U.L.O. bij Wedren, architect Charles Estourgie jr.

1956 Wilhelminasingel 15 Galgenveld

In september 1956 opent de U.L.O. aan de Wilhelminasingel. Het is een ontwerp van Charles Estourgie (jr.). Tegenwoordig is het gebouw onderdeel van het Karel de Grote College.

“Op de Wedren is geleidelijk-aan een uiterst belangrijk scholencentrum van de Zusters J.M.J. ontstaan” schrijft de Gelderlander bij de opening van de U.L.O. op de Wedren, welk op 11 september 1956 officieel wordt geopend. De Zuster J.M.J. zijn de “Zusters Sociëteit van JMJ, van Jezus, Maria en Jozef”, ook “Het zedelijk lichaam Vereniging van Vrouwen tot het geven van onderwijs” geheten. Foto’s uit 1956 zijn onder andere te vinden op:

• GN9535 RAN, de buitenkant van het gebouw
• GN6636 RAN, het reliëf van Marius van Beek

In september 1956 (“vanmorgen”) zegende de Deken van Nijmegen, Mgr. C.J.E.N. van Dijck de nieuwe school aan de Wilhelminasingel in. Het is de nieuwe r.-k. ulo voor meisjes van de zusters van JMJ.

De school is bestemd voor 260 leerlingen. De architect is Charles Estourgie (Jr.) en de bouwer Gebr. Oosterhout uit Wijchen. Het is een zogenaamde gangschool in de stijl van de “shake hands” architectuur. Deze “ bestaat uit een lange gang met toiletten en garderobes aan de noordzijde, en een reeks leslokalen met grote ramen op het zonnige zuiden met links invallend daglicht. Een doelmatige maar ook kostbare opzet want relatief veel vierkante meters verkeersruimte.” Daarbij is het gebouwd in de stijl van de “shake hands” architectuur. (Schoolgebouwen 1945-1968)

De school kwam binnen een jaar tot stand. Ook zal hier het avondlyceum worden gevestigd. Op dat moment wachten de Zusters J.M.J. op de bouwvergunning om ook een kleuter- en Montessorischool te bouwen. Uiteindelijke zou het RK complex bestaan uit een klooster, kleuter-, lagere en U.L.O. school.

De U.L.O. zat nog op de Oude Stadsgracht, waar de kleuterschool en Montessorischool voorlopig nog gevestigd is. Bovendien is de opleiding voor Montessori-onderwijs en de school voor de Sint-Jorisstichting voor meisjes met leermoeilijkheden naar dit pand gegaan. De bedoeling is om het pand te slopen nadat het verlaten is.

Bouw

Boven de entree bevindt zich een beeldhouwwerk van Marius van Beek. Dit stelt de boom der wijsheid voor. Hier tegenaan staan leerlingen op een ladder, die door een leraar wordt ondersteund.  Daarbij hoort de spreuk: “vervult u met de vruchten die ik draag’.

“Komt men het gebouw binnen, dan valt op hoe ruim en mooi alles is ingericht. Aan de trappenhal grenst een ruimte welke voor ouderavonden, voor recreatie en voor bijzondere gelegenheden wordt bestemd. Behalve de begane grond heeft het gebouw twee bovenverdiepingen, met in totaal zes klaslokalen en meerdere bijzondere lokalen. Op de eerste verdieping rechts is het natuurkundelokaal, dat uiterst modern en praktisch is ingericht. De leerlingen kunnen hier, dank zij de outillage, zelf proeven nemen. Dit lokaal zal ook voor het vertonen van films dienst doen.

Op de tweede verdieping is een groot, ruim lokaal voor handwerk en handenarbeid. Verder zijn er meerdere vertrekken voor de leerkrachten in het gebouw en een spreekkamer, welke tegelijk voor het hoofd van de school bestemd is.” (De Gelderlander 29/8/1956, tevens bron)

Bij de Opening

Van Dijck wijst er op, dat het belang van de school niet alleen ligt dat de meisjes hier “meer kennis op zouden doen, maar dat ook hun ziel er gevormd zou worden.”

De wethouder van onderwijs mr. J.J. de Haas noemt het grote tekort aan scholen. En hoopt dan ook, dat de plannen voor het complex van scholen op de Wedren snel gerealiseerd zullen worden. En niet langer hoeven de zusters “Zusters van de Oude Stadsgracht” genoemd te worden.

De inspecteur van onderwijs drs. J.G.L. Ackermans hoopt dat hij de warme en menselijke sfeer die hij op de school aan de Oude Stadsgracht zo prettig vond, ook in de nieuwe school zal vinden. Ook hij wijst op de ontwikkeling van de kinderen: “Het behalen van het diploma is niet langer het voornaamste, maar het brengen van de cultuur bij de kinderen, die uit alle lagen van de bevolking naar de ulo stromen, is een eerste taak van deze school geworden.” (De Gelderlander 11/9/1956)

De Sociëteit van Jezus, Maria en Jozef (kortweg de Zusters van J.M.J.) is een kloosteorde, welke in 1823 in Amersfoort is gesticht. Aanvankelijk hielden deze zusters zich bezig met ondewijs, voor ‘meisjes uit het volk’. Later kwam daar bejaarden- en gezondheidszorg bij.

Vervolg

Tegenwoordig is de school onderdeel van het Karel de Grote college. Zij breidde in 1993 en 2005-2006 uit en liet de school intern verbouwen. Naast de genoemde boom is er binnen een kunstwerk van een zaaiende boer.

Waardering

De Quickscan: “Van groot cultuurhistorisch belang vanwege de belevings- en herinneringswaarde voor grote groepen kinderen die hier zijn gevormd en vervolgonderwijs hebben genoten; als herinnering aan de verzuilde vroeg-naoorlogse samenleving (RK meisjes (M)ULO) en het werk van de Vereniging van Vrouwen tot het geven van Onderwijs; als toonbeeld van de verzorgingsstaat in opbouw waarin voorzieningen voor vervolgonderwijs gelijke tred moesten houden met de ongekende groei van de bevolking en sterke uitbreiding van de stad.

Van architectuurhistorisch belang als gangbaar voorbeeld van het type gangschool, uitgevoerd in een sobere maar verzorgde architectuur van Estourgie met geïntegreerde kunstuitingen; echter de uitbouw aan de achterzijde en de interne verbouw van de aula doen sterk afbreuk aan de gaafheid.

Van stedenbouwkundig belang vanwege de ligging binnen de beschermde 19de eeuwse stadsuitleg, als onderdeel van een scholencluster met voormalig klooster en als beeldbepalende straatwand”.

(Overige) Bronnen en verder lezen

Schoolgebouwen 1945-1968, Waardestellende Quickscan, Leon van Meijel, 12-7-2017 (met foto’s)

https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/ULO_Saint_Louis