Hertogstraat 27 en 29 architect Claase

1904 Hertogstraat 27 en 29

In mei 1904 ontwerpt architect Claase een winkelhuis en woonhuis aan de Hertogstraat (27 en 29). De opdrachtgevers zijn de gebroeders Faazen, die wonen op nummer 27 en ook in de nieuwbouw op nummer 29 zullen gaan wonen. In november 1904 opent de bloemisterij Gerretsen en Valeton op nummer 27. Opvallend aan de het pand zijn de kleurrijke bloementegels. Jarenlang heeft bovendien de Wildcentrale in deze winkel gezeten.

In het PGNC 27/5/1904 staat de aankondiging van de aanbesteding van “Het amoveeren van perceel No. 29 aan de Hertogstraat en daar ter plaatse weder bouwen van een Woon- en Winkelhuis, voor rekening van de Heeren A. en J. Faazen”.

Aan de indeling is te zien dat de begane grond links bestemd is voor een winkel met daarbij een werkkamer en rechts een woonfunctie heeft. Uit de bouwtekening D12.378739 blijkt verder dat de eerste en tweede verdiepingen ingedeeld zijn als woningen.

Kleurrijke tegels met bloemen

Een opvallend element van deze panden zijn de tegels met bloemen. Deze lijken in D12.378739 nog niet te zijn ingetekend. Het is mij nog onbekend wat de reden is van de bloementegels, een aantal mogelijkheden:

• Vanwege bloemisterij Gerretsen & Valeton: mogelijk was vanaf het begin bekend -zij hadden daarvoor hun winkel op Hertogstraat 3- dat zij hun winkel op nummer 27 zouden vestigen of hebben zij op enig moment de tegels laten aanbrengen. Dit lijkt het meest waarschijnlijk, aangezien in ieder geval tot de Tweede Wereldoorlog hier de bloemenzaak was gevestigd;
• Vanwege de vroegere landbouwfunctie van deze plek: de gebroeders Faazen staan in het adresboek van onder andere 1903 als “landbouwer” in het adresboek; nummer 27 is een “stal”;
• Een andere reden, bijvoorbeeld puur decoratie

Opvallend is dat op de foto uit 1910 de bloementegels nog niet lijken te zijn aangebracht. Ook op de ansichtkaart van de kwekerij (zie hieronder) zijn er geen tegels te zien. Een andere mogelijk is dat de tegels op dat moment zijn overgeschilderd.

Bloemisterij Gerretsen & Valeton

In november 1904 verhuist bloemisterij Gerretsen & Valeton naar de Hertogstraat no. 27. De eigendomsverhouding is nog niet achterhaald: of Gerretsen & Valeton de eigenaar of huurder van het gebouw waren. Het PGNC over de opening:

“Bloemenmagazijn Gerretsen & Valeton.

De firma Gerretsen & Valaton, de welbekende bloemisten, die hunne uitgestrekte kweekerij te Hees hebben, hebben heden hun magazijn in de Hertogstraat no. 3 verplaatst naar het perceel no. 27 diezelfde straat, een ruim en luchtig pand, dat volkomen aan de eischen voor dit veelomvattend vak voldoet. Het net ingerichte magazijn beantwoordt ten volle aan de eischen des tijds en van de branche en is in staat een welriekende bloemenschat en de uitgebreidste plantensorteering te bewaren. De naam der firma Gerretsen & Valeton is een zoo gevestigde, dat hierop zeker niet nader de aandacht behoeft te worden gevestigd; als voorheen weet men nu waar het adres is wanneer men iets zeer artistieks en goeds op dit gebied wil verkrijgen.” (PGNC 24/11/1904).

Vooraf: Hertogstraat 3

Op 23 april 1901 openen Gerretsen en Valeton hun bloemenmagazijn in Hertogstraat 3.

Burkens in de V.O.F.

Op 1-10-1903 wordt de vennootschap ontbonden; Gerretsen is dan bloemist te Nijmegen, Valeton te Hees https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=6-1&index=74&imgid=2325878281&id=2284724447 En vervangen door een v.o.f. waarbij tevens Pieter Coenraad Burkens vennoot is (Actenummer 2502,  Archiefnummer 449, Inventarisnummer 93).

De V.O.F. bestaande uit Gerretsen, Valeton en Burkens “bloemisten en boomkweekers te Hees” kopen op 5-10-1903 “een boomgaard onder Hees gelegen, op een perceelsgewijzen kadastralen legger van Neerbosch bekend, in Sectie B. nummer 1168, groot negen en tachtig aren vijftig centiaren,” voor 5.500 gulden. Vervolgens koopt, in hetzelfde contract, het onroerend goed van de V.O.F. (? Waarom dan niet rechtstreeks?) (Actenummer 4901, Archiefnummer 442, Inventarisnummer 175)

Op 1-10-1904 gaat de V.O.F. een hypotheek van 25.000 gulden aan bij de Zeeuwsche Hypotheekbank via Dirk Jan Haspels. Als onderpand brengen zij: “twee huizen, tuin, boomgaard en oranjerie gelegen te Hees, Kadastraal bekend gemeente Neerbosch in Sectie B Nummer 1168 groot negen en tachtig aren vijftig centiaren en 1793 groot zes en zestig aren negentig centiaren. (Actnummer 2730, Archiefnummer 449, Intentarisnummer 100)

Kwekerij in Hees

Zij hebben hun kwekerij in Hees. De bijbehorende woningen bestaan nog steeds: de huidige adressen zijn Schependomlaan 36 en 46 (beiden gemeentelijke monument).

Momenteel ben ik nog bezig met het verzamelen van gegevens van Schependomlaan 36 en 46. Opvallend genoeg heb ik tot nu toe geen contract gevonden waarbij Gerretsen en Valeton eigenaar zijn van de winkel. Na het overlijden van Gerretsen in 1910, gaat Valeton voor zichzelf verder. Daarbij gaat hij een N.V. aan met P.F. Marttin. Marttin, en daarna zijn zoon, lijken in de jaren 20 eigenaar geworden te zijn van de winkel.

In ieder geval komt de heer Marttin in 1915 voor als directeur van de firma Gerretsen en Valton. Hij heeft dan “weêr een proeve gegeven van “het thema te kunnen variëren”. Ter ere van de verjaardag van Koningin Wilhelmina heeft hij de etalage in de vorm van een soort pergola (PGNC 1/9/1915).

Gerva

Vanaf in ieder geval PGNC 6/7/1929 wordt de Bloemensalon Gerva genoemd (een samentrekking van Gerrets en Valeton).

Bern. Marttin

Zoon B.F. Marttin komt in het Adresboek van 1932 voor het eerst voor (evenals een aantal andere Marttins). Ook geschreven als Bern. Marttin (PGNC 22/12/1936).

In 1936 laat hij de winkel moderniseren:

“Het Bloemenmagazijn “Gerva” gemoderniseerd

Het pleit voor den heer B. Marttin, directeur van het bekende bloemenmagazijn “Gerva” aan de Hertogstraat, dat hij terdege heeft ingezien, dat het wel aangenaam is een zaak te hebben die kan bogen op een 35-jarige uitstekende reputatie, maar dat het wel eens zeer gewenscht kan zijn om die zaak, wat inrichting een aankleeding betreft, een verjongingskuur te doen ondergaan. De eischen, die er aan een zaak van standing gesteld worden, hebben zich immers de laatste jaren zeer sterk gewijzigd. De heer Marttin heeft de consequentie daarvan aanvaard en zoo zien wij thans dit oude Nijmeegsche bloemenhuis verjongd weer terug. Het is wel sterk in zijn voordeel veranderd door de plaats gehad hebbende moderniseering. Ongetwijfeld maakte het winkelinterieur vreoger een stemmigen, voornamen indruk, maar toch: het was er wel wat somber. Thans is echter juist het tegenovergestelde het geval. Wat is hier alles veel lichter geworden dank zij de in het wit gehouden wandbekleeding en het wegbreken van een verbindingstuk tusschen voor- en achtergedeelte, wat grooteren licht-inval mogelijk maakte. De zaak ziet er thans frisch en fleurig uit, niet het minst door een schat van bloemstukken, waaronder ware kunststukjes zijn. Het kan wel niet anders of nog meer dan voorheen zal bloemenmagazijn “Gerva” een gewild adres zijn voor wie prijs stelt op een prettige sfeer in den winkel en goede uitvoering van zijn opdrachten.

En tot slot nog allen lof voor de Studio Bos aan de Mariënbugschestraat, die deze modereniseering tot stand bracht.” (PGNC 2/10/1936)

De tot nu toe laatste gevonden advertentie van bloemenmagazijn is in PGNC 28/9/1942, waarin een loopjongen wordt gevraagd.

Gevonden adressen

Hieronder staan de tot nu toe gevonden adressen weergeven die betrekking hebben op de beide “Gerretsen & Valeton”‘s:

Naam	Omschrijving	Adres	Adresboek
Gerretsen & Valeton	Bloemenmagazijn	Hertogstraat 3	1902, 1903
H.A. Gerretsen	Firma Gerretsen en Valeton, handelskwekerij	Hees Kerkstraat 84a	1902, 1903
H.C. Valeton	Firma Gerretsen & Valeton, bloemist	Hees 84	1902, 1903
Valeton	Firma Gerretsen & Valeton, bloemenmagazijn	Hertogstraat 3	1902, 1903, 1905, 1907
Valeton	Firma Gerretsen & Valeton, bloemenmagazijn	Hertogstraat 27	1907, 1909, 1910
Stal		Hertogstraat 27	1902, 1903
J. Faazen		Hertogstraat 29	1902
J en A. Faazen	Landbouwer in 1903; A. is landbouwer in 1907	Hertogstraat 29	1903, 1907, 1908, 1920
Gerretsen & Valeton	Bloemenmagazijn	Hertogstraat 27	1905
H.A. Gerretsen	Firma Gerretsen en Valeton, handelskweekerij	Hees, Kerkstraat 84a	1905
H.A. Gerretsen	Firma Gerretsen en Valeton, bloemist of bloemenwinkel	Hertogstraat 27	1907, 1909
H.A. Gerretsen		Hertogstraat 27	1908
Wed. H.A. Gerretsen	Weduwe van de bloemist?	Hoogstraatje 1	1905
H.C. Valeton	Firma Gerretsen & Valeton, bloemist	Hees 84	1905, 1907, 1909
W. Faazen	3 familieleden?	Hertogstraat 29	1907
H.C. Valeton	Firma Gerretsen & Valeton, bloemist	Dorpstraat 46	1910, 1912-1913, 1913-1914, 1914-1915,
P.F. Martin	bloemist	Hertogstraat 33	1910-1911, 1920
P.F. Martin/Martijn/Marttin	Bloemist	Hersteeg 33	1912, 1913-1914, 1914-1915, 1915-1916, 1916, 1918, 1922, 1924
Gerretsen & Valeton	Bloemensalon	Hersteeg 33	1912, 1912-1913, 1913-1914, 1914-1915, 1915-1916, 1924
Gerretsen & Valeton	Bloemenmagazijn	Hertogstraat 33	1913-1914, 1915-1916, 1916, 1918, 1920, 1922, 1926
Wed. H.A. Gerretsen	Geb. Janssen	Fransche plaats 3	1912
Gerretsen & Valeton	Firma, handelskweekerij	Dorpstraat 36 Hees	1912, 1912-1913, 1913-1914, 1914-1915, 1915-1916, 1916, 1922
Gerretsen & Valeton	Tuinarchitect	Mesdagstraat 71	1922
Gerretsen & Valeton	handelskweekerij	Dorpstraat 46 Hees	1924
N.V. Gerretsen & Valeton’s Bloemenmagazijn	P.F. Martin	Hertogstraat 33	1924, 1926
Gerretsen & Valeton’s Bloemenmag. Kweekerij		Wolfkuilscheweg 189	1926
Fa. Gerretsen & Valeton	Handelskweekwerij	Dorpsstraat 46 Hees	1926, 1928, 1932, 1934
Gerretsen & Valeton’s Bloemenmag. en Kweekerij		Hertogstraat 33	1928
Gerretsen & Valeton’s Bloemenmag. en Kweekerij	In 1932 staat op 1 plek erbij: N.V. Bloemisterij  P.F. Martin	Hertogstraat27	1932, 1934
Gerva	Bloemenmagazijn, kweekerij, tuinaanleg	Hertogstraat 27	1932, 1934, 1936, 1938, 1940
Kantoor “Gerva”		Wolfskuilscheweg 189	1932, 1934, 1936
B.F. Martin	Bloemist	Hertogstraat 27	1932
J.D. Martin	Binder; in 1934 bloemist	Hertogstraat 27	1932, 1934, 1936
P.F. Martin	Bloemist	Hertogstraat 27	1932, 1934
Wed. P.F. Martin	Geb. W. Toepoel	Hertogstraat 27	1936
B.F. Martin	kweeker	Wolfskuilscheweg 191	1934, 1936
B.F. Martin	kweeker	Hertogstraat 27	1940

1944: Noodwinkel de Bijenkorf

In ieder geval heeft de Bijenkorf in november 1945 hier haar winkel (De Gelderlander 22/11/1945). Dit was een noodwinkel, nadat het bombardement van februari 1944 de winkel op de Stikke Hezelstraat had verwoest en vervolgens de nieuwe winkel op de Lange Burchtstraat in september 1944 in vlammen opging.

In 1951 breidt zij uit door de noodwinkel Hertogstraat 8, waar voorheen kokzaak Draper gevestigd was, over te nemen. In 1954 verhuist de Bijenkorf naar de nieuwbouw van de Burchtstraat. Zie onderstaand artikel, waarbij tevens een foto van de noodwinkel is opgenomen:

Burchtstraat 110 Nijmegen: De “Bijenkorf” van Keijser

Poelier De Wildcentrale

Tegenwoordig is al jarenlang poelier De Wildcentrale in dit pand gevestigd.

Gemeentelijk monument

Het pand is een gemeentelijk monument: “Samen met het naastgelegen woonhuis fraai voorbeeld van Jugendstil bebouwing. Interessant als voorbeeld van de gemengde bebouwing van de randstraten van het centrumgebied met naast elkaar woon- en winkelbestemming.”