Hoek Bijleveldsingel - Wilhelminasingel, Biijleveldsingel zijde (oktober 2025)
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Hoek Wilhelminasingel Bijleveldsingel

Hoek Bijleveldsingel - Wilhelminasingel, Biijleveldsingel zijde (oktober 2025)
Hoek Bijleveldsingel – Wilhelminasingel, Biijleveldsingel zijde (oktober 2025)

Op de hoek van de Wilhelminasingel en Bijleveldsingel wordt in 1926 een blok van twee winkelhuizen met bovenwoningen gebouwd. De architect is “Arch. Bureau Thunnissen-Hendricks B.N.A. Den Haag”. Uiteindelijk zullen de 2 winkels in 1984 worden samengevoegd.

Woon- en winkelhuizen Wilhelminasingel Hoek Bijleveldsingel te Nijmegen, Arch. Bureau Thunnissen-Hendricks B.N.A. Den Haag, datum tekening september 1925 (D12.389306)
Woon- en winkelhuizen Wilhelminasingel Hoek Bijleveldsingel te Nijmegen, Arch. Bureau Thunnissen-Hendricks B.N.A. Den Haag, datum tekening september 1925 (D12.389306)

Thunnissen ontwerpt op de hoek van de Bijleveldsingel en Wilhelminasingel 2 winkelhuizen en 2 woningen. De 2 woningen liggen op de hoek, met een ronde erker. Deze woningen zijn gespiegeld ten opzichte van elkaar. Daarbij bestaat een groot deel van de begane grond uit een salon met daarachter een kamer.

Op de hoek van de Bijleveldsingel en de Wilhelminasingel bevinden zich de 2 winkels: de grootste heeft de voorgevel aan de Bijleveldsingel met op de hoek een portiek. Naast deze winkel staat in de Wilhelminasingel de tweede winkel. Elk van deze winkels heeft een bovenwoning. De ronde uitbouw aan de kant van de Bijleveldsingel is een raam van de salon van een van deze 2 woningen.

Hendricus Johannes Wilhelmus Thunnissen (?)

Op de bouwtekening staat “Arch. Bureau Thunnissen-Hendricks B.N.A. Den Haag”. Wanneer de winkel van Wilhelminasingel 11 open gaat, staat “Aan den Wilhelminasingel hoek Bijleveldsingel heeft de heer Th. Thunnissen, aannemer alhier, naar het ontwerp van zijn broeder, Ir. W. Thunnissen, een blok van twee winkelhuizen met bovenwoningen gebouwd.” (PGNC 21/9/1926).

“Henri J. W. Thunnissen werd op 19 juni 1890 te Nijmegen geboren, volgde de H.B.S. en studeerde in 1914 af als bouwkundig ingenieur aan de Technische Hogeschool te Delft. Thunnissen begon zijn architectenbureau in Den Haag rond 1916, in een door hem ontworpen en inmiddels verdwenen woonhuis aan de Carel van Bylandtlaan 6. In de jaren 1920 was Thunnissen vooral in Den Haag actief en werkte hij samen met J.H. Hendricks, die in de meeste gevallen als tekenaar en interieurontwerper optrad.” (het Nieuwe Instituut, met een uitgebreid artikel). Zijn bekendste werk is waarschijnlijk de Peek & Cloppenburg in Den Haag.

In Nijmegen ontwierp hij tevens de Onze Lieve Vrouwe van Lourdeskerk uit 1926. Dit was zijn eerste kerkontwerp: “een typische exponent van de katholieke interbellumkerkbouw, voorzien van een breed schip met gemetseld gewelf en korte koorpartij.”

Wilhelminsingel 11

Curiosa

De eerste winkel op Wilhelminasingel 11 is Curiosa, een combinatie van sigarenwinkel en winkel voor oosterse artikelen. Het PGNC schrijft dan over de winkel en het gebouw zelf:

Magazijn “Curiosa”.

Advertentie Curiosa, Wilhelminasingel 11 (PGNC 1/10/1926)
Advertentie Curiosa, Wilhelminasingel 11 (PGNC 1/10/1926)

Aan den Wilhelminasingel hoek Bijleveldsingel heeft de heer Th. Thunnissen, aannemer alhier, naar het ontwerp van zijn broeder, Ir. W. Thunnissen, een blok van twee winkelhuizen met bovenwoningen gebouwd, waarop wij de aandacht van onze lezers vestigen. Daarvoor is te meer aanleiding nu in een dier winkels is geopend het Magazijn “Curiosa”. Dit is in hoofdzaak een sigaren- en sigarettenhandel, waarin vrijwel alle bekende merken- Karel I, Willem II, Huifkar enz.- voorradig zijn. Maar men vindt meer in “Curiosa” en wel een kleine maar uitgezochte collectie Oostersche artikelen, waaraan het magazijn zijn naam ontleent. Zeer mooi Indisch, Japansch en Chineesch goed, kostbaar porcelein, koperwerk, wanddoeken, kortom al datgene wat tot verfraaiing onzer woningen kan dienen. Voorts is aan dezen winkel verbonden een verkoopafdeeling van den Ned. Spoorwegboekhandel, zodat men voor de voornaamste dagbladen en tijdschriften in “Curiosa” terecht kan. Een Toko derhalve op Nijmeegschen bodem, een combinatie die doet denken aan sommige winkels op de boulevards der groote steden.

Niet onvermeld mag blijven de prachtige bouw en uitvoering v.d. winkel. Deze is geschied in de kleuren paars, steenrood en zwart, die het oog aangenaam aandoet en ’s avonds bij warme verlichting uitstekend werkt. De firma J.H. Kaak heef het schilderwerk op bijzonder geslaagde wijze verricht. De pui van het magazijn met zijn gebrand-glazen bovenruiten en de artistieke opvatting van het geheel dient geroemd, terwijl het interieur van den winkel zóó gezellig is, dat de koopers wel niet op zich zullen laten wachten.” (PGNC 21/9/1926)

Al in maart 1927 opent Leo Potjes Jr. een nieuwe winkel op dit adres: “Juwelen Goud en Zilver”. Een jaar later stopt deze winkel: in PGNC 19/4/1928 verschijnt de advertentie dat “De laatste Juwelen worden tegen Spotprijzen Opgeruimd!!”

N.V. Maatschappij voor Klein-Krediet””Verstrekt Credieten aan Particulieren – Kleinhandel en Klein-Industrie”, Wilhelminasingel 11 (PGNC 13/4/1929)
N.V. Maatschappij voor Klein-Krediet””Verstrekt Credieten aan Particulieren – Kleinhandel en Klein-Industrie”, Wilhelminasingel 11 (PGNC 13/4/1929)

Een volgende gevonden vermelding is die van “N.V. Maatschappij voor Klein-Krediet””Verstrekt Credieten aan Particulieren – Kleinhandel en Klein-Industrie” (PGNC 13/4/1929) Uit een briefhoofd blijkt dat het bedrijf in maart 1928 is opgericht.

In 1934 staat Wilhelminasingel 11 te huur als “Winkel of Kantoor”. De huurprijs bedraagt f 500 per jaar. Inlichtingen zijn te verkrijgen bij Th. Thunissen. (Dit is de bouwer van het pand; het is nog niet bekend of het gebouw al die jaren door hem is verhuurd)

Somers

In ieder geval is dameskapper J.F. Somers in juli 1934 gevestigd in deze winkel (PGNC 28/7/1934). In De Gelderlander 20/6/1945 heeft Somers een advertentie geplaatst dat hij weer geopend is.

 Hij komt nog voor in het Adresboek 1966. Hoe lang hij daarna zijn kapperszaak nog heeft gehad, is nog niet bekend.

Bijleveldsingel 84

Advertentie Firma van Hulsteijn overplaatsing Bijleveldsingel 84 (PGNC 29/8/1928)
Advertentie Firma van Hulsteijn overplaatsing Bijleveldsingel 84 (PGNC 29/8/1928)

De grootste winkel ligt op de hoek van de Bijleveldsingel met de Wilhelminasingel. Of de Fa. H. van Hulsteijn, “Zaak van koloniale waren en comestibles” de allereerste winkel in dit pand is, is nog niet bekend. Deze firma plaatst haar winkel op 30 augustus 1928 over van de Lange Hezelstraat 45-47. Firma H. van Hulsteijn komt voor in de Adresboeken 1932, 1934, 1936, 1938, 1940. In PGNC 22/8/1942 wordt er nog een “Flinke Loopjongen, goed kunnende fietsen” gevraagd.

Uit de afwezigheid-/vervangingsberichten blijkt in 1949 (De Gelderlander 9/3/1949) J.M.A. van Seggelen hier zijn praktijk te hebben en in 1954 (De Gelderlander 15/5/1954) C.J. Hoek.

Het laatst beschikbare Adresboek bij het RAN is momenteel dat van 1971. Dan staat Kunsthandel Brock op dit adres.

1984: Samenvoeging winkels

Hoek Bijleveldsingel - Wilhelminasingel, Wilhelminasingel zijde (oktober 2025)
Hoek Bijleveldsingel – Wilhelminasingel, Wilhelminasingel zijde (oktober 2025)

In 1984 worden de twee winkels (Bijleveldsingel 84 en Wilhelminasingel 11) bij elkaar gevoegd door de tussenmuur te slopen (D12.545587). De aanvrager voor de bouwvergunning is J.B.H.M. Ditters, de architect G.C.H. van Kesteren.

Huidig

Momenteel (oktober 2025) is ASA Uitzendbureau op de begane grond gevestigd.

Wilhelminasingel 14

Rond 1897 laat W.L.F. Mähler de villa bouwen van Wilhelminasingel 14. Op basis van de aanbesteding en dat Semmelink helpt…

De gereformeerde Noorderkerk, gebouwd in 1911/1912 naar ontwerp van architect Tjeerd Kuipers (21/12/1857 - 13/11/1942), Bijleveldsingel 1914 (F88885 RAN)
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Gereformeerde kerk Bijleveldsingel

1912 Bijleveldsingel, architect Tjeerd Kuipers, gesloopt

De gereformeerde Noorderkerk, gebouwd in 1911/1912 naar ontwerp van architect Tjeerd Kuipers (21/12/1857 - 13/11/1942), Bijleveldsingel 1914 (F88885 RAN)
De gereformeerde Noorderkerk, gebouwd in 1911/1912 naar ontwerp van architect Tjeerd Kuipers (21/12/1857 – 13/11/1942), Bijleveldsingel 1914 (F88885 RAN)

In 1911-1912 liet de Gereformeerde Kerk een nieuwe kerk bouwen op de hoek van de Bijleveldsingel en Staringstraat. Het gebouw aan de Begijnenstraat was inmiddels te klein geworden. Het initiatief was afkomstig van Ds. R. Smeding, die sinds 1910 hier predikant was. De kerk werd gebouwd als de Noorderkerk naar ontwerp van Tjeerd Kuipers. In 1974 is de kerk gesloopt.

Vooraf

Lees hier het artikel over de kerk

Tjeerd Kuipers

Als architect werd Tjeerd Kuipers aangetrokken, die op dat moment al meer dan 50 kerken had ontworpen. Een overzicht van deze kerken is te vinden op wikipedia.

Wikipedia: ” Architect Tjeerd Kuipers ontwierp een grote kruiskerk in rationalistische stijl, met een klokkentoren.” Wel had hij een stompe klokkentoren ontworpen, waar mogelijk op termijn, op het moment dat er voldoende geld beschikbaar zou zijn, daadwerkelijk een klokkenspel zou kunnen worden ingehangen. Ook het orgel ontbrak nog.

Bij de opening

Wedren en Noorderkerk aan de Bijleveldsingel: Adriana Diderika van Houweninge (28/05/1890 - 19/09/1953), tweede dochter van Joachimus (Chiem) van Houweninge (24/03/1859 - 22/02/1936), steenkolenhandelaar, grootgrondbezitter van het gebied op en grenzend aan de Kwakkenberg en oprichter van het gelijknamige villapark, en echtgenote Sophia Frederika Hamerslag (05/02/1862 - 07/10/1936), te paard in het Julianaplantsoen. Op de achtergrond de Wedren, links de hoek Bijleveldsingel/Van Schevichavenstraat (nu Prins Bernhardstraat) en rechts, op de hoek met de Staringstraat, de gereformeerde Noorderkerk uit 1912 (Immanuelkerk), 1914 (F39650 RAN)
Wedren en Noorderkerk aan de Bijleveldsingel: Adriana Diderika van Houweninge (28/05/1890 – 19/09/1953), tweede dochter van Joachimus (Chiem) van Houweninge (24/03/1859 – 22/02/1936), steenkolenhandelaar, grootgrondbezitter van het gebied op en grenzend aan de Kwakkenberg en oprichter van het gelijknamige villapark, en echtgenote Sophia Frederika Hamerslag (05/02/1862 – 07/10/1936), te paard in het Julianaplantsoen. Op de achtergrond de Wedren, links de hoek Bijleveldsingel/Van Schevichavenstraat (nu Prins Bernhardstraat) en rechts, op de hoek met de Staringstraat, de gereformeerde Noorderkerk uit 1912 (Immanuelkerk), 1914 (F39650 RAN)

Een nieuw Kerkgebouw.

Het nieuwe kerkgebouw voor de Gereformeerde Gemeente alhier, dat aan den Bijleveldsingel is opgetrokken, is inwendig zoo goed als voltooid. Genoemde gemeente, welke tot dusver hare godsdienstoefeningen in eene kerk in de Bagijnenstraat hield, zag zich door de uitbreiding van het ledental genoodzaakt een ruimer en meer aan de eischen van den tegenwoordigen tijd beantwoord gebouw te stichten. Dat zij hierin ten volle geslaagd is blijkt ten duidelijkste uit eene bezichtiging van het gebouw, waartoe ons hedenmiddag de gelegenheid werd geboden.

Een drietal deuren is den frontgevel, één hoofd- en twee zij-ingangen, geven toegang tot het schip der kerk, dat evenals het geheele gebouw in breeden, royaal-gedachten stijl is opgetrokken. Ruimte, lucht en licht, de drie hoofdfactoren van den hedendaagschen huizenbouw, zijn hier aanwezig. Groote van gekleurd glas voorziene vensters doen het licht van alle zijden naar binnen stroomen, terwijl ’s avonds electrische lampen een zee van kunstlicht produceren. Voorts is er centrale verwarming, waardoor de kerk in het koude jaargetijde op aangename temperatuur gehouden kan worden.

Het preekgestoelte is opgericht in een uitgebouwde nis in den tegenover de ingangen van de kerk gelegen muur. De voorganger der gemeente heeft dus, als een spreker in de vergaderzaal, zijn auditorium voor zich en niet, gelijk in de oorspronkelijk Roomsch-Kath. kerken, rondom zich, welke laatste voor den Protestantschen eredienst minder geschikt is. Boven den preekstoel is het orgel daarmede door een electrische bel verbonden.

De kerk bevat momenteel 500 zitplaatsen. Mocht de gemeente zich door den tijd echter uitbreiden, dan kunnen door het aanbrengen van 3 galerijen, waarop bij den bouw gerekend is, nog 250 zitplaatsen worden aangebracht.

Rechts van den hoofdingang is de pastorie, aan de achterzijde van het gebouw de kosterswoning, de consistoriekamer en de cathechiseer-zaal. Bij het geheele gebouw is de Romaansche stijl gevolgd, welke vooral in de kerk zelve

Sterk tot den toeschouwer spreekt. Doch ook in de groote ronde vensters boven de ingangen, in den stompen toren, kortom in heel den massalen, breeden bouwtrant treedt genoemde stijl naar voren.

Gelijk de bouwmeester er op gerekend heeft, dat eenmaal, wanneer de gemeente over voldoende fondsen zal kunnen beschikken, een mooi nieuw orgel voor het oude in de plaats zal komen, is ook bij den bouw van den toren aan de mogelijkheid gedacht om er eenmaal een uurwerk en klokkenspel in aan te brengen.

De Gereformeerde Gemeente kan met haar nieuwe gebouw worden gelukgewenscht, terwijl de ontwerper en de aannemer met dit belangrijke werk alle eer inleggen.

Wij laten thans een opgaaf volgen van de personen en firma’s, die aan den bouw van de kerk hebben medegewerkt. Architect is de heer Tjeerd Kuipers, de bekende Amsterdamsche bouwmeester, die reeds 52 kerken heeft gebouwd. Aannemer is de heer J. van Genderen, Amersfoort; de centrale verwarming is geleverd door Stokvis en Cie. Te Arnhem, die electrische installatie door Tasche en Co. te Nijmegen, het gekleurd glas door de firma Bilderbeek en het schilderwerk door den heer A. Mom, alhier.

Begin september werd met den bouw van den kerk begonnen en thans is deze reeds zoover gevorderd, dat het gebouw hedenavond plechtig in gebruik kan worden genomen. Om half acht wordt, zooals wij reeds meldden, een godsdienstoefening gehouden, welke door ds. R. Smeding, den voorganger der Gereformeerde Gemeente, zal worden geleide en waarin nog andere sprekers het woord zullen voeren.” (PGNC 13/1/1912)

Orgel

In 1920 kreeg de Noorderkerk haar kerkorgel. Deze was gebouwd door de firma J.J. Elbertse & Zn. In 1960 volgde een restauratie en vergroting door Van den Berg & Wendt.

Market Garden

De beschadigde Immanuelkerk met links de Staringstraat, september-december 1944 (F28328 RAN)
De beschadigde Immanuelkerk met links de Staringstraat, september-december 1944 (F28328 RAN)

Tijdens de gevechten rond Market Garden raakte de Noorderkerk zwaar beschadigd. Meteen na de bevrijding werd begonnen met het herstel, welke 220.000 gulden kostte. In 1946 kon de herbouwde kerk weer in gebruik worden gesteld.

De restauratie van de gereformeerde Noorderkerk (later Immanuelkerk), Bijleveldsingel, 1945-1947 (F27601 RAN)
De restauratie van de gereformeerde Noorderkerk (later Immanuelkerk), Bijleveldsingel, 1945-1947 (F27601 RAN)

Vervolg: Immanuelkerk en sloop

De Gereformeerde Immanuëlkerk ; op de achtergrond de (voormalige) Gemeentelijke Meisjes Hogere Burgerschool (HBS) aan het Julianaplein (thans Vierdaagseplein); op de voorgrond de Staringstraat, 1949-1951 (Fotopersbureau Gelderland via F15813 RAN CCBYSA Auteursrechthouder: J.F.M. Trum)
De Gereformeerde Immanuëlkerk ; op de achtergrond de (voormalige) Gemeentelijke Meisjes Hogere Burgerschool (HBS) aan het Julianaplein (thans Vierdaagseplein); op de voorgrond de Staringstraat, 1949-1951 (Fotopersbureau Gelderland via F15813 RAN CCBYSA Auteursrechthouder: J.F.M. Trum)

Op het moment dat in 1963 de nieuwbouw van de Maranathakerk aan de Steenbokstraat in gebruik werd genomen, kreeg de Noorderkerk een nieuwe naam: de Immanuëlkerk.

In 1972 of 1973 werd de kerk echter gesloten en een jaar later volgde sloop. Een foto uit maart 1974 vlak voor de afbraak is te zien op F15820 RAN.

Tegenwoordig staat er een appartementencomplex.

(Overige) Bronnen en verder lezen

Noorderkerk, wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Noorderkerk_(Nijmegen)

https://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn3/kuipers

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tjeerd_Kuipers