1923-1924 Groesbeekseweg 146-152
Op 1 mei 1923 vond de inwijding plaats van het klooster en kweekschool voor meisjes aan de Groesbeekseweg plaats. Dit klooster en deze school was van de orde Filles de la Sagesse (Dochters der Wijsheid). Het was een orde die oorspronkelijk afkomstig uit Frankrijk. Vanwege religieuze moeilijkheden aldaar was Nijmegen een van de plaatsen waar deze zusters zich vestigden, in de Lange Hezelstraat. Een jaar na de opening in 1923 vond uitbreiding plaats met een meisjesschool voor L.O. en M.U.L.O.
Op het einde van dit artikel staat een uitgebreid verslag van de opening op 1-5-1923 weergegeven.
Uitbreiding
Rond 3 september 1923 vindt de aanbesteding van “de bouw van een Klooster en Kapel aan de Groesbeekschen weg voor de Congregatie der Eerwaarde Zusters ‘Filles de la Sagesse’ te Nijmegen plaats. Deze is onderhands opgedragen aan de firma Hofman & Arts, voor het bedrag van f 197.290,-.
Daarnaast is de bouw van een Lagere en U.L.O.-school aan den Groesbeeschen weg eveneens opgedragen aan de firma Hofman & Arts, die met f 55.6700,- de laagste inschrijving hadden. (PGNC 3/9/1923).
Ook hier is Jos. Seelen de architect.
Seelen, Jozef
Dat de Filles de la Sagesse bij Jozef Seelen (18-10-1871 Venlo -16-10-1951 Heerlen) uitkwam, is niet vreemd: Schimmert, de hoofdvestiging van deze orde in Nederland, ligt op ongeveer 15 kilometer van Heerlen.
Jozeph Seelen werd in 1900 de eerste gemeente-architect van Heerlen. Bovendien had hij zijn eigen bureau. Op 1913 stopte hij als gemeente architect. Heerlen vertelt: ““Seelen had goede contacten met verscheidene religieuze ordes in Heerlen die hem de nodige opdrachten bezorgden. In deze tijd heeft hij ook veel projecten buiten de gemeente- en provinciegrenzen gerealiseerd. Hij bleef altijd gevestigd in Heerlen. Volgens de nazaten van Seelen nam zijn oudste zoon Henk regelmatig het schrijfwerk op de tekeningen voor zijn rekening omdat hij een prachtig handschrift had. Samen ging hij met zijn zoon Henk Seelen op de fiets naar de werklocaties, ook ver buiten Heerlen. Henk noteerde daar de aanwijzingen van zijn vader bij de werktekeningen. Daarna kon dit verder verwerkt worden in het kantoor.”
Gevonden werken
Bij de opening in 1923:
“Heden werd de nieuwe R.K. Kweekschool plechtig ingewijd door den hoogeerw. heer Deken C.A. Van Son.
Deze feestdag voor de Eerw. Zusters Dochters der Wijsheid, wird begonnen met God.
Om negen uur droeg de hoogeerw. heer Deken C.A. van Son een plechtige H. Mis op aan het hoofdaltaar der St. Antoniuskerk aan den Groesbeekschen weg. De eerw. Zusters en de leerlingen der R.K. Meisjeskweekschool woonden met talrijke andere belangstellenden het H. Misoffer bij, waaronder de gregoriaansche misgezangen door de jong dames-kweekelingen op stichtende wijze gezongen werden.
Omstreeks tien uur vingen de plechtige inzegeningen van het kweekschoolgebouw door den hoogeerw. heer Deken aan, die geassisteerd werd door den zeereerw. pater Preller(?) O.P., rector van de eerw. Zusters Dochters der Wijsheid.
Tijdens deze plechtige inzegening volgde een stoet van zusters en kweekelingen de officianten.
In de groote studiezaal hadden zich intusschen de genoodigden vereenigd, die zoo groot in aantal waren dat zij de ruime zaal grootendeels vulden.
Onder de aanwezigen merkten wij zoowel geestelijke als burgelijke autoriteiten, en wel bijna alle zeereerw. heeren Pastoors van de parochies der stad, de zeereerw. heer Goortz uit ’s-Bosch, inspecteur van het Bijzonder Onderwijs en vertegenwoordiger van Z.D.H. Mgr. Arn. Diepen, de zeereerw. paters Dominicanen Kothmann O.P., prior en Tummers O.P., en de heeren mr. Troyen, rijksinspecteur J.O., ds. W.F. Smits, distr. Schoolopz. L.O., H. Vrancken, wethouder van onderwijs, W.H. Peters, dir. Rijkskweekschool. Seelen, architect van de R.K. Kweekschool, enz.
De hoogeerw. heer Denken C.A. van Son, opende de rij van sprekers en verklaarde de H. Mis van dank vanmorgen opgedragen en de plechtige inwijding thans verricht te hebben, om daardoor een hoog bewijs van waardeering te geven voor het vele en goede werk door de eerw. Zusters Dochters der Wijsheid, hier ter stede verricht in het belang van het bijzonder onderwijs.
Jaren lang hebben deze al in stilte en verborgen gewerkte in haar eenvoudig onderwijshuis aan de Lange Hezelstraat. Het was noodzakelijk dat de eerw. Zusters uitzagen naar nieuwe gebouwen, welke meer beantwoordden aan de nieuwe eischen des tijds aan onderwijsinrichtingen gesteld. Men wachtte het gunstige tijdstip af en hierop kwam nu dit mooie onderwijsgebouw tot stand, dat getuigt van durf en ondernemingszin en een eereplaats zal innemen onder de tempels der wetenschap welke de universiteitsstad Nijmegen bezit.
In voortdurend vertrouwen op God bleef men voortgaan op den ingeslagen weg- en dat vertrouwen is niet ijdel voor hen, die werken voor Gods eer.
Spr. vermaande de eerw. zusters op God te blijven vertrouwen, opdat het haar gegeven mocht zijn nog vele jaren zich met den zelfden ijver en even groote opoffering te mogen blijven toeleggen op de hooge taak: van vorming van katholieke leerkrachten voor de jeugd.
De hoogeerw. heer Deken wees op de verantwoordelijke maar tevens heerlijke taak, welke er ligt in de vorming van leeraressen, en welk een ontzaggelijke kracht ten goede er uitgaat van onderwijzeressen, die den leerlingen goed voorgaan en de leerlingen, vooral ook in deugd opvoeden.
Naast de vergankelijke wetenschappen wordt hun immers ook ’t hoogste doel geleerd: op aarde God te dienen en hiernamaals eeuwig gelukkig te kunnen zijn.
Spr. sprak den wensch uit, dat het werk der eerw. zusters steeds voorspoedig zou gedijen, en op haar arbeid immer zou mogen rusten de sympathie der menschen- opdat haar zegenrijk werk zou mogen voortgaan tot in lengte van jaren en tallooze meisjes hier gevormd zouden mogen worden tot uitstekende onderwijzeressen, die haar beste krachten zouden geven aan het onderwijs der katholieke en de kinderen opvoeden tot sieraden der maatschappij.
Mr. Trijen, inspecteur l.o., verklaarde gaarne naar Nijmegen te zijn gekomen, om hier bij deze plechtige opening van de nieuwe bijz. kweekschool blijken van belangstelling te kunnen geven.
Terecht is voor deze plechtige inwijding gekozen den dag van één Mei: het symbool van ontwikkeling, van nieuw leven, nieuwe bloei, van durf, moed en zelfvertrouwen en vertrouwen in den toekomst.
Het bestuur van deze kweekschool, die het werk klein begon, heeft het voortgezet en nu voltooid- en gaf blijk van groot vertrouwen en goed doorzicht.
Spr. verheugde zich er over, dat tevens door de gelijkstelling van het Bijzonder en het Openbaar Onderwijs ook door stichting mogelijk was geworden- al zijn ook hier alle financieele moeilijkheden niet opgeheven.
Maar in volle Gods vertrouwen werd dit stichtingswerk gedaan, indachtig de woorden van de psalmist: ‘Indien de Heer het huis niet bouwt, dan werken degenen, die het huis gebouwd hebben, tevergeefs”.
Moge dan deze kweekschool welke in een ruim, doelmatig schoon gebouw, een schitterende toekomst tegemoet gaan, moge het aantal leerlingen steeds toenemen onder de uitstekende leiding van de docenten, welke zich wijden aan de wetenschappelijke vorming en godsdienstige opvoeding van de leerlingen.
Spr. wees op de mooie roeping van onderwijzers- en hoopte, dat de leerlingen steeds indachtig zouden blijven de geest van offervaardigheid, hulpvaardigheid, welke haar docenten bezielde.
Moge deze geest spreken uit de geheele instelling en moge deze rijk en nuttig werken voor het nageslacht.
Dee zeereerw. heer Rector Goortz uit Den Bosch, inspecteur van het Bijz. Onderwijs, achtte het een aangename taak zijn gelukwenschen bij die der vorige sprekers te mogen voegen. Deze dag is dan een ware jubeldag voor de stichting. Wanneer men van nabij weet, wat de inspanning en zorg het kost een kweekschool op te richen, in stand te houden en tot bloei te brengen, dan begrijpt men nog meer de beteekenis van een dag als deze.
Spr. betuigt zijn hooge waardering voor het werken en streven van de E. Z. Dochters der Wijsheid, die nog juist op tijd haar kweekschool in wezen hadden weten te brengen. Daartoe behoorde energie en doorzicht- Spr. zou de zusters, naast dochters van de Wijsheid, ook dochters van de Kracht en van de Voorzienigheid willen noemen. Zij zijn de zusters van den durf en de daad- en mogen thans op dezen dag verheugd zijn.
Haar werk werd ook rijkelijk gezegend door God, die zich in edelmoedigheid nimmer laat overtreffen.
Als inspecteur van het bijzonder onderwijs wees spr. er op, dat er thans in het bisdom Den Bosch vele kweekscholen zijn voor onderwijzeressen. En hij stelde zich de vraag of deze, de dertiende in de rij, wel noodig was? Was er inderdaad behoefte aan? De practijk bewees haar bestaansrecht. Voornamelijk waar het hier betrof een externaat, waaraan voor Nijmegen en omstreken groote behoefte bleek te bestaan. Katholiek Nijmegen kan de eerw. zusters dan ook dankbaar zijn. Vele leerlingen uit Nijmegen en omgeving ondervinden thans niet de moeilijkheden, welke er gelegen zijn in het bezoeken van een internaat.
Als vertegenwoordiger van Mgr. Arn. Diepen, die reeds de eerw. zusters blijken van zijn gelukwensch had doen toekomen verklaarde spr. nog uitdrukkelijk de eerw. zusters namens Mgr. te moeten huldigen bij de totstandkoming van deezen nieuwe kweekschoolbouw. Mgr. had onder diens vroegere inspectie reeds ondervonden, welk nuttig werk de eerw. zusters stichtten onder de kinderen uit het Bossche diocees en hoe de eerw. zusters tegemoetkomend waren geweest toen werd verzocht mede te voorzien in het tekort aan opleidingsonderricht voor toekomstige katholieke onderwijzers in ons bisdom.
De eerw. Zusters warden toen direct bereid gevonden eenige parallelklassen in te richten voor jongenskweekscholen.
Namens Mgr. Arn. Diepen bracht spr. daarvoor de zusters nog oprechten dank.
Spr. wees vervolgens op de groote betekenis van de katholieke leekenonderwijzeres op de opvoeding van de rijpere vrouwelijke jeugd op de Mulo-scholen en herinnerde aan practische voorbeelden, hoe het stichtende voorbeeld van de leekenonderwijzeres nog van groote opvoedende kracht bleek voor de leerlingen. De echt godsdienstige opleiding der leerlingen kan door de dame-onderwijzeres zoo herlijk bevorderd worden. Spr. hoopt dan ook dat van deze R.K. Kweekschool voor onderwijzeressen vele uitstekende onderwijskrachten zouden komen ten dienste van ons bijzonder onderwijs.
De heer H. Vrancken, wethouder van onderwijs, sprak woorden van waardeering namens het gemeentebestuur, dat in de opening van deze nieuwe kweekschool een teeken van toenemende bloei van het onderwijs in deze gemeente zag.
Spr. herinnerde nog eens aan de school aan de Lange Hezelstraat met de primitieve inrichting en middelen en vergeleek daarmede het grootsche gebouw, voor welks oprichting te dezer stede het gemeentebestuur dankbaar is.
Spr. hoopte, dat de nieuwe groote uitbreidingsplannen in de naaste toekomst ook verwezenlijkt zouden woren en wenschte de instelling den grootst mogelijken bloei en groei toe.
De eerw. pater A. H. Preller O.P. dankte namens de eerw. Zusters voor alle woorden van waardering en hulde, door geestelijke en wereldlijke autoriteiten aan haar instelling gewijd.
Spreker wees op het ijveren en streven der Zusters, die inderdaad Zusters van de Voorzienigheid zouden genoemd mogen worden, om tot deze huidige uitbreiding van de kweekschool te komen. De Voorzienigheid heeft ten slotte ook hier alles ten goede geleid.
De eerw. Zusters kwamen jaren geleden naar Nijmegen en namen een Bijzondere Bewaarschool op zich- een school welke eenigzins achteruitgaand was.
Het aantal leerlingen breidde zich steeds uit en in 1920 kwam men tot de instelling van de Kweekschool, dank zij niet weinig den sympathieken steun van den heer ds. Smits, den districts-schoolopziener.
Naast God hebben de eerw. Zusters dan ook veel aan den heer Smits te danken voor de totstandkoming van deze kweekschool.
Volgens dankte pater Preller den hoogeerw. heer Deken, die als president van het St. Josefsschoolbestuur zozeer ijvert voor het bijzonder onderwijs, de zeereerw. heer Goortz, wien spreker tegelijk verzocht den welgemeenden dank over te brengen aan Mgr. Arn. Diepen.
Spr. dankte den Rijksinspecteur van het L.O. den distr.-schoolopziener, den wethouder Vrancken en verdere leden van het college van B. en W. in wier welwillende belangstelling spreker de nieuwe R.K. Kweekschool voortdurend aanbeval. Spr. dankte de ouders der leerlingen en rekende op voortdurende samenwerking tusschen de bestuurderen en docenten der kweekschool.
Spr. dankte de oud-leerlingen der school voor haar belangstelling en wees er op dat er in Nijmegen wel bijna geen bijzondere Katholieke meisjesschool zal zijn, waar niet een of meerdere onderwijzeressen oud-leerlingen dezer R.K. kweekschool als doccalen (?) werkzaam zouden zijn.
Spr. dankt ten slotte allen die belangstelling getoond hadden.
Het H. Hart-beeld werde door den eerw. Pater Preller O.P. plechtig geintromiseerd.
Een beschrijving der school volgt morgen.” (De Gelderlander 1/5/1923)
Wonen in Nijmegen 
Een gedachte over “Klooster annex normaalschool en lagere school”