dat daar verrezen is, de opening van bovengenoemde zaak plaats, welke gedreven wordt door de firma v. Delden en Teunissen, die alles in het werk zullen stellen, om de dames deskundig voor te lichten en te helpen bij al de verschillende moeilijkheden, die zich dikwijls voor kunnen doen. Wij zagen een collectie bijzonder mooie en fijne handwerken. De wol, in heel wat kleurtjes voorradig, harde en zachte tinten, geeft het geheel een warmen en gezelligen aanblik. Aan de zaak is ook een reparatie-afdeeling verbonden, van alle mogelijke handwerken. Ook kunnen de dames hier onderricht krijgen, niet alleen in fraaie maar ook in nuttige handwerken. Op het gebied van kerkborduurwerken of Paramenten, kan het “Handwerkhuis” alles leveren. Rest ons nog te memoreren, dat de etalagekasten en betimmering werden geleverd door de Meubelfabriek St. Joseph.” (PGNC 5/5/1933)

Wanneer de firma Bertels Herenmode haar winkel in november 1948 in de Van Welderenstraat 106a opent, blijkt zij 4,5 jaar te hebben ingewinkeld bij Het Handwerkhuis (Nijmeegsch Dagblad 11/11/1948)

Vervolg

In de adresboeken 1963, 1966, 1968 en 1971 staan advertenties van “De Silveren Kanderlaer” met huisnummer 19 (en in 1971 tevens 23). Mogelijk betreft het de zaak van H.W.J.M. van Delden, die zilversmid is. Hij adverteert in het Adresboek 1959 met “‘T Edel Ambacht” Edelsmid – Juwelier H. van Delden Jr.”.

Augustijnenstraat 23 Cinderella

Tot nu toe zijn er geen verdere berichten over Cinderella gevonden. Wel komt de dameskapsalon nog voor in de Adresboeken van 1966 en 1968.

Vervolg

Augustijnenstraat 19-23 in juli 2019, met op dat moment Ravaro Fashion en VyNails (Google Streetview)
Augustijnenstraat 19-23 in juli 2019, met op dat moment Ravaro Fashion en VyNails (Google Streetview)

Het is mij nog niet bekend hoe lang deze winkels hier uiteindelijk zullen zitten.

In 1969 vindt doorbraak van de 2 winkelruimtes plaats, althans volgens bouwtekening D12.472790.

Bijlage Adressen

NaamOmschrijvingAdresJaarToelichting
Het HandwerkhuisAugustijnenstraat 19De Gelderlander 16/11/1956Speciale aanbieding Japonnen in grote maten
E.H. Theunissenmw.Augustijnenstraat 211959
H. van DeldenwinkelierAugustijnenstraat 211959
H.W.J.M. van DeldenzilversmidAugustijnenstraat 211959in advertentie 1959: “‘T Edel Ambacht” Edelsmid – Juwelier H. van Delden Jr.
echtg. J.W.E.M van Deldengeb. F.A.M. BernardsAugustijnenstraat 211963
A.L. Vernooyadmin.Augustijnenstraat 21a1963
N.J. Berenscond. NSAugustijnenstraat 21b1963
Maison Cinderellaonder “Dameskappers”Augustijnenstraat 231966, 1968

Flat Plein 1944 architect Rodenburg

Eind juni 1944 vindt een belangrijke opening voor de wederopbouw plaats: de flat aan de westzijde van Plein 1944, een…

Augustijnenstraat 11-17, oorspronkelijk Apotheek Moeys, juli 2019 (Google Streetview)
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum

Apotheek Moeys Augustijnenstraat 11- 17 architecten Cousin en van Gendt

1953, Augustijnenstraat 11-17

Augustijnenstraat 11-17, oorspronkelijk Apotheek Moeys, juli 2019 (Google Streetview)
Augustijnenstraat 11-17, oorspronkelijk Apotheek Moeys, juli 2019 (Google Streetview)

In oktober 1953 heropent de bekende apotheek E.G. Moeys haar bedrijf aan de Augustijnenstraat. De apotheek op de Grote Markt, waar sinds 1833 was gevestigd, was tijdens de oorlog verloren gegaan. De architecten van het nieuwe pand zijn F.J. Cousin en Ir. Van Gendt, waarbij de aannemer Moolenaar’s Aan. Bedrijf te Nijmegen was (De Gelderlander 27/10/1953) E.G. Moeys zelf was in april 1944 overleden.

Moeys op Augustijnenstraat 17

Heropening Moeys Augustijnenstraat 17 (De Gelderlander 24/10/1953)
Heropening Moeys Augustijnenstraat 17 (De Gelderlander 24/10/1953)

Het Nijmeegsch Dagblad schrijft over deze opening:

Apotheek Moeys in een nieuw pand

Apothekers zijn stille werkers. Zonder enig gerucht is de apotheek E.G. Moeys N.V. Zaterdagavond aan de Grotestraat voorgoed op slot gedaan en Maandagmorgen om acht uur werd, alsof er niets bijzonders was gebeurd, het werk voortgezet aan de Augustijnenstraa 15. Grote hoeveelheden flesjes en voorraden medicamenten zijn tijdens het weekend overgebracht en gisteren kon men de recepten weer op de normale wijze klaarmaken.

Apotheek Moeys kan gerekend worden tot de oudste van de stad. In Maart 1833 werd de zaak op de Grote Markt gevestigd en tot 1944 heeft men er ongestoord gewerkt. Bij het bombardement in Februari werd het pand vrij ernstig beschadigd, doch kon worden hersteld. In de Septemberdagen viel het echter ten prooi aan de vlammen; het jaar daarop werd de dienst in een oud huis aan de Grotestraat hervat.

De grote en radicale verhuizing is evenwel niet geheim gebleven. Vele bloemstukken sierden de moderne winkelruimte. Wat de inrichitng betreft men heeft er de ruimte gekregen. De assistenten en voor de wachtenden staat er een brede bank.

Wat is voor een apotheker belangrijker dan een overzichtelijk geheel. Ook hierover heeft men geen klagen, noch in de winkel, noch in de spoelkeuken, het laboratorium en de voorraadkasten. Voor de nachtdienst is er voorts een grote kamer beschikbaar.” (Nijmeegsch dagblad, 27/10/1953)

Moeys op de Grote Markt

Een gedeelte van de zuidzijde van de Grote Markt, met v.l.n.r. de sigarenzaak van J. van Steensel; de Passage van Vroom en Dreesmann (met de 3 bogen); de apotheek / drogisterij van E.G. Moeijs, en de schoenenzaak van de Gebroeders Raemakers. Rechts de hoek met de Scheidemakersgas. Links de hoek met de Broerstraat, 1939 (Ir. J.G. Deur via F14009 RAN CCBYSA)
Een gedeelte van de zuidzijde van de Grote Markt, met v.l.n.r. de sigarenzaak van J. van Steensel; de Passage van Vroom en Dreesmann (met de 3 bogen); de apotheek / drogisterij van E.G. Moeijs, en de schoenenzaak van de Gebroeders Raemakers. Rechts de hoek met de Scheidemakersgas. Links de hoek met de Broerstraat, 1939 (Ir. J.G. Deur via F14009 RAN CCBYSA)

Over 2 generaties Apotheek Moeys en een blikje salmiakpastillen

Uit nieuwsgierigheid wat er over een blikje met het opschrift “Apotheek Moeys” (https://www.noviomagus.nl/Varia/Email/Moeys.htm)  en “Salmiakpastillen” te vinden was, is dit onderzoekje begonnen. Uitsluitsel over de pastilles is niet gevonden, wel de nodige informatie over 2 generaties apotheek Moeys.

Gosuinus Philippus Guilielmus Moeys

Gosuinus Philippus Guilielmus Moeys of Moeijs (waarbij tevens zijn voornamen regelmatig op een andere wijze worden geschreven) komt in het Bevolkingsregister van 1850 voor als Gosuinus Philippus Wilhelmus Moeijs. Hij is in 1847 geboren. Hij woont dan in Hees, Wijk E, Nr. 57 2 (later vervangen door 78), Dorpstraat.

Een afbeelding van Moeys is te vinden op https://www.genealogieonline.nl/genealogie-kuperus-moeys/I00250.php

De vader van Moeys is in 1806 geboren in België en is gepensioneerd (“Gepens.”). Zijn moeder Dorothea Petronella Johanna van Heijst is in 1814 geboren in Waalwijk. Tussen 1850 en 1860 zullen zij verhuizen naar Wijk B 124, Achter den Hessenberg.

Zijn vader komt op 22 mei 1860 te overlijden. Na het overlijden verhuizen Moeijs en zijn moeder naar Wijk E, 78, deel 1, bl 105 id, dus waarschijnlijk naar hun laatste adres.

In het Bevolkingsregister 1860 komt hij voor als: Wijk E, deel 2, Heessche Kerkstraat Nr. 78 …. (onleesbaar). Opvallend daarbij is dat staat hij op 31 maart 1847 geboren. Op 21 januari 1868 vertrekt hij naar Amsterdam. In 1869 behaalt hij zijn kandidaatsexamen tot apotheker. Op 10 mei 1869 komt hij weer naar Nijmegen. Zijn beroep is dan ‘Apothecar’.

Grote Markt 6

Vlak daarna lijkt hij verhuisd te zijn naar Groote Markt, Wijk B nr. 6 om bij Barthelemi de Blaauw (`S Gravenhage, 24/9/1824, apothecar) in te gaan wonen. Zijn beroep is dan Apotheekbediende. (Waarbij nu geboortedatum 3 maart staat). Op dit adres zal Moeijs en later zijn zoon Emile jarenlang hun apotheek hebben.

De geschiedenis van het pand Grote Markt 6, “Het Huis met den Bril” staat weergegeven in De Gelderlander 9/2/1908, waarbij Blaauw “tal van jaren deze apotheek had bewoond”. Hij blijkt niet de eerste apotheker te zijn, rond 1828 is er sprake van de apotheker D. Pas.

Vestiging als apotheker

Ook in het militieregister van 1867 komt Moeijs voor als Apothekersbediende. In het Bevolkingsregister van 1870 staat hij vermeld als Apothecar. Op 27 juni 1870 vertrekt hij naar Helder (tegenwoordig Den Helder).

Om vervolgens op het oude adres Heessche Kerkstraat Nr. 78 op 30 september 1872 weer tijdelijk terug te keren. Op 14 oktober 1872 vertrekt hij tijdelijk naar Haarlem om op 28 juli 1873 op dit adres weer terug te keren. Vervolgens zal hij weer verhuizen naar Groote Markt 6. Op 11 april 1877 trouwt hij met Wilhelmina Louisa Krol (’s Hertogenbosch, 6 oktober 1851 (hier staat oorspronkelijk 1849, wat op een later tijdstip veranderd is). Zijn moeder woont dan tevens op dit adres, op een later tijdstip is Moeijs als ‘hoofd’ aangemerkt in plaats van de moeder.

Zijn zoon Henri George Louis wordt op 6-6-1878 geboren.

Op 22 maart 1878 krijgt hij een vergunning tot het verbouwen van zijn huis aan de Markt, wijk B nr. 6.

In het Bevolkingsregister van 1880 komt hij voor als Apothecair, Groote Markt Wijk B nr (moeilijk leesbaar, waarschijnlijk 33); Op een later tijdstip is bij opmerkingen ‘No 5’ geschreven. Zijn zoon Emile Gustaf wordt geboren op 16-8-1880.

In het Bevolkingsregister van 1890 staat Moeys op het adres aanvankelijk Markt Wijk B no 5; dit is op een later tijdstip veranderd naar Groote Markt 6. Zijn oudste zoon Henri George Louis vertrekt op 17-10-1898 naar Utrecht. In 1915 blijkt Henri in ieder geval weer in Nijmegen te wonen; hij is dan arts. De moeder van Moeijs overlijdt op 2-3-1900.

“Ik bezocht dezer dagen de herbouwde apotheek van Collega Moeijs in mijne woonplaats en verklaar gaarne dat ik met genoegen waarnam, hoe alles naar de eischen des tijds is ingericht. De ruimte is niet groot maar van alles is voor eene goede organisatie partij getrokken. Voor eene goede bewaring der geneesmiddelen, een der eerste vereischten in eene apotheek, is de meeste zorg gedragen. Aanbeveling verdient vooral eene hermetisch gesloten kalkkast onder de werktafel, van deuren die met zink bekleed zijn en doorboorde ijzeren platen voorzien, om geneesmiddelen, die voor vochtig worden vatbaar zijn, droog te houden of te drogen.

Deze apotheek kan werkelijk als model dienen voor de nieuwe apotheken, met welker levering Collega M. zich belast.” (Pharmaceutisch weekblad; voor Nederland, jrg 27, 1890-1891, no 5, 31-05-1890)

Zijn zoon Emile Gustaaf, geboren 16 augustus 1880, vertrekt op 5 oktober 1900 naar Utrecht. Daarbij is opvallend dat zijn Kerkgenootschap op een later tijdstip gewijzigd is van RK naar ‘geene’.

Op 16/2/1899 koopt Moeijs “Een heerenhuis met erf met tuin aan de Franckenstraat hoek Regentessestraat”, Sectie B nr 2589, zijn nieuwe woning: Regentessestraat 2.

Op 1 mei 1914 koopt Moeys een huis met erf aan de Scheidemakersgas (nummers 52,54 en 56, Wijk C 1609

In het Bevolkingsregister 1910 is bij Wilhelmina Krol het kerkgenootschap ‘N.H.’ vervangen door ‘geen’. Op een later tijdstip is de geboortedatum gewijzigd van 1851 naar 1849. Moeijs en zijn vrouw zijn dan de enigen die wonen op de Regentessestraat.

Henri George Louis komt op 10-12-1910 terug uit Utrecht en is dan arts. Hij vestigt zich op Paulstraat 12, later vervangen door van Welderenstraat 95 (op 1/1 21 vervangen?). Hij trouwt op 14-4-1913 met Cornelie Marie Blume (geboren 6-1-1886 te Tegal). Op 20-1- 1914 wordt hun zoon Pierre Henri geboren. En op 20-10-1918 wordt Emile Jan geboren. Aangezien de focus op de apotheek ligt, zal hij niet langer worden gevolgd.

Een foto van de apotheek (rechts op de foto) uit 1915) is te vinden bij het Regionaal Archief Nijmegen op: https://www.collectiegelderland.nl/organisaties/regionaalarchiefnijmegen/voorwerp-F19380)

Overlijden

Moeijs overlijdt op 21 mei 1915.

Tot zijn overlijden heeft hij een vorm van bedrijf/praktijk op de Franckenstraat aangehouden en daarbij zijn groothandel/inrichting van apotheken. Zo zijn er tot in ieder geval 12-12-1930 (de laatste door mij (RE) gevonden) aankondigingen openingstijden van de apotheek Firma G PH G Moeys op de Mr. Franckenstraat 11.

Hij laat bij zijn overlijden 3 panden na:

   Taxatie
Huis met erfFranckenstraatSectie B nr 258910000
Huis met erfGroote MarktWijk C nr 16378000
Pakhuis met erfScheidemakersgasSectie C 16094000

De Franckenstraat is hetzelfde pand als de Regentessestraat.

Op 18/12/1915 komen Wilhelmina Louise Krol, Henri George Louis Moeijs en Emile Gustaaf Moeijs overeen dat Wilhelmina de onroerende goederen verkrijgt, waarbij ze haar zonen elk 7333,33 (elk 1/3 van de waarde van de panden) heeft uitgekeerd. Wilhelmina benoemt dezelfde dag Emile Gustaaf tot haar enig erfgenaam van alle onroerende goederen, indien hij daarbij de waarde van de onroerende goederen zal inbrengen.

De praktijk

Afgaande op (kranten) berichten, vergunningen en advertenties, lijkt de praktijk van Moeys te bestaan uit:

  • De apotheek zelf
  • Een groothandel/ bedrijf voor inrichting van apotheken
  • Een werkplaats
  • Andere activiteiten

Moeijs adverteert regelmatig in kranten als het PGNC en daarnaast in het vakblad Pharmaceutisch Weekblad. Een andere bron voor zijn praktijk is de ‘Receptentaxe’. Hoewel niet naar volledigheid is getracht -en advertenties waarschijnlijk sowieso geen volledig beeld zullen geven, geven dergelijke bronnen wel een indruk waaruit de praktijk in ieder geval bestond.

In de Bijlage praktijk van Moeijs staan de gevonden activiteiten weergegeven, veelal in vorm van advertenties.

Ivorine

In 1889 ontwikkelt Moeys zijn eigen merk Ivorine: tandpoeder, tandpasta en mondwater:

Wanneer het aantal advertenties een indicatie zijn voor de voornaamste activiteiten, dan lijkt ‘Ivorine’ zijn voornaamste ‘eigen’ product te zijn geweest. De Laatste die ik (RE) gevonden heb in vrijwel onveranderde advertentie is van PGNC 24/6/1915; in deze periode zijn -afgaande op het zoeken op ‘Ivorine’ in het Regionaal Archief- ongeveer 100 advertenties in het PGNC verschenen.

Ivorine werd, gezien gepubliceerde advertenties op meerdere plaatsen in Nederland verkocht. Onder andere: Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant, 27-08-1890,Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche courant, 28-03-1891, De Maasbode, 24-03-189, Arnhemsche courant, 20-07-1891

Bovendien wint Ivorine een gouden medaille op de wereldtentoonstelling in Chicago in 1894 (De Gelderlander 24/1/1894).

Overige activiteiten

Buiten zijn praktijk, heeft Moeijs tevens een bureau voor “Chemisch en Microscopisch Onderzoek”. Afgaande op krantenberichten, wordt hij in ieder geval gevraagd voor de beoordeling van drinkwater en melk. (PGNC 10-9-1892, PGNC 21-11-1899)

Daarnaast is Moeys vanaf de oprichting in 1902 tot 14-8-1913 bestuurslid van vereniging “het Groene Kruis”. Zijn zoon Henri volgt hem daarbij op. (PGNC, 9-4-1913)

Emile Gustaaf Moeijs

(Geboren op 16 augustus 1880 te Nijmegen, Overleden op 4 april 1944 te Nijmegen)

Een afbeelding is te vinden op:

https://www.genealogieonline.nl/genealogie-kuperus-moeys/I00204.php

  • 1903: theoretisch examen geneeskunde (II) in Utrecht (Haagsche courant, 22-06-1903)
  • Examen apothekersbediende, Utrecht, 24-6-1904 (Haagsche courant, 27-06-1904)

Emile Gustaaf is op 9-7-1904 teruggekeerd uit Utrecht en gaat wonen op de Groote Markt 6, zijn beroep is dan ‘Apotheker’.  Zoals hierboven weergegeven, lijkt Emile Gustaaf in 1904 (of daaromtrent) de apotheek te hebben overgenomen, of in ieder geval is hij vanaf dat moment betrokken.

Hij is op 6-9-1904 getrouwd met Margaretha Petronella la Verge (geboren 14-8-1881 te Schiedam). Op 20-11-1909 krijgen zij een zoon, vernoemd naar de grootvader: Gosuinius Philippus Guilhelmus. Gosiunus zal tevens apotheker worden te Rotterdam. Hij zal echter al op 29-jarige leeftijd (28-12-1938) komen te overlijden (PGNC 29-12-1938). Op 29-9-1916 wordt de tweeling Wilhelmina Louisa en Sophia Margaretha geboren.

Op 27-10-1905 krijgt Moeijs vergunning tot een plaatsen van een benzinemotor voor het drijven van een zaagmachine, in perceel Scheidemakersgas No. 41a, kadastraal bekend Nijmegen, sectie C, No. 4450 (De Gelderlander 28/10/1905).

In het boek ‘Homeopathie in de praktijk’ uit 1905 staat E.G. Moeijs als apotheek in Nijmegen, welke (ook) homeopathische geneesmiddelen verkoopt. Ook in de gevonden boeken van 1917, 1921 en 1924 staat een dergelijke vermelding. Daarbij verkoopt hij ook ‘Ivorine tandmiddelen’.

In 1908 laat de firma E.G. Moeys & Co. een 7PK. Electromotor plaatsen door de firma L.A. Moll, installatie-bureau voor Siemens & Halske (Provinciale Geldersche en Nijmeegsche courant, 10-04-1908)

6-4-1909 krijgt Emile Gustaaf vergunning tot uitbreiding van “zijne inrichting voor houtbewerking in het perceel aan de Scheidemakersgas No. 41a, kadastraal bekend Nijmegen, sectie C No. 4450, door het plaatsen van een electro-motor (PGNC, 11-4-1909)

In de Personalia van het Pharmaceutisch Weekblad komt Emile een aantal keren voor:

  • Inschrijving als apotheek-houdend geneeskundige, Groote Markt 6 (no 8, 22-2-1913)
  • Ingeschreven als apotheker: E.G. Moeys, fa. G. PH. G. Moeys, Franckenstraat 11 (no 46, 11-11-1916)
  • Afgevoerd als apotheker: E.G. Moeys, fa. G. PH. G. Moeys, Franckenstraat 11 (verandering van provisor): dus waarschijnlijk was de inschrijving van Emile van 1916 die van provisor, oftewel als beheerder van een apotheek (no 22, 01-06-1918)

In 1913 tekent Emile Gustaaf, dan apotheker, samen met Herman de Vrij, apothekersassistent, een overeenkomst dat laatstgenoemde gaat werken voor Naamloze Vennootschap Chemicaliënhandel G.D. de Vos & Co te Soerabaja. Emile Gustaaf heeft daarbij mondeling verklaard lasthebber van deze firma te zijn (in 1915 wordt de functie van Moeijs schriftelijk bekrachtigd).

Juni 1914 (PGNC 24-6-1914) vraagt Emiel Gustaaf een vergunning aan voor de oprichting van “eene door elektriciteit gedreven inrichting tot het bereiden van pharmaceutische preparaten en het bewerken van hout, in het perceel aan de Scheidemakersgas No. 54, kadastraal bekend Nijmegen, Sectie C, No. 1609.” Deze vergunning krijgt hij in augustus (PGCN, 8-8-1914)

In een adressenlijst van 1916 blijkt het pand aan de Scheidemakersgas nummers 52 t/m 56 dienst te doen als “fabriek” van de Firma E.G. Moeys & Co met als producten: “pharm. praep en tabletten”. Het “kantoor” is gevestigd op Markt 6 (Chemisch weekblad. Orgaan van de nederlandsche chemische vereeniqinq No. 43. 2 October 1916. 13e Jrg)

Aantal gevonden advertenties

  Krant/datumWat 
PGNC 8/4/1922Nestlé’s Yoghurtine Pastillesspijsvertering
PGNC, 25-04-1908Citronal PillenJicht, podagra, rheumatiek, suikerziekte, zwaalijvigheid, gal- en nierstenen
PGNC, 12-08-1922Hebe EssenceBereidt zelf limonade en likeur

Wilhelmina Krol en erfenis

Op 17-12-1923 sluit Wilhelmina Krol met de Weduwenbeurs der Classis van Nijmegen een lening met hypotheek van 9000 gulden af.

Op 2-1-1930 stelt Wilhelmina Krol haarzelf op eigen verzoek onder curatele. Op 27/3/1930 vindt een beschrijving van het bezit van Wilhelmina Krol plaats. De 3 panden zijn nog haar eigendom. Haar enige schuld is de 9000 gulden aan de Weduwenbeurs. Daarnaast bezit ze nog de nodige waardepapieren.

Op 17/3/1931 koopt Emile Gustaaf het pand aan de Scheidemakersgas nr’s 52a, 54 en 56 voor 12.000 gulden van Wilhelmina Krol. Emile Gustaaf woont dan zelf op de Reestraat 23.

Hoewel de acte ontbreekt, vindt op 11/4/1931 royement plaats van de lening van de Weduwenbeurs.

Emile Gustaaf zal het pand aan de Scheidemakersgas verkopen aan Vroom en Dreesmann voor 19.000 gulden.

In 1931 vraagt Moeys tevens vergunning aan voor “een inrichting voor het bereiden van tablet artikelen”, Adres: Grote Markt 6 en Scheidemakersgas 74. Het laatste adres is de achterkant van het pand Grote Markt 6.

Wilhelmina Krol zal zelf nog een lening van 13.000 gulden laten verstrekken aan Johannes Gerhardus Langenhof.

Wilhelmina Krol overlijdt op 28-10-1931.

Aangezien Emile Gustaaf heeft besloten geen gebruik te maken van de mogelijkheid het onroerend goed over te nemen tegen inbreng van de waarde daarvan, besluiten de broers het pand Regentessestraat 2 te veilen (acte van 14-1-1932). Voorwaarde daarbij is, dat er de eerste 50 jaar geen apotheek op dit wordt gevestigd. Gezien de bepaling dat de kamer die als apotheek in gebruik is op 1 maart zal worden overgedragen, blijkt dat het pand tot deze tijd als apotheek in gebruik is gebleven.

De aannemer Hermanus Wilhelmus Delgeyer zal het pand namens Henricus Johannes Josephus van de Herd, ‘particulier’, Hobbemastraat 27, kopen voor 12.050 gulden (acte van 17-3-1932).

Op 24-3-1932 gaan de broers over op de verdeling van de erfenis, die naast Groote Markt 6 ter waarde van 22.000 gulden 36.000 gulden aan leningen en waardepapieren betreft. Emile Gustaaf krijgt daarbij de Groote Markt 6. De aandelen in de Coöperatieve Apothekers Vereeniging De Onderlinge Pharmaceutische Groothandel laten ze daarbij onverdeeld.

Het Regionaal Archief heeft een foto van Apotheek Moeys rond 1935: “1935-1938, Gevels zuidzijde: van links naar rechts de Passage, de dameshandwerkwinkel van E. van Buren, Apotheek Moeys en de Schoenhandel van de Gebr. Raemakers” (Bron: Regionaal Archief Nijmegen) https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=6-1&index=0&imgid=13941865&id=219256

Scheiding, trouwen en overlijden

Op 12-4-1937 (uitspraak rechtbank 25-3) scheiden Margarethe la Verge en Emile Moeys. Op 1-5-1937 trouwt Emile met Elisabeth van Santen, 35 jaar en apothekers-assistente.

In/rond september 1937 wordt de handelsnaam E.G. Moeys & Co. gewijzigd in de N.V. Apotheek E.G. Moeys (No 1342).

Op 1-7-1941 verschijnen 2 opvallende berichten in de Gelderlander: het bericht dat op 26-6-1941 Emile Gustaaf Moeys, wonend op Grote Markt 6 failliet is verklaard. Daaronder heeft de N.V. Apotheek E.G. Moeys een bericht laten plaatsen dat dit faillissement niets te maken heeft met de N.V. Apotheek E.G. Moeys, en dat deze apotheek haar bedrijf op gewone wijze voortzet in de Grote Markt no. 6 (De Gelderlander 1-7-1941). In de PGNC 18/11/1942 staat vervolgens het bericht dat het faillissement is geëindigd.

Emile Gustaaf overlijdt op 2-4-1944 te Nijmegen

Vervolg

In 1944 wordt het pand Grote Markt verwoest, zie reactie 3:

“Reactie 3: Rob Essers, 06-04-2017: De apotheek is niet bij het bombardement, maar bij de bevrijding van Nijmegen in september 1944 verwoest. Op archieffoto RAN F65459 is te zien dat de panden Groote Markt 1 t/m 8 nog onbeschadigd zijn. De apotheek van E.G. Moeijs lag naast de schoenwinkel van de Gebr. Raemaekers (Groote Markt 7, op de hoek van de Scheidemakersgas); zie ook foto GN11080.”

Na de verwoesting van Grote Markt 6 in 1944 is de apotheek ‘tijdelijk’ in Grotestraat 17 gaan zitten.

In de Gelderlander van 11/12/1947 wordt een apothekersassistente gezocht voor Apotheek E.G. Moeys, Grotestraat 17. In het adresboek van 1948 en 1951 staat dat Elisabeth van Santen woont in de Grotestraat 17.

Van het pand Grotestraat is bij het Regionaal Archief onder andere een foto uit 1953 te zien, waarbij de apotheek te koop staat: (https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=10-1&index=3&imgid=13738350&id=63516; auteursrechtelijk beschermd).

Vanaf 26-10-1953 is de apotheek verhuisd naar Augustijnenstraat 17 (De Gelderlander 26/10/1953)

Daarbij woont volgens het adresboek van 1955 Elisabeth van Santen op nummer 15. Daarbij is P. Rentmeester meeverhuisd: deze woonde volgens het adresboek van 1951 tevens in de Grotestraat 17 en in het adresboek van 1955 eveneens op nummer 15 (de derde bewoner en eerst voorkomende in 1955 is J. Hellenthal).

In het adresboek van 1959 is de apotheek gevestigd op nummer 17. Elisabeth woont op nummer 11 (en op 13 T.W. Enzerink, wed. B. Hellenthal en op 15 J. Hellenthal), hoewel ook nummer 15 gevonden wordt voor dat jaar.

Ook in het Nuha-Adresboek 1968 is het adres van de N.V. E.G. Moeys Augustijnenstraat 17. Bij het adresboek van 1971 staat nog steeds deze N.V., maar nu tevens met F.J. Beynon, Apotheker.

Ook in een personeelsadvertentie voor Apothekersassistente van 4-4-1969 staat bij deze N.V. F.J. Beinon.

F.J. Beynon

De eerste gevonden vermelding van F.J. Beynon is in 1954: voor een opleiding tot Apothker-assistente kan men zich onder andere aanmelden bij F.J. Beynon, Augustijnenstraat 17 (De Gelderlander 7/8/1954)

In het Adresboek van 1959 komt hij voor als Apotheker en woont op Timorstraat 10. Idem in 1963 en 1966. Ook in 1966 is er in het Adresboek een vermelding van Beynon bij Apotheek Moeys(N.V. Moeys F.J. Beynon, Augustijnenstraat 17). Waarschijnlijk blijft hij in de Timorstraat wonen, want ook het Adresboek van 1968 vermeldt dit adres; in 1971 komt hij voor op Grootstalselaan 66.

Tot slot

Een aantal vragen heb ik (RE) nog niet kunnen beantwoorden:

  • Wie maakte er deel uit van “E.G. Moeys en Co.”? Of was de “Co.” slechts een betekenisloze toevoeging?
  • Waarom is de N.V. Moeys in 1941 niet failliet gegaan; wie maakte daar onderdeel van uit? En waarom is Emile wel als persoon failliet gegaan en de N.V. niet? Waarschijnlijk heeft Elisabeth van Santen de apotheek na de dood van Moeys voort kunnen zetten?
  • En waar het allemaal mee begon: maakte Moeys zelf salmiakpastilles of was het doosje bedoeld om losse salmiakpastilles in te scheppen?
Juli 2019, met op dat moment You Mobile op Augustijnenstraat 40 (Google Streetview)
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum, Gebouw van de dag

Cooymans Augustijnenstraat architect Treur

1954- 1955 Augustijnenstraat 40-40a Centrum

Juli 2019, met op dat moment You Mobile op Augustijnenstraat 40 (Google Streetview)
Juli 2019, met op dat moment You Mobile op Augustijnenstraat 40 (Google Streetview)

In 1954 ontwerpt architect Treur de herbouw van slijterij Cooymans. Zijn zaak aan de Stikke Hezelstraat was bij het bombardement van februari 1944 verwoest. Ook zijn nieuwe winkel aan de Burchtstraat ging tijdens de oorlog verloren.

Herbouw van een winkel met bovenwoning aan de Augustijnenstraat te Nijmegen voor mevr. M. Cooymans- van Osch te Nijmegen, getekend J. Rootinck (?), bur arch G.B. Treur, 8-3-1954 (D12.415314)
Herbouw van een winkel met bovenwoning aan de Augustijnenstraat te Nijmegen voor mevr. M. Cooymans- van Osch te Nijmegen, getekend J. Rootinck (?), bur arch G.B. Treur, 8-3-1954 (D12.415314)

In 1954 ontwerpt architect Treur de herbouw van slijterij Cooymans. Daarbij is opvallend dat de opdrachtgever zijn vrouw, M Cooymans- van Osch, is. Links is de winkel gepland, rechts van de ingang een kantoor. Het achterste gedeelte, ongeveer 1/3 van de oppervlakte is gepland als magazijn (D12.415313).

Een mooie foto is te vinden op ZN35363.

J. Cooymans heropent op 1 maart 1955 zijn slijterij – wijn – en gedistilleerdhandel- in de Augustijnenstraat. Zijn winkel in de Stikke Hezelstraat was tijdens het bombardement van februari 1944 verwoest. Daarna, “een jaar later bij de bevrijding vernielde het oorlogsgeweld zijn zaak op de Burchtstraat” (De Gelderlander 2/3/1955). Daarna had hij bij de firma Hilckmann ingewinkeld, wat zo gastvrij ging, dat er van Hil-co werd gesproken. Om vervolgens zijn noodwinkel te hebben op Wintersoord. Een foto van deze noodwinkel is te vinden op GN6660

In maart 1955 opent hij zijn “fraaie, hypermoderne, maar gezellige zaak in de Augustijnenstraat”. De zaak is gebouwd door architect Treur en het aannemersbedrijf Gebr’s Dekkers. De mahoniehouten betimmering was aangebracht door de meubelfabriek Linders.

In het laatst gevonden Adresboek 1971 is op de Augustijnenstraat 1971 nog steeds slijterij Oporto.

De Gelderlander 6/10/1955

1937 Stikke Hezelstraat

Het 4e pand met het uithangbord “Slijterij” is Oporto: Blik op de hoek Augustijnenstraat Stikke Hezelstraat met nog net zichtbaar de Augustinuskerk; op de hoek drukkerij en binderij Richelle en slijterij Oporto. De foto lijkt genomen op een zondagmorgen voor aanvang van de mis in de kerk, 9/1941 (GN11038 RAN) architect Treur
Het 4e pand met het uithangbord “Slijterij” is Oporto: Blik op de hoek Augustijnenstraat Stikke Hezelstraat met nog net zichtbaar de Augustinuskerk; op de hoek drukkerij en binderij Richelle en slijterij Oporto. De foto lijkt genomen op een zondagmorgen voor aanvang van de mis in de kerk, 9/1941 (GN11038 RAN)

In 1937 had J. Cooymans zijn wijnhandel en slijterij “Oporto” geopend aan de Stikke Hezelstraat 11:

“…eigenaar de heer J. Cooymans, een naam die al reeds van oudsher een goeden klank heeft. De bekende goede vooraanstaande merken, Hulskamp, Lucas Bols, Wijnand Fockinck, J.G. Cooymans en Zoon en ook de buitenlandsche merken, we vinden ze allen in de donkerrood mahoniehouten gebeitste kasten en de met smaak gevulde etalage.

De firma “Oporto” vestigt er speciaal de aandacht op dat alle gedestilleerd, óók per maatje, verkrijgbaar is. In minerale wateren zagen wij ook verschillende fabrikaten van naam.

De betimmering van het interieur werd uitgevoerd door de firma Sipman te Arnhem, terwijl het Electro-technisch Bureau Geertsen, Stikke Hezelstraat 11, voor de verlichtingsinstallatie zorg droeg.

Wij verwijzen nog naar de advertentie van gisteravond, waarin “Oporto” ter kennismaking voor iedere kooper een verrassing heeft”. (PGNC 18/11/1937)

Advertentie Oporto (PGNC 23/12/1937)
Advertentie Oporto (PGNC 23/12/1937)

J.W.A. Cooymans

Het krantenartikel bij de opening van 1937 noemt J. Cooymans “een naam die al reeds van oudsher een goeden klank heeft”. Hij blijkt familie te zijn van de bekende, van oorsprong Bossche distilleerderij familie Cooijmans.

Hoewel de kaart van het Bevolkingsregister nog niet is gevonden, betreft het vrijwel zeker Jan Willem Antoon Cooijmans/ Cooymans.

Uit het dienstbodenregister blijkt een Jan Willem Antoon geboren te zijn op 16 februari 1900. Vervolgens is de geboorteacte van deze J.W.A. gevonden (acte no 163). Hij is daarbij geboren als tweeling met Willem Jan Marie (actie no 162). Zijn vader is Gerardus Johannes Alphonsus Maria Cooymans, dan 36 jaar en “likeurstoker”. Zijn moeder is Antoinetta Bernardina Josephina Bergé. De woning is op de Postelstraat.

Hij trouwt op 28-jarige leeftijd op 13-7-1928 met Mathilda Francisca Adriana van Osch (26 jaar). Hij is “reiziger”, beiden zijn geboren en afkomstig uit ’s Hertogenbosch. Bij het huwelijk is zijn vader inmiddels overleden en blijkt zijn moeder 60 jaar te zijn.

Waarschijnlijk vestigt J.W.A. Cooymans zich daarna in Oosterbeek (Molenweg 27a/29) tussen 25 en 31 juli 1928. Hij is dan afkomstig uit ’s-Hertogenbosch. Zijn beroep is vertegenwoordiger. Op 4-12-1937 vertrekt deze J.W.A. naar Nijmegen.

Behalve het openingsartikel, komt J.W.A. in de Adresboeken van 1938 en 1940 voor op de Stikke Hezelstraat 11 als “vertegenwoordiger”.

In de gevonden adresboeken 1948, 1951 en 1955 woont J.W.A. op Groesbeekseweg 318 met als beroep “slijter”.  In 1966 Jan Willem Passtraat 117. In 1968 Van Schaeck Mathonsingel 71; uit het Adresboek 1971 blijkt “Cooijmans, geb v Osch MFA” op de vSMathonstr 71 te wonen. “MFA” zijn de initialen van zijn vrouw Mathilda van Osch.

Cooymans, “een naam die al reeds van oudsher een goeden klank heeft”

De naam Cooymans is dat van de bekende distilleerderij Cooymans.

J.W.A. is geboren op de Postelstraat in ‘s-Hertogenbosch. Dit is de straat waar voorvader Johannes Gerardus rond 1825 zijn bakkerij was begonnen. In 1900 staat J.G. Cooymans & Zoon nog in deze straat (het is mij onbekend of dit een en dezelfde was). Vanwege de behoefte aan uitbreiding wordt de fabriek in 1903 naar de Koninginnelaan verplaatst. De winkel verhuist naar de Schapenmarkt. Op het moment dat J.W.A. geboren wordt leiden 3 broers het bedrijf: in 1895 heeft zn opa Adrianus zijn vader Gerardus gevraagd om de fabriek te helpen leiden; 3 jaar later komen daar de broers François en Hubert bij. In 1893 stapt Hubert vanwege de moeizame samenwerking in 1903 uit het bedrijf en begint voor zichzelf. Dit bedrijf loopt zo goed, dat de twee andere broers zich niet zelfstandig kunnen handhaven. In 1910 worden de 2 bedrijven samengevoegd, waarbij Hubert de enige eigenaar is. De twee broers komen in dienst als vertegenwoordiger.

(Bron: Bossche Encyclopedie Cooijmans drankfabriek, en tevens mooi artikel over deze fabriek)

Het is mij onbekend of J.W.A. “vertegenwoordiger” was voor Cooymans en of de slijterij nog verband hield met de fabriek Cooymans.

Architect G.B. Treur

Architect G.B. Treur zullen wij waarschijnlijk vooral tegenkomen bij de wederopbouw van Nijmegen, waarvoor hij veel winkels in het centrum…

Augustijnen 39-41 in juli 2019 (Google Streetview)
#Nijmegen, Augustijnenstraat, Centrum, Gebouw van de dag

Geertsen Augustijnenstraat architect Meerman

1951-1952 Augustijnenstraat 37-41 Centrum

Augustijnen 39-41 in juli 2019 (Google Streetview)
Augustijnen 39-41 in juli 2019 (Google Streetview)

Architect B.J. Meerman ontwerpt in 1951 het pand voor Herman Geertsen op de Augustijnenstraat. Een mooie foto uit 1954 is te vinden bij het RAN: F12337

Herman Geertsen op de Augustijnenstraat

Wethouder Duives heeft gistemorgen namens het gemeentebestuur de opening verricht van de nieuwe zaak van de heer Herman Geertsen aan de Augustijnenstraat. Wethouder Duives, in het bijzonder belast met de Wederopbouw, verricht een dergelijke handeling graag, want, zoals hij ons later vertelde, iedere opening van een nieuwe zaak brengt ons dichter bij het doel: de aan-eensluiting van de nieuwe binnenstad. Als we het zo kunnen volhouden, dan staat de binnenstad er over 3 jaar, is de mening van Wethouder Duives en eerst dan zal het grote doel bereikt zijn.

Het derde pand, met openstaande deur, is dat van Geertsen: Links de Augustijnenstraat en rechts de Stikke Hezelstraat , met op de hoek de Drukkerij en Boekbinderij Richelle en rechts daarvan o.a. de panden van Herman Geertsen en de Slijterij Oporto ; geheel links de Augustinuskerk, 1/9/1941 (F34009 RAN)
Het derde pand, met openstaande deur, is dat van Geertsen: Links de Augustijnenstraat en rechts de Stikke Hezelstraat , met op de hoek de Drukkerij en Boekbinderij Richelle en rechts daarvan o.a. de panden van Herman Geertsen en de Slijterij Oporto ; geheel links de Augustinuskerk, 1/9/1941 (F34009 RAN)

Op 22 Februari 1944 ging ook de zaak van de heer Geertsen ten onder en ook hij moest een lange lijdensweg afleggen voor eindelijk de definitieve bestemming werd gevonden. Eerst inwinkelen, zoals dat heet en daarna onderdak in het bouwvallige en door vele palen gestutte pand aan de Stikke Hezelstraat. En nu in een bijzonder fraai pand, 10 meter lang en 10 meter diep. Een ongekende weelde, na het zoveel jaren te hebben moeten stellen met een bouwvallige keet, waarin het bovendien niet zonder gevaren was.

Een dag van grote voldoening ook, daar de zaak van de heer Geertsen 25 jaar bestaat. In de 2 ruime etages en in de grot, in lichte kleuren gehouden winkelruimte, heeft de heer Geertsen nu volop de gelegenheid zijn artikelen te laten zien; het zijn er zeer vele op electrisch-, radio- en verlichtingsgebied. In de winkel is een demonstratie-keuken ingericht, zodat men de verschillende artikelen ook in werking kan zien. Er is ook een demonstratie-kast van neonbuizen. Voor de kleurbepaling heeft een dergelijke demonstratiekast grote waarde. Achter de winkel is een kantoor en een tekenkamer ingericht, alsmede een winkelmagazijn met verbinding aan de werkplaats. In de werkplaats dringt het daglicht op royale wijze binnen en ook wat dit betreft zal de heer Geertsen en zijn personeel de luxe niet kennen.

Architect B.J. Meerman ontwierp het plan voor dit fraaie en royale pand, dat hoewel 10 meter breed en 10 meter diep, geen enkele kolom heeft en de Gebrs. Smits, Aannemers van Bouw- en Betonwerken, gaven het plan van architect Meerman gestalte en wel zodanig, dat het pand een niet geringe aanwinst mag worden genoemd voor ons herrijzende stadscentrum!

Een felicitatie waard!” (De Gelderlander 24/12/1952)

Augustijnenstraat 34-41

Eigenaar: (Herm. Geertsen doorgehaald en vervolgens handgeschreven:) Laarman Radio-techn. Bureau Stikke Hezelstraat 4, Winkel-Werkplaats-Magazijn-Garage-Woning en Aparte Bovenwoning a/dd Augustijnenstraat, architect B.J. Meerman, mei 1951 (D12.413127)
Eigenaar: (Herm. Geertsen doorgehaald en vervolgens handgeschreven:) Laarman Radio-techn. Bureau Stikke Hezelstraat 4, Winkel-Werkplaats-Magazijn-Garage-Woning en Aparte Bovenwoning a/dd Augustijnenstraat, architect B.J. Meerman, mei 1951 (D12.413127)

Meerman tekent de bouwtekeningen mei 1951, waarna uitwerkingen volgen. Opvallend is dat op D12.413127 Geertsen is doorgehaald en vervangen door Laarman. Ook op de overige bouwtekeningen staat “Laarman”.

Links en rechts van de winkel zitten opgangen naar boven. De ingang van de winkel is in het midden, tussen 2 etalages. De winkel beslaat Het eerste gedeelte van de begane grond bestaat uit de winkel zelf. Daarachter bevinden zich het privé-kantoor en het kantoor van de boekhouders met rechts een doorgang. Het achterste gedeelte is niet geheel duidelijk: links is een magazijn gepland met daarop handgeschreven “kantoor”. Terwijl op de plaats van de werkplaats handgeschreven “kantoor” en “winkel” staat.

In de kelder bevindt zich onder andere het magazijn, de garage en een berging voor rijwielen, ladders en “buis”.