De wit geschilderde woningen aan de de Wetstraat in de richting van Generaal Smutsstraat, maart 2023 architecten Evers en Sarlemijn
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Bothastraat en de Wetstraat architecten Evers en Sarlemijn

1952-1953

De wit geschilderde woningen aan de de Wetstraat in de richting van Generaal Smutsstraat, maart 2023 architecten Evers en Sarlemijn
De wit geschilderde woningen aan de de Wetstraat in de richting van Generaal Smutsstraat, maart 2023 architecten Evers en Sarlemijn

In 1951 kregen Evers en Sarlemijn van Woningvereniging “Nijmegen” opdracht om een bebouwingsplan voor een gedeelte van Heseveld te ontwerpen. Het ging dus daarbij niet alleen om de gebouwen, maar ook om de indeling van de buurt. Het complex met de Bothastraat en de de Wetstraat was het eerste onderdeel.

Beeld

Bijschrift: “De Wetstraat heet dit straatje waaraan de eengezinswoningen van het Zuid-Afrika-blok staan opgesteld. De straat heeft alleen nog maar en puinverharding doch deze week al trekken de nieuwe bewoners op om hun huizen te bezetten. Op de achtergrond de drie verdiepingen hoge flatblokken”. (Nijmeegsch Dagblad, 11-9-1952)
Bijschrift: “De Wetstraat heet dit straatje waaraan de eengezinswoningen van het Zuid-Afrika-blok staan opgesteld. De straat heeft alleen nog maar en puinverharding doch deze week al trekken de nieuwe bewoners op om hun huizen te bezetten. Op de achtergrond de drie verdiepingen hoge flatblokken”. (Nijmeegsch Dagblad, 11-9-1952)

De woningen aan de Wetstraat waren de eerste woningen die werden vrijgegeven: de eerste bewoners zijn rond september 1952 Nijmeegsch Dagblad, 11-9-1952) hiernaar toe verhuisd. Op dat moment heeft de straat alleen nog puinverhanding. Dat is al beter dan de andere straten in het nieuwe complex: daar ontbreekt de weg (vrijwel) volledig.

“Deze woningen, fris geverfd, zijn de z.g. één-gezinswoningen. Het zijn uiterlijk kleine maar van binnen zeer ruime huizen, geschikt voor niet te grote gezinnen (op een enkel hoekhuis na). In totaal staan er 72 van in het complex. De huizenrijen staan niet parallel langs de straat: hierdoor hebben de architecten Evers en Sarlemijn uit Amsterdam, verkregen dat de weg geen doodse aanblik biedt maar daarentegen een diepte verkrijgt welke het oog aangenaam streelt.”

De eerste door mij gevonden kleine advertentie in de krant stamt uit september 1953: In de Wetstraat 27 is in De Gelderlander 12/9/1953 een Bolex te koop. Overigens is er ook een advertentie met het verzoek tot woningruil gevonden op De Gelderlander 8/7/1953:  verzoek tot ruil nieuwbouw Dennenstraat voor nieuwbouw Wolfskuil, Wetstraat 30. In De Gelderlander 3/10/1953 staat een moderne kinderwagen te koop bij Bothastraat 9.

Stijl

Het eerste wat in de straten opvalt zijn de witgeschilderde woningen. “In het Bouwkundig Weekblad van 1955, waarin de Afrikabuurt en de Bouwmeesterbuurt werden besproken, wordt het witte schilderwerk “als een ‘buitengewoon charmante’ vondst” beschreven.”

Bossche school

Evenals de rest van de buurt, zijn de woningen gebouwd in de stijl van de Bossche School. De Beeldatlas: “cultuurhistorische achtergronden kan een zekere zichtbaarheid geven aan de ruimte, omdat de verhouding tussen de dikte en de afstand van de muren mede ruimtebepalend is. Vandaar dat de plasticiteit van de muren sterk wordt benadrukt. In Heseveld is dat overduidelijk gebeurd bij de ingangspartijen en de ramen. De ramen zijn achter in de muur geplaatst. De muurdikte als expressiemiddel springt des te meer in het oog door de wit geschilderde dagkanten. Een vergelijkbare kunstgreep is op grotere schaal toegepast in het eerste complex waar de eengezinswoningen op het binnenterrein helemaal wit zijn geschilderd.”

Bothastraat, gezien in de richting van de Cronjéstraat, 1975 (Fotopersbureau Gelderlander via F20956 RAN, auteursrechthouder J.F.M. Trum CC-BY-SA)
Bothastraat, gezien in de richting van de Cronjéstraat, 1975 (Fotopersbureau Gelderlander via F20956 RAN, auteursrechthouder J.F.M. Trum CC-BY-SA)

Deze 2 straten zijn een soort binnentuin van het blok, omgeven door 3 hoog bouwlagen van de omliggende straten. Vanuit de Cronjéstraat gezien hebben de woningen de linkerkant van de straat een voortuintje, hoewel veel tuintjes betegeld zijn. Een ander verschil zijn de ingangen: links met een boogje, rechts een portaaltje met driehoekje. De eerste verdieping bestaat aan de voorkant uit 3 keer 2 kleine ramen. Alle vensters liggen wat dieper in het pand, waarbij de niet witte vensterbank zorgt voor een extra accent. Net als in de rest van de wijk, helt het dak iets over. Achter de woningen liggen tuinen.

De Wetstraat, 1984 (Ber van Haren via KN13904-18 RAN)
De Wetstraat, 1984 (Ber van Haren via KN13904-18 RAN)
Bothastraat, 1984 (Ber van Haren via KN13904-16 RAN)
Bothastraat, 1984 (Ber van Haren via KN13904-16 RAN)

Bronnen

Afrika- en Bouwmeesterbuurt: beschermd stadsbeeld: toelichting en beeldatlas, Van Meijel, adviseurs in cultuurhistorie

Architectuur Afrika- en Bouwmeesterbuurt, Neij West, september 2013

Berberisschool september1958 architect Ockhuysen maker foto J.F.M. Trum f12509 CC-BY-SA
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Jongensschool Sint Jozef architect Okhuijsen

Rond 1956 Berberisstraat 4 Heseveld

Berberisschool september1958 architect Okhuysen of Okhuijsen maker foto J.F.M. Trum f12509 CC-BY-SA
Berberisschool september1958 architect Okhuysen of Okhuijsen maker foto J.F.M. Trum f12509 CC-BY-SA

De Jozefschool/Josepschool is rond 1956 gebouwd als dubbele school: de Jozefschool voor jongens, de naastgelegen Imelda school voor meisjes. De scholen hebben twee keer over 7 klassen: in de jaren 50 was voor veel leerlingen de lagere school het laatste onderwijs dat ze kregen. De school had daarom 7 klassen, zodat de leerlingen op 14-jarige leeftijd konden gaan werken.

Later, rond de jaren 70 zijn de scholen samengegaan als Berberisschool. Tegenwoordig heet de school de Zonnewende.

Berberisstraat, september 2022 Google Streetview Oude Jozefschool/Josephscool, later samengegaan met de meisjesschool Imelda als Berberisschool nu Zonnewende
Berberisstraat, september 2022 Google Streetview
Advertentie voor aanmelding De Gelderlander 12/5/1956

Bronnen

Omschrijving foto RAN