Kronenburgersingel 223-225 architect Gielen

1897, oorspronkelijk adres Kronenburgsingel 23 en 25, Rijksmonument

T. van de Poel, R. Eekelder

Op 7 februari 1895 verkoopt de gemeente Nijmegen (raadsbesluit 27-10-1894) een aantal percelen bouwterrein aan de Kronenburgersingel te Nijmegen aan:

A: vader Edmond Meulenberg (1832-1895) Sectie B 2093, 2a 60ca en B 2096 8 ca,

en zijn zonen:

B: Johannes Edmond Meulenberg (1860-1919) Sectie B 2095, 5a 60ca,

C: Jacobus Hubertus Meulenberg (1855-1908) Sectie B 2094, 4a 92ca.

De broers kochten ieder een nagenoeg even groot perceel waarop zij samen “één uit twee” woonhuizen mochten bouwen op Sectie B 2094 (J.H. nr. 223) en 2095 (J.E. nr. 225)

(Bron: RAN Archiefnummer 446 Notaris Th.F.A. Hekking, Inventarisnummer 147, https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?id=2284404313)

In 1975 heeft een hernummering plaats gevonden, waarbij 23 223 is geworden en 25 225.

Bouw

Deze 2 herenhuizen zijn gebouwd in 1897. De architect hiervan was J. Gielen.

Deze 2 herenhuizen zijn gebouwd in 1897. De architect hiervan was J. Gielen. Een van de opvallende versieringen aan het gebouw zijn de tegeltableaus “JHM” en “1897”.

In 1975 heeft een hernummering plaats gevonden, waarbij 23 223 is geworden en 25 225.

Neorenaissance stijl

De woningen zijn gebouwd in neorenaissance stijl: “Kenmerkend hiervoor zijn de gepleisterde spekbanden die de voorgevel horizontaal geleden alsook klassieke elementen als blok- en tandfriezen, diamantkoppen, consoles onder de bakgoot en guttae onder de hardstenen lekdorpels van de vensters.” (Rijksmonumenten)

Gielen of Semmelink, opdrachtgever Meulenberg

Rijksmomumenten noemt Semmelink als vermoedelijke architect van de voorgevels, op Noviomagus staat J. Gielen als architect. De site Vriendentegelmuseum.nl heeft het RAN uitsluitsel gevraagd: “Commentaar: De aanvrage voor de bouwvergunning (Regionaal Archief Nijmegen, collectie ‘1335 Bouwvergunningen gemeente Nijmegen [circa 1830] – 1975’, inventarisnummer 16039) werd gedaan door Johannes Hubertus  (dit moet Jacobus zijn) Meulenberg (1855-1908) en Johannes Eduardus (dit moet Edmond zijn) Meulenberg (1860-1919), broers en parapluie-fabrikanten te Nijmegen. ..; uit de bouwvergunning blijkt dat de architect J. Gielen was. (Met dank aan dhr Hylke Roodenburg, RAN).”

De broers Meulenberg

Johannes Hubertus en Johannes Edmond hadden met hun vader Edmond de firma E Meulenberg & Zonen, “parapluiefabrikant”. Bij zijn overlijden gingen de broers verder met de firma, waarbij de moeder 3e comparant was. In de adresboeken komt deze firma voor in de van Berchenstraat 9 (waarschijnlijk was dit de fabriek/’fabriek’) en de Stikke/Korte Hezelstraat 2(-4): dit was waarschijnlijk de winkel.

Tegeltableaus JHM en 1897

Een van de opvallendste elementen aan het gebouw zijn de tegeltableaus boven de balcons. Links op nr. 223 een tegel met de letters JHM, de initialen van J.H. Meulenberg en rechts op nr. 225 het jaartal 1897. Wie was JHM? Hoewel niet met zekerheid te zeggen, betreft het waarschijnlijk de oudste broer Meulenberg. (Het zou ook kunnen verwijzen naar Jakob Hubert Meulenberg, de in 1896 overleden broer van vader Edmond, maar dat is minder waarschijnlijk omdat hij niet bij de bouw van de huizen betrokken was.)

Rijksmonument

De panden zijn een Rijksmonument (op haar site staat een uitgebreide beschrijving van deze gebouwen) met als waardering:

“Twee HERENHUIZEN met TUINHEK en deel uitmakend van een woningblok, gebouwd in 1897 in overgangsarchitectuur.

– Van architectuurhistorische waarde als goed bewaard voorbeeld van twee gekoppelde herenhuizen, gebouwd in de stadsuitleg van Nijmegen in een door de Neo-Renaissance beïnvloedde bouwstijl die typerend is voor een gedeelte van de bebouwing aan de Singels in Nijmegen. De panden vallen op door de rijk gedetailleerde en gespiegeld van elkaar vormgegeven voorgevels en door de bijzondere tegeltableaus in de boogvelden boven de verdiepingramen. De woningen hebben hun karakteristieke bouwvolume, architectuur, decoratie en materiaalgebruik goed behouden en zijn ook in het interieur nog voor een groot deel oorspronkelijk.

– Van stedenbouwkundige waarde binnen het vanuit rijkswege beschermde deel van de binnenstad van Nijmegen en vanwege de situering van het pand aan de rand van het Kronenburgerpark, alwaar het in combinatie met de aanwezige groenaanleg en het hekwerk een schilderachtig geheel vormt.

– Van cultuurhistorische waarde als herkenbaar element uit een maatschappelijke ontwikkeling. Het pand is gebouwd als huisvesting voor de nieuwe en kapitaalkrachtige stedelijke elite, die zich bij voorkeur vestigde in kapitale herenhuizen in de nieuw aangelegde straten rond de oude stad; een stadsuitbreiding die met het verwijderen van de vestingwerken aan het eind van de 19de eeuw mogelijk was geworden.”

Bijlage: De bewoners

Uit het overzicht hieronder blijkt dat geen enkele Meulenberg in deze woningen heeft gewoond; echter: wel in de Kronenburgersingel. Daarnaast is niet nagegaan wie eigenaar van de woning was: deze woningen zouden huurhuizen kunnen zijn geweest.

Meulenberg komt noch voor op (2)23 noch op (2)25; een andere optie is dat de panden verhuurd waren. Wie waren de bewoners? (Zie voor een uitgebreid overzicht de tabel hier onder)

Nummer 23 (tegenwoordig 223):

• De eerste gevonden persoon is in het adresboek van 1899. Dit is J. Hofstede, gepensioneerd kolonel O I L (Oost Indische Leger). Hij woont er tot half september 1906.
• Vanaf 1908 tot en met 1936 komt D. van ’t Lindenhout, papierfabrikant in de Adresboeken voor. In de Adresboeken voor 1938 en 1940 komt zijn weduwe op dit adres voor.

Nummer 25 (tegenwoordig 225):

• K.J. Duffhaus, koopman in de Adresboeken van 1899 t/m 1909
• C.J.H.B.F. Duffhaus van 1910 tot Adresboek 1915-1916

Bij beiden staat de vermelding Firma C W D, magazijn en kantoor Stieltjesstraat 20 en 22

• 2 Hoogenbosch in 1922
• W.A. Meijer, scheepsbouwk in de Adresboeken 1932 t/m 1938

De Meulenbergs

Waar hebben de Meulenbergs gewoond?

• J.E. Meulenberg heeft vanaf 1-6-1898 op Kronenburgersingel 6 gewoond. Zijn vorige adres was van Berchenstraat 11. Zie ook Bevolkingsregister. In 1913 was hij nog niet verhuisd (en het vervolg is niet verder onderzocht).

• J.H. Meulenberg woont vanaf 1-6-1898 op Kronenburgersingel 17. Rond 1905 verhuist hij naar Stationsweg 1.

Lees hier meer over Meulenberg en Gielen:

https://woneninnijmegen.blog/2023/03/30/meulenberg-hezelstraat-kraaijvanger-architect/

Van der Pluijm en Gielen, architecten

Bewoners 223 en 225 en Meulenberg

In ieder geval zijn in Adresboeken de volgende personen gevonden:

Bewoners nummer 23 (tegenwoordig 223):

Naam	Beroep		Bron	opmerking
J. Hofstede	gep kolonel O I L		Adresboek 1899, 1901, 1902, 1903, 1905, 1907	Vertrek in 1906; in PGNC 11/9/1906: “Wegens vertrek worden rekening ingewacht vóór 15 dezer. Hofstede, Kronenburgersingel 23”
J. Hofstede	luit ter zee 2e klasse op non-activiteit		Adresboek 1899	Zelfde persoon?
D. v ’t Lindenhout	papierfabrikant		Adresboek 1908, 1909, 1912-1913, 1913-1914, 1914-1915, 1915-1916, 1916, 1922, 1924, 1928, 1932, 1934, 1936	Rond 1938 overleden, dan komt zijn weduwe voor op dit adres
Mej. H. van ’t Lindenhout			Adresboek 1922, 1924	In 1928 Lage Markt 50
Mevr. A. Th. v. ’t Lindenhout			Adresboek 1932, 1934, 1936, 1938, 1940
Wed. D. van ’t Lindenhout, geb. Koper			Adresboek 1938 1940
J.J.P. van Swelm	Koopman im- en exporteur		1955
P.J.G.M.T. Nienheis	Doc. Ass		1966
A.J.A. Traa	Boekh		1966
J.G. Traa	Geb Gerritsen		1966
B.A.F. Tra	Bankempl		1968

Nummer 25 (tegenwoordig 225):

K. J. Duffhaus	koopman		Adresboek 1899, 1901, 1902, 1903, 1905, 1907, 1908, 1909,	1909: Firma C W D, magazijn en kantoor Stieltjesstraat 20 en 22, 1910-1911, 1912-1913
P.J.H. Kloot			Adresboek 1899
L. Wils			Adresboek 1905
C.J.H.B.F. Duffhaus	firma C W D		Adresboek 1910-1911, 1912-1913, 1913-1914, 1915-1916 (Dan firma C W),1916  Magazijn en kantoor Stieltjesstraat 20 en 22
J.B. Hoogenbosch	schoenfabrikant		Adresboek 1922
P.J.M. Hoogenbosch	chef kok		Adresboek 1922
W.A. Meijer	scheepsbouwk		Adresboek 1932, 1934, 1936, 1938
Mej. M.C.L. Bekenkamp	Onderwijzeres		1955

En de Meulenbergs:

Waar hebben de Meulenbergs gewoond? J.E. Meulenberg heeft vanaf 1-6-1898 op Kronenburgersingel 6 gewoond. Zijn vorige adres was van Berchenstraat 11. Zie ook het Bevolkingsregister. In 1913 was hij nog niet verhuisd (en het vervolg is niet verder onderzocht).

J.H. Meulenberg woont vanaf 1-6-1898 op Kronenburgersintel 17. Rond 1905 verhuist hij naar Stationsweg 1.

Meulenberg	wed E geb M Dierker, z.b.	Van Berchenstraat 28	Adresboek 1896
Meulenberg & Zonen (firma E) Koninkl Nederl parapluiefabriek	in 1896, 1898, 1899, 1901: fabrikanten van parapluies, parasols, wandelstooken aanverw artiekelen v berchenstraat 9 en stikke hezelstraat 2 (in 1898 korte hezelstraat 2)	v. Berchenstraat 9 en korte hezelstraat 2/4	Adresboek 1902, 1903, 1905, 1907, 1908, 1909, 1910-1911, 1912-1913
J. E. Meulenberg	firma E Meulenberg & Zonen, parapluiefabrikant	van Berchenstraat 11, na 1 Mei Kronenburgersingel 6
J. E. Meulenberg	firma E Meulenberg & Zonen, parapluiefabrikant	Kronenburgersingel 6	Adresboek 1898, 1899,  1901, 1902, 1903, 1905, 1907, 1908, 1909, 1910-1911, 1912-1913
J. H. Meulenberg	firma E Meulenberg & Zonen, parapluiefabrikant	van Berchenstraat 7, na 1 Mei Kronenburgersingel	Adresboek 1896
J. H. Meulenberg	firma E Meulenberg & Zonen, parapluiefabrikant	Kronenburgersingel 17	Adresboek 1898, 1899, 1901, 1902, 1903
J. H. Meulenberg	firma E Meulenberg & Zonen, parapluiefabrikant	Stationsweg 1	Adresboek 1905, 1907, 1908
Meulenberg	wed J H , geb H Werner	Stationsweg 1	Adresboek 1909, 1910-1911
Klinkum Meulenberg’s Parapluiefabriek, N.V.		Vondelstraat 79	Adresboek 1912-1913

Bronnen

http://monumentenregister.nl 

http://www.noviomagus.nl/Vrij/Kronbsingel223/Kronbsingel223Cat.html (geraadpleegd 25.08.2016)

VriendenTegelmuseum.nl

https://gaypnt.home.xs4all.nl/straatnamen/K.html#Kronenburgersingel