Plein 1944: Herbouw van Boekhandel Berkhout

1953 Plein 1944 16-17 Centrum

In juni 1953 opent L.J.G. Krüger de nieuwe winkel van de bekende boekhandel Berkhout op Plein 1944. De boekenwinkel op de Oude Stadsgracht was tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest. De architect van het gebouw was G.B. Treur, die meerdere panden op Plein 1944 heeft ontworpen.

In diezelfde week blijkt overigens ook de kantoorboekhandel Richelle herbouwd te zijn.

Een mooie foto van het interieur van de boekhandel is te vinden op GN8944 RAN.

Vooraf

In juni 1928 opent Wilhelm van Eupen een wetenschappelijke boekhandel op de Oude Stadsgracht 57. Hij heeft dan al zijn boekhandel in Eindhoven. Zijn werknemer J.J. Berkhout neemt rond 1930 de boekwinkel over onder de naam Berkhout voorheen Eupen. Berkhout gaf tevens boeken uit en organiseerde tentoonstellingen in de kunstzaal (Bijschrift GN11003).

Berkhout was sinds 1897 boekhandelaar. Bij zijn 40-jarig jubileum in 1937:

“Jubileum in den boekhandel J.J. Berkhout

De heer J.J. Berkhout, boekhandelaar aan de Oude Stadsgracht alhier, heeft deze dagen in stilte zijn 40-jarig jubileum als boekhandelaar gevierd.

In het Weekblad voor den Kantoorboekhandel in Nederland, lezen wij in verband met dit jubileum.

Jarenlang was de heer Berkhout werkzaam bij de firma Kirberger en Kesper, de firma Langehuijsen, de Boek-Centrale, de firma Malmberg, waarbij hij een leidende functie vervulde.

Later was hij werkzaam bij de firma van Eupen alhier, welke zaak hij voor eigen rekening overnam.

De heer Berkhout is een bekwaam man in zijn vak en een hard werker, wien nog vele jaren worden toegewenscht.” (De Gelderlander 19/3/1937)

De winkel

De voorgevel bestaat uit 2 etalages en een centrale portiek. Achter de linker etalage bevindt zich tevens het portiek; een deur links geeft toegang tot de bovenwoning, een deur centraal van het pand geeft toegang tot de winkel. Vrijwel de gehele begane grond bestaat uit de winkel, met daarbij rechts in het midden nog een klein kantoor.

Voor de gevel is een gele gevelklinker gebruikt, de onderpui bestaat uit Franse kalksteen. Onder de etalages wordt gepolijst zandsteen geplaatst. De raamomlijstingen bestaat uit witte imitatie natuursteen. Het verfwerk is creme kleurig.

Een mooie foto uit 1954 is te vinden op GN9033 RAN. De winkel van Berkhout is het linkerpand

Qua voorgevel zijn de bovenwoningen onveranderd. De winkel op de begane grond heeft in de loop der jaren een rechte glazen gevel gekregen.

Afgaande op het krantenartikel naar aanleiding van de opening (zie hieronder), was niet Berkhout, maar Flemmings/Flemminks de eigenaar van het pand.

Waarschijnlijk heeft Flemminks in de raadsvergadering van 3 februari zijn grond toegewezen gekregen (De Gelderlander 29/1/1953).  Op de bouwtekening staat dat het ontwerp gemaakt is in opdracht van J.P.M. Flemminks.

J.P.M. Flemminks

Afgaande op de initialen betreft het Josephus Petrus Maria Flemminks. Hij is geboren op 15-8-1880. Zijn vader was Arnoldus Wilhelmus Flemminks, geboren op 7-11-1825 (Bevolkingsregister 1910)

J.P.M. Flemminks woont volgens het adresboek van 1940 op de Antillenweg 18. Hij is daar  in 1936 (of al in 1935) in een nieuwbouwwoning gaan wonen, nadat hij grond van de gemeente had gekocht (PGNC 4/7/1935). In 1932 woont hij op Sumatrastraat 14 (Adresboek 1932).

J.P.M. Flemminks woont volgens het adresboek van 1940 op de Antillenweg 18. Hij is daar  in 1936 (of al in 1935) in een nieuwbouwwoning gaan wonen, nadat hij grond van de gemeente had gekocht (PGNC 4/7/1935). In 1932 woont hij op Sumatrastraat 14 (Adresboek 1932).

Flemminks had tot 1922 zijn goud- en zilverwinkel gehad op de Houtstraat 8 (Adresboek). A.W. Flemminks was hier eind 19^e eeuw zijn winkel begonnen (Adresboek 1899). De laastste keer dat A.W. voorkomt als goud- en zilversmid is in het Adresboek van 1910. J.P.M. Flemminks staat in de adresboeken 1912 t/m 1922 vermeld als goud- en zilversmid. A.W. heeft tot en met 1915 eveneens dit adres (en in het Adresboek van 1916 Houtstraat 10).

Waarschijnlijk heeft de juwelier altijd A. Flemminks geheten. Op 1 februari 1922 sluit de winkel.

Op basis waarvan J.P.M. Flemminks grond heeft toegewezen heeft gekregen op Plein 1944 is mij nog niet duidelijk.

Artikel bij de opening

“Boekhandel Berkhout kreeg een nieuw winkelpand op Plein 1944

Het Plein 1944 is een belangrijk nieuw winkelpand rijker geworden. Boekhandel Berkhout heeft daar op no. 17 geopend. Dit betekent de definitieve bouw voor Boekhandel Berkhout, die vóór de ramp op de Oude Stadsgracht, daarna in de Pater Brugmanstraat en laaststelijk op de Canisius Singel gevestigd was.

Deze eindbestemming op Plein 1944 lijkt ons heel gelukkig gekozen, want de zaak ligt nu centraal en de fraaie etalages komen uitmuntend tot hun recht. Al van verre kan men de gevel bewonderen, die opvalt zonder schreeuwerig te zijn.

En komt men dichterbij, dan ziet men al spoedig dat de boekhandel bijzonder gezellig is ingericht. De sortering boekwerken op allerlei gebied is bijzonder groot en alles is overzichtelijk opgesteld.

Beneden, in een magazijn, bevindt zich het antiquariaat, waar de bezoeker ongestoord kan neuzen in de vele honderden werken die hier ter inzage en te koop liggen.

De heer L.J.G. Krüger, die Boekhandel Berkhout drijft, behoefde niet over gebrek aan belangstelling bij de opening te klagen. Er waren tal van bloemstukken en doorlopend kwamen bezoekers binnen om een kijkje ten nemen in de nieuwe zaak.

Wethouder Duives verrichtte de officiële opening met een woord van gelukwens namens B. en W. Hij sprak zijn vreugde er over uit, dat inde omgeving van Plein 1944 weer een belangrijk winkelpand is gebouwd, waardoor het herstel van de binnenstad wordt bespoedigd.

Spreker memoreerde de snelheid waarmede het Plein wordt volgebouwd. In de zomer van 1951 werd het flatgebouw geopend; er stond toen nog geen enkel gebouw behalve het flat en de Gebr. Voss in het stadscentrum. Na twee jaar is er ongelooflijk veel tot stand gekomen. Spreker feliciteerde de heer Krüger met de opening van zijn fraaie zaak, waarin de traditie van de fa. Berkhout, welke in Nijmegen zozeer is ingeburgerd, wordt voortgezet.

De heer Krüger sprak hierna een dankwoord tot wethouder Duives en tot allen, die hebben meegewerkt om dit resultaat te bereiken.

Namens de eigenaar de heer Flemmings dankte de makelaar de heer A. Strijbos de architect de heer Treur, de aannemer Berntsen en Braam en zijn uitvoerder de heer Bootsma, de fa. M.J. van Baardewijk, die de betimmering maakte en verder het College van B. en W., de verkavelaar en allen van de Dienst van Publieke Werken die hun medewerking verleenden.” (De Gelderlander 22/6/1953)

Vervolg

In ieder geval komt Berkhout nog voor in het Adresboek van 1971.

Sinds 2019 zit Barbershop Noviomagus in de winkel. Daarvoor had “The Athlete’s Foot” in ieder geval op mei 2016 tot juli 2018 haar zaak hier (Google Streetview).