Wederopbouw monument: Voormalige Peek en Cloppenburg, architect Heldoorn

1950-1951, Burchtstraat 2

Architect Heldoorn ontwierp het pand voor Peek en Cloppenborg in 1951. De bouw verliep in “Amerikaans tempo”: in 164 werkdagen. Het wordt gezien als een van de parels van de Wederopbouw in Nijmegen.

Gerardus Albertus Heldoorn (Huizum, 31 mei 1899 – Leeuwarden, 2 oktober 1965) ontwierp voor Peek en Cloppenburg en C&A meerdere panden.

De Gelderlander schreef in 1951 over de opening:

“Peek en Cloppenburg in een Amerikaans tempo herbouwd: voortreffelijk staal van architectuur

De vlaggen mogen vandaag wel wapperen in de binnenstad, want er is met de voltooiing van het gebouw van Peek en Cloppenburg op de Burchtstraat, hoek Grotestraat, een belangrijke mijlpaal bereikt. Dit grootse stijlvolle zakenpaleis van architect G. van Heldoorn, vormt een waardige afsluiting van de Markt en een glorieus entree van de Burchtstraat, waar ook het historische raadhuis met zijn onvolprezen architectuur zich alweer aan de steigers ontworstelt. Dat deze nieuwe nieuwbouw, die ook interieur van voortreffelijke schoonheid is, een belangrijk aantrekkingspunt voor de omgeving vormt, is vanzelfsprekend.

Nadat vanmorgen deze feestdag voor allen, die aan het bedrijf van Peek en Cloppenburg verbonden zijn, met een H. Mis in de Molenstraatkerk was begonnen, had om half twaalf de opening voor genodigden plaats. Hierbij verrichtte pastoor Chr. Hanckx S.J. de inzeging.

Het was een van de directeuren van Peek en Cloppenburg, Drs. E. Bartel, die de aanwezigen welkom heette en zijn vreugde uitsprak over het resultaat, dat in prettige samenwerking is bereikt. Spr. releveerde de voorgeschiedenis van de bouw, waarover in 1950 met de gemeente het eerste gesprek was gevoerd. Op 28 Juni van vorig jaar had de aanbesteding plaats. Het aannemersbedrijf van Rossum uit Den Haag pakte het werk op energieke wijze aan en wist de grote moeilijkheden, zoals de stagnatie door vorstperiode en de obstakels van een oude gang, die zeven meter onder de grond werd ontdekt, succesvol te overwinnen.

Aan het besluit om voor Pasen te openen kon zodoende, dank zij de volle toewijdig van allen, de hand worden gehouden. Voor P. en C. was het wel nodig om hieraan vast te houden, omdat de noodtoestand in ’t noodpand met de dag erger werd en omdat het seizoen onder de huidige omstandigheden al in Januari is begonnen. Dank bracht spreker aan de aannemer de fa. van Rossum, die het onmogelijke mogelijk heeft gemaakt, aan de uitvoerders, onderaannemers en hun medewerkers.

Hulde bracht spreker aan het architectenbureau Heldoorn, dat dank zij de volledige toewijding van alle medewerkers, van wie het uiterste werd gevergd, de bouw op deze voortreffelijke wijze tot stand wist te brengen. Bijzondere waardering had spr. voor de heer A. Starrenburg, de bedrijfsleider in Nijmegen en aan allen, die onder hem enorm hard hebben gewerkt.

De president-commissaris van Peek en Cloppenburg, de heer A. Cloppenburg bracht hierna dank aan de bouwers van dit nieuwe pand. Hij deed dit uit naam van de commissarissen en aandeelhouders en betrok in zijn waardering ook de Nijmeegse burgemeester. Zich tot de heer Starrenburg richtend zei spreker: door de toestand gedwongen moest P. en C. in Nijmegen weer klein beginnen. Maar nu kan met enthousiasme worden voortgewerkt. Moge Gods zegen op alle medewerkers rusten, die onder uw energieke leiding dit alles tot een goed resultaat hebt gebracht.

Het woord was vervolgens aan Burgemeester Hustinx, die complimenteerde en er zijn vreugde over uitsprak dat de omgeving van de Markt weer tot een van de essentiële bedrijfscentra van de stad ging behoren en nu dank zij ook de inspanningen van de Nijmeegse arbeiders deze bouw in ongekend snel tempo was voltooid. Pastoor Chr. Hanckx S.J. sprak een woord van gelukwens. De heer A. Starrenburg, de bedrijfsleider dankte namens het personeel de directie, die gelegenheid had geboden om binnen vijf jaar deze daad van grote betekenis te stellen. Spr. bood enkele ramen aan, in zandstraalbewerking, waarop de wapens van de steden waar P. en C. zaken heeft zijn uitgebeeld. Architect G. van Heldoorn dankte alle medewerkers voor wie hij de grootste hoogachting toonde. In honderd vier en zestig werkdagen is de bouw tot stand gekomen. Dit was mogelijk geweest dank zij de prettige onderlinge samenwerking. De heer Kingsma van de Aannemersfirma van Rossum dankte tenslotte de directie van P. en C. en alle medewerkers.” (De Gelderlander 16/3/1951)

Gemeentelijke Monument

Het pand is een Gemeentelijk Monument met als waardering:

“Het pand Burchtstraat 1 is van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de herrijzenis van het commerciële hart van Nijmegen na de verwoestingen aan het einde van deTweede Wereldoorlog. In z’n monumentale opzet, feestelijke bekroning en vernieuwende typologie getuigt het gebouw van het optimistische geloof in de toekomst dat zo kenmerkend is voor de wederopbouwperiode.
Het winkelpand is voor Nijmegen van architectuurhistorisch belang als redelijk gaaf en
herkenbaar voorbeeld van een vroeg-naoorlogs modemagazijn in traditionalistische bouwstijl met referenties aan een Italiaans palazzo. Als zodanig is het een representatief voorbeeld van het werk van architect G.A. Heldoorn die in deze periode ook het modemagazijn voor Voss op de hoek van de Ziekerstraat en de Broerstraat bouwde. De ontwerpkwaliteiten komen vooral tot uitdrukking in het gevarieerde en ambachtelijke materiaalgebruik cq. ornamentiek, zoals de hoekkettingen, de erkers, de wapenschilden, het siermetselwerk en het smeedwerk. De combinatie van baksteen, natuursteen en smeedijzer geven het pand een degelijke uitstraling. De erkers en de wapenschilden geven het pand iets huiselijks. Kleding kopen is hier in vertrouwde handen, zo luidt de ‘versteende’ boodschap. Door het laten terugspringen van de bovenste bouwlaag en het laten ‘zweven’ van het geknikte schaaldak is een speelse afsluiting verkregen van het massieve hoofdvolume.
Het gebouw is van grote stedenbouwkundige waarde vanwege de zeer markante situering aan de kruising van historische hoofdroutes waarlangs Nijmegen zich eeuwenlang heeft ontwikkeld.
Het vormt samen met het naastgelegen modehuis op nummer 3 een beeldbepalend element op de kop van de Burchtstraat als tegenhanger van het stadhuis aan de overzijde. Ook vanaf de Grote Markt is het een beeldbepalend element. Het gebouw is bovendien een essentieel onderdeel van een aaneengesloten en op samenhangende wijze tot stand gekomen wederopbouwensemble dat als beschermd stadsbeeld van grote cultuurhistorische waarde is als belangrijk en hoopvol ijkmoment in de Nijmeegse stadsgeschiedenis.”

Bron

Wikipedia