Geschiedenis van Slagerij Bos op Plein 1944: Van het bombardement tot herbouw in 1952, architect Lelieveldt

1952 Plein 1944 18

In mei 1952 heropent Firma Bos haar slagerij op Plein 1944. Haar winkel op de Zeigelbaan, welke in de buurt lag van de huidige, was tijdens het bombardement verwoest. Het ontwerp van de nieuwe winkel was architect Lelieveldt.

Vooraf

Slagerij Gruntjes

Het verhaal van de slagerij lijkt te beginnen bij de slagerij van Gruntjes.

J. Gruntjes krijgt op 3-11-1877 vergunning tot het daarstellen eener Slagerij in zijn huis aan de Zeigelbaan, Wijk b, no. 495. In het adresboek van 1878 komt hij als slager voor op Zeigelbaan B no 494. Johannes Gruntjes is op 19-4-1847 geboren in Nijmegen. In het Bevolkingsregister van 1880 komt hij voor op nummer 31.

Of hij in de loop der jaren zijn slagerij heeft verplaatst is mij nog niet duidelijk: in het adresboek 1887 komt hij voor op nummer 2, terwijl vanaf 1893 op nummer 36.

Zijn “kinderen” komen als slagerij op de Zeigelbaan 36 voor in de adresboeken van 1896 tot en met 1899. Ook wat de verhouding is tussen de adressen 36, 38, 40 en 40a is mij nog niet geheel duidelijk.

Wanneer de moeder overlijdt, wordt namens de erfgenamen de veilingen van 25-4 en 9-5-1898 aangekondigd. Daarbij blijkt nummer 36 “Een winkelhuis en erf met afzonderlijke bovenwoning”, groot 83 cA, waarin zowel boven als onder een slagerij te worden uitgeoefend. Deze is tot 1 november verhuurd aan mej. B. Gruntjes. Ook de andere panden, waarbij 2 verhuurd zijn aan 2 zonen van Johannes, worden te koop aangeboden. (PGNC 17/4/1898)

Herman trouwt met de oudste dochter, Bernardina Johanna Gruntjes. Zij zal op 15-8-1925 op 47-jarige leeftijd te komen overlijden (PGNC 17/8/1925).

In ieder geval komt H.J. Bos in het Adresboek 1899 voor op Zeigelbaan 36 als slager. Tevens komt hij in de jaren 1901, 1902, 1903 voor op dit adres, evenals J.G.W. Gruntjes. (Johannes Gerardus Wilhelmus, 17-2-1881, de zoon van Johannes).

De nieuwjaarsgroet van 1901 en 1903 is van  H. Bos, Firma Gruntjes.

Vanaf 1905 komt de slagerij voor op Zeigelbaan 40/40a. J.G.W. Gruntjes komt tot 1907 nog op dit adres voor, daarna is het Bos.

In 1916 is het in ieder geval nog H.J. Bos; in ieder geval in 1926 (maar mogelijk eerder) komt J.W. Geertsen, slager op Zeigelbaan 40 voor.

Echte Nimweegse Leverworst

Slagerij Bos is befaamd om haar leverworst. In de jaren voor de oorlog verschijnen regelmatig reclames over de prijwinnende “echte Nimweegse”.

Op 2 november viert W. Gruntjes, “Ome Willem”, dat hij 30 jaar in de zaak werkzaam is. Daarbij heeft hij de reputatie als “eerste klas worstmaker, vooral van het artikel Echte Nimweegsche Leverworst” (PGNC 2/11/1934). Daarna lijkt Wim voor zichzelf op de Oude Varkensmarkt 11 (PGNC 18/11/1938).

Noodwinkel

Op 1-5-1947 opent de Fa. Bos haar noodwinkel op de Mariënburg. Afgaande op haar openingsadvertentie had ze daarvóór ingewinkeld bij slagerij Joh. Verstegen (zie advertentie De Gelderlander 30/4/1947).

De Gelderlander ”Voor de brand van 22 Februari 1944 was dit florerend bedrijf een van de oudst gevestigde zaken, die als het ware met de groei van onze stad groot was geworden. Wie kent in Nijmegen niet “de echt Nimweegse”m de leverworst, waaraan bijkans een even grote vermaardheid vastzit als aan de Bossche koek in de stad van die naam?

In de even smaakvol als hygiënisch ingerichte slagerij op Mariënburg heeft de fa. Bos een prachtige noodwinkel gekregen met daarachter rokerij, pekelkelder en worstfabriek, waarin de nieuwste worstmachines. Architect W. Reijnen heeft met zijn grote ervaring op het gebied en inrichting daarvan, dit alles “goed bekeken”. De étalages, waarin meerdere vakdiploma’s en bekroningen, hadden onmiddellijk bij de opening veel bekijks.” (De Gelderlander 2/5/1947)

Herbouw Plein 1944 architect Lelieveldt

““De echte Nimweegse”

Fa. Bos op Plein 1944 herbouwd

De firma, die vanwege zijn “echte Nimweegse” in de stad en wijde omgeving zo bekend is, de fa. Bos, heeft gistermiddag op Plein 1944 haar nieuw winkelpand geopend. Er bestond bij deze gelegenheid grote belangstelling van de stadgenoten, die er zich over verheugen dat wederom een bedrijf dat in de noodlottige Februari-dagen van 1944 in het stadscentrum werd verwoest, de moeilijkheden van allerlei aard is te boven gekomen en in de oude maar totaal vernieuwde omgeving is teruggekeerd. Het nieuwe winkelpand is niet alleen een sieraad geworden voor het Centrumplein, het is door zijn inrichting vooral ook een juweel waarmede de slagersbranche van onze stad grote eer mee inlegt. De nieuwste vindingen op het gebied van de hygiënische verzorging, de beste materialen zijn toegepast, zodat we van een van de modernste modelslagerijen mogen spreken.

De wethouder van Wederopbouw, de heer M. Duives sprak bij de opening een hartelijk woord van gelukwens namens het gemeentebestuur.

De wethouder toonde zich verheugd over het feit dat ook deze middenstander, na verwoesting van zijn bedrijf en daarop gevolgde omzwerving de energie heeft gehad om de herbouw op zulk een voortreffelijke wijze te ondernemen. De omgeving waarin het nieuwe gebouw staat, was voor de stadsramp van ’44 al beroemd. Op de aloude Zeigelbaan waren tal van slagerijen gevestigd, die er toe bijdragen om de goede naam van Nijmegen op etensgebied te bevestigen, aldus de spreker.

De wethouder sprak de wens uit dat het de fa Bos zou mogen gegeven zijn om spoedig weer te zijn ingeburgerd op dit mooie punt in het midden van de stad. Naar de overtuiging van spr. zal het Plein 1944 op korte termijn een van de mooiste punten van Nijmegen worden en een van de belangrijkste winkelcentra van de stad. De trolley welke binnenkort hier gaat rijden, zal veel daartoe bijdragen.

Architect J. Lelieveldt, een oud-Nijmegenaar, die thans in Rotterdam woont, dankte de aannemers Gebr. Bornebroek uit Apeldoorn en alle onderaannemers voor de grote toewijding waarmede zij zich van hun taak hebben gekweten.

Degenen die bij de opening aanwezig waren en tal van belangstellenden hebben in de loop van de dag het nieuwe winkelpand op Plein 1944 en zijn inrichting bezichtigd.

Uit de vele bloemstukken bleek de sympathie voor de fa Bos bij het bereiken van deze mijlpaal.” (De Gelderlander 30/5/1952)

Vervolg

Jarenlang heeft Schreeven haar winkel gehad, waarbij nummer 18 bij haar winkel was getrokken. In augustus 2018 is zij verhuisd naar Hulzenseweg 4 (bron: Google Streetview)

Bijlage

J. Gruntjes	Slachter	Grootestraat, C 35	1878	Zelfde als Zeigelbaan?
J. Gruntjes	Slachter	Zeigelbaan, B 494	1878
J. Gruntjes	slager	Zeigelbaan, 2	1887
J. Gruntjes	slager	Zeigelbaan 36	1893, 1895
wed. J. Gruntjes	geb. B. Faber, in Vleesch	Grootestraaat, 33	1887
wed. J. Gruntjes	geb. B. Faber, zonder beroep	Snijderstr 10	1893
wed. J. Gruntjes	geb. B. Faber, zonder beroep	Waalkade 18	1895
wed. J. Gruntjes	geb. B. Faber, zonder beroep	Zeigelbaan 38	1896
wed. J. Gruntjes	geb. B. Faber, zonder beroep	Zeigelbaan 3	1898	drukfout?
kinderen Gruntjes	slagerij	Zeigelbaan 36	1896, 1898, 1899
H.J. Bos		Zeigelbaan 36	1901, 1902, 1903
J.G.W. Gruntjes		Zeigelbaan 36	1902, 1903
G.M. Geurts		Zeigelbaan 38	1901, 1902
pakhuis		Zeigelbaan 40	1901, 1902
wed. J. Koopmanschap		Zeigelbaan 40a	1901
J.E. en L. Koopmans		Zeigelbaan 40a	1902
J.G.W. Gruntjes		Zeigelbaan 40a	1905, 1907
J.G.W. Gruntjes	slager	Ganzenheuvel 6	1909
H.J. Bos	slager	Zeigelbaan 36	1899
H.J. Bos		Zeigelbaan 40a	1905
H.J. Bos	slager	Zeigelbaan 40a	1907