Mariaschool architect Van Moorsel

1936, Villanovastraat 2-6 en Derde van Hezewijkstraat 6 Wolfskuil

In 1936 ontwerpt C.M. van Moorsel de Mariaschool, een meisjesschool. Hij had tevens de jongensschool St. Joseph en de fröbelschool ontworpen. “Architect en publicist C.M. van Moorsel was een belangrijk aanhanger van de Delftse School en vestigde landelijk zijn naam als ontwerper van katholieke kerken, kloosters en sanatoria.” (Gemeentelijke Monumentenlijst). Oorspronkelijk maakten de scholen onderdeel uit van een complex met klooster, studiehuis en een openbare kapel, vernoemd naar de Augustijnse heilige Thomas van Villanova.

In 1964 vond samenvoeging van de Maria- en Josephschool tot meisjesschool plaats. In 1975 werd de kapel gesloopt.

Tot 1983 was het pand in gebruik als school. Tegenwoordig is het gebouw eigendom van de Gemeente Nijmegen en wordt het als atelier- en kantooruimte verhuurd. Een uitvoerige beschrijving van het gebouw is te vinden op de Gemeentelijk Monumentenlijst.

Bij de Opening

“Hedenmorgen had de plechtige opening plaats van de Meisjesschool aan de z.g. Derde van Hezewijkstraat in de parochie van den H. Thomas van Villanova.

Bij de H. Mis en de opening waren aanwezig: de wethouders Busser en v. Westreenne. Verder de inspecteur Ds. Smits, de Provinciaal van de Paters Augustijnen de HoogEerw. Pater de Wit, de Prior der Paters Augustijnen de ZeerEerw. Pater Bannenberg, leden van het bestuur der St. Jozefscholen o.w. de ZeerEerw. Pater Kolkman O.P., de heer Goossens oud-schoolopziener, de heer Daniëls, administrateur der St. Jozefscholen, de architect van de school v. Moorsel, de aannemer Heck en de opzichter Wolf, het Hoofd en personeel der St. Mariaschool, der Jongensschool van de Azaleastraat, U.L.O. en L. School van de Dobbelmannweg (3 en 7) en Hoofd en personeel van de Fröbelschool (5) in de 3^e van Hezewijkstraat.

Bericht van verhindering hadden gezonden de burgemeester van Nijmegen, de bisschoppelijk hoofdinpecteur Mgr. Goorts, de bisschoppelijk inspecteur van Nijmegen Rector van Riel, de oud-wethouder Mr. Krootjes en de kapelaans der dekenale kerk van Steen, de Gruyter en Meulemans.

De H. Mis en de Inzegening

Om half tien begon de H. Mis in tegenwoordigheid van genoodigden een leerlingen van de school met de zusters

En onderwijzeressen. Een koor der paters en fraters Augustijnen voerde de liturgische gezangen uit der Mis van den H. Augustinus, wiens feest heden wordt gevierd.

De preek werd gehouden door den Z. Eerw. Pastoor Blok, die o.a. zeide, dat bij gelegenheid van de inwijding der meisjesschool dankbaarheid paste. Dankbaar moet men zijn, omdat nu het stelsel der scholen in de parochie volledig is geworden. De Fröbelschool was er en nu is de meisjesschool daaraan toegevoegd. Hier worden de kinderen niet alleen opgevoed tot nuttige menschen voor de maatschappij, maar ook voor het godsdienstig leven. De Zusters geven niet slechts onderwijs, maar bereiden de kinderen ook voor op de eerste H. Communie en begeleiden ze des morgens naar de kindermis. Dank moet aan God worden gebracht, omdat de opening kan plaats hebben op het feest van den H. Augustins, die machtig was in wetenschap en deugd.

De H. Mis werd hierop voortgezet. Na het H. Offer werd het Veni Creator gezongen en trokken de Geestelijken, de kinderen, waaronder de bruidjes, de genoodigden en belangstellenden naar het schoolpleintje. Hier hadden enkele gebeden en ceremoniën plaats om de eigenlijke inzegening in te leiden. Deze werd verricht door den H.E. Heer Deken J.L. van Mulukom, die in koorkap met de andere aanwezigen het schoolgebouw binnen ging. De paters Augustijnen verleenden hun assistentie bij de inzegening.

De H.E. Heer Deken zegende de kruisen, die later door hem aan den muur werden gehangen. Terwijl de kinderen eenige liederen zongen die bij deze gelegenheid pasten, schreed de Deken met zijn assistenten door de klaslokalen en gangen, die hij met gewijd water besprenkelde.

Hiermede was het kerkelijk gedeelte van de inzegening geëindigd. De geestelijken ontdeden zich van hun superpli’s (koorhemd; een wijd, wit linnen hemd) en begaven zich naar het ontvangzaaltje.

Feestelijke redevoeringen

Het zaaltje had voor deze gelegenheid een luistervol voorkomen. Enkele bloemen stonden verspreid tegen den muur. Verder waren er tafeltjes en stoelen, die voor eenige tientallen plaats boden.

De H.E. Heer Deken voerde het eerst het woord. Hij bracht een woord van dank aan Pastoor Blok voor de werkzaamheden in verband met de tot stand koming. Pastoor Blok heeft een parochie, aldus de spr., waar men nooit uitgewerkt komt. Hij heeft de kunst verstaan om te midden van de materieele armoede geestelijken rijkdom te brengen. Hij heeft ook den weg gevonden, dien men moest gaan om deze school te kunnen doen bouwen. Spr. wees er nog op, dat men misschien wel verbaasd is, nu er zoo’n groote school is verrezen, terwijl er toch zooveel armoede heerscht. Het waren de bemoeiingen van de werkers, die hier zooveel tot stand wisten te brengen. Spr. wenschte daarna de Moeder Overste der Dochters van O.L. Vr. geluk, en zeide o.a.: “U hetbt nu een gebouw, waar U de vleugels breed kunt uitslaan”. Spr. sprak den wensch uit, dat de zusters ook van de ouders alle medewerking zullen ondervinden. Gods zegen moge op dit werk rusten, die door het gebed der zusters kan worden verkregen. Daarna nam de Z.H. Heer Pastoor Blok het woord, die eveneens de zusters gelukwenschte. De zusters hebben ware offers voor de school gebracht, en vonden in de H. Mis de gelegenheid om God haar dank te betuigen. Spr. dankte den Inspecteur, den heer Smits, die twee jaar geleden de thans plaats hebbende opening van de school voorspelde. Hij dankte hem ook namens de zusters. Vervolgens dankte hij het gemeentebestuur, dat buitengewoon prettig heeft meegewerkt.

Ook oud-wethouder Krootjes dankte hij voor de vele moeiten, die hij zich voor de opening van de school had gegeven, vooral in zijn bekende rede voor den Raad van 24 Januari 1935.

Het bestuur de St. Jozefscholen heeft eveneens veel voor de school gedaan, zoodat op 11 September 1935 de aanbesteding kon plaats vinden. Spr. dankte vervolgens den architect Van Moorsel, den aannemer en den opzichter, de fraters, die tijdens de H. Mis hebben gezongen, en de aanwezigen voor hun belangstelling. Vervolgens deed hij mededeeling van schriftelijke gelukwenschen, die waren binnengekomen.

De derde, die het woord nam, was Inspecteur W.F. Smit, die dank bracht aan de Overste en het bestuur der stichting Dochters van O.L. Vr. en haar gelukwenschte. Vervolgens richtte hij zich tot den pastoor aan wiens zijde hij voor de tot stand koming gestreden had. Spr. hoopte, dat de scholen mochten voldoen aan de verwachtingen, die hij en de Z.E. Pastoor eraan hebben gesteld.

Voor de Zusters had hij een extra woord. Hij herhaalde haar de Evangeliewoorden van de H. Maagd, die zij als haar Patrones vereeren, tot Haar Zoon bij de bruiloft te Cana: “Doe alles, wat hij U zeggen zal”. Zoo zult ook gij alles doen, wat Christus U zal zeggen, aldus spreker. “Bewaart deze woorden in Uw hart”.

Hierna nam de Wethouder Van Westreenen het woord, die zeide namens het gemeentebestuur gaarne aanwezig te zijn. Hij bracht de gelukwenschen over van den Burgemeester, en sprak de hoop uit, dat de zusters in haar werk voor de leerlingen de hulp van God mochten ondervinden.

Daarop nam de Z.E. Pater Kolkman van de Orde der Dominicanen het woord. Spr. citeerde enkele woorden uit het kinderlied, dat hedenmorgen in de school was gezongen, en herinnerde aan de opvoedkundige taak van de zusters. Hij wenschte haar geluk met het nieuwe gebouw, en sprak den wensch uit, dat er een goede samenwerking tusschen de jongensschool en de meisjesschool zou bestaan.

Tenslotte sprak de heer Overmeer, hoofd van de jongensschool, die naar aanleiding van een deel der feestviering inde ochtenduren zijn waardeering kenbaar maakte voor de goede verstandhouding, die er tusschen jongensschool en meisjesschool heerscht.

De genoodigden bleven hierna nog eenigen tjid bijeen, terwijl er door gedienstige dames een verfrissching werd geserveerd.

Ongeveer twaald uur was het officieel gedeelte van de opening en inzegening beëindigd.” (De Gelderlander 28/8/1936)

Architect van Moorsel

Cornelis Marie(“Kees”) van Moorsel (Den Haag, 5 maart 1892 – Voorburg, 11 januari 1962) was een Nederlands architect en architectuurcriticus. Hij was een leerling van A.J. Kropholler. Hij was een aanhanger van de Delftse School, een stroming in het traditionalisme, waarvan hij samen met samen met prof. M.J. Granpré Molière en B.J. Koldewey richtinggevend was. Veel van zijn gebouwen zijn een “Gesamtkunstwerk”: een samengaan van architectuur, schilderkunst en plastiek. Belangrijke werken zijn de sanatoria van Bilthoven en Breda. Een uitvoerige beschrijving staat op wikipedia (tevens bron van deze paragraaf).

In de omgeving van Nijmegen kennen wij hem ook als architect van het dubbele woonhuis Sophiaweg 123-125 Heilig Landstichting uit 1934-1936, een Rijksmonument.

Gemeentelijk Monument

Het gebouw is een Gemeentelijk Monument. Als waardering: Architectuurhistorisch van hoge waarde vanwege de kwaliteit van het ontwerp, de vrijwel geheel gave staat, en als voorbeeld van de Delftse Schoolarchitectuur van de toonaangevende architect C.M. van Moorsel. Het complex heeft een samenhangende, eenvoudige en harmonieuze uitstraling en kent een zorgvuldige materiaalvoering en detaillering. Karakteristiek is de afleesbaarheid van de functies, het gebruik van sober siermetselwerk en de toepassing van natuurstenen elementen.

Van kunsthistorische waarde zijn de muurschildering boven de entree naar de voormalige fröbelschool en het gebrandschilderde raam in de voormalige Josephschool, beide van kunstenaar Toon Ninaber.

Het complex heeft stedenbouwkundige waarde als deel van een van oorsprong groter complex, waarbij een klooster en kapel samen met het schoolcomplex een belangrijk katholiek centrum voor de wijk vormden. Ook heeft het complex stedenbouwkundige waarde vanwege de hoge positie ten opzichte van de Floraweg, waardoor het complex markant en beeldbepalend is voor de omgeving. Ook is het complex van cultuurhistorische waarde als uitdrukking van het katholieke leven in de jaren dertig en de strikte scheiding tussen jongens en meisjes, dat sprekend is voor het katholieke onderwijs in de eerste helft van de twintigste eeuw.”

.