Fina tankstation, architect Ravesteyn

1953, Van Diemerbroeckstraat 6, gesloopt

Veel mensen weten dat van Ravesteyn de architect is van het na-oorlogse station van Nijmegen. Hij ontwierp echter ook het inmiddels gesloopte postkantoor aan het Stationsplein. Maar ook benzinetation voor Fina, dat aan de andere zijde van het station lag. Dit gebouw was een van 24 na-oorlogse pompstations die van Ravesteyn voor Fina heeft ontworpen.

Van Ravesteyn

Op 13-8-1953 besteedt S. van Ravesteyn “het maken van een benzine-station met smeerstation aan de van Diemerbroeckstraat te Nijmegen aan”. De opdrachtgever is de N.V. Purfina Nederland uit Den Haag. (De Gelderlander 20/7/1953)

Fina en van Ravesteyn

Het eerste ontwerp van Van Ravesteyn voor Fina was het demontabele station in Ede uit 1935. Het eerste naoorlogse benzinestation was ter hoogte van Zwammerdam (nu Reeuwijk) langs de Rijksweg 12. Dit was tevens de eerste benzinepomp langs een rijksweg in Nederland.

Tussen1948 en 1964 ontwierp Van Ravesteyn 24 benzinestations voor de N.V. Petroleum Maatschappij Fina. Zij hadden allen een vrijwel eigen uiterlijk: “Hij was tegen het volledig standaardiseren, omdat elke situatie toch weer verschillen biedt. “Het benzinestation kon, met de daarbij behorende weg en de auto’s daarop, het landschap tot een nieuw karakter en een nieuwe schoonheid brengen.”. (http://www.grootveld.net/tankstat/historie.htm). Van zijn 24 ontwerpen is alleen het gebouw aan de Apeldoornseweg in Arnhem overgebleven, En verder over deze 24 ontwerpen: Voor wat betreft de architektuur werd de voorkeur gegeven aan gepleisterde gebouwen met ijle, schuin oplopende luifels. Men kwam tot de konklusie dat aanpassing aan de omgeving meestal tot niets leidde. Voor het eerst werd het benzinestation als autonoom bouwtype opgevat, met een eigen verschijningsvorm.”

Blikvangers

De oliemaatschappijen Purfina, maar ook Esso en Shell kozen er na de Tweede Wereldoorlog voor om de opdracht voor het ontwerpen van een benzinestation te geven aan een gerenommeerd architect. Naast van Ravesteyn voor Perfina waren dit Dudok voor Esso en Staal voor Shell. Zo wilden zij zich verzekeren van architectonische blikvangers.

Enerzijds om de aandacht van de automobilist te trekken: de zogenaamde “stopping power” van een station, om juist bij hen te komen te tanken. Anderzijds werd een gerenommeerd architect gekozen om de kans op aanvaarding door een Schoonheidscommissie te vergroten, die het ontwerp van een benzinestation moest goedkeuren. Veel commissies waren kritisch op de ontwerpen, die streefden naar een zo opvallend mogelijk station.

Petrofina

De Petrofina (Compagnie Financière Belge des Pétroles) was een Belgische oliemaatschappij. Zij is opgericht in 1920 in Antwerpen en had als doel om de Duitse oliebronnen, die in de Eerste Wereldoorlog waren verkregen, te controleren. De olieproducten werden in België, Afrika en Europa onder de naam Fina (tot 1960 ook: Purfina) verkocht. In 1999 werd Petrofina onderdeel van Total.

Bronnen

Petrofina, Wikipedia

Blikvangers langs de weg: De architectuur van Nederlandse benzinestations tijdens de wederopbouw, Agnes Kersten in Bulletin KNOB, 2014-2