Biezenstraat 57, voormalige borstelfabriek Benda

Biezenstraat 57 is in 1917 gebouwd als voor de Firma F.H. Benda & Zonen, een “borstel- en zeeftenfabriek”. In ieder geval was het tot 1955 nog in gebruik bij Benda.

In juni 2023 was de verbouwing aan de gang van de Biezenstraat 57. Voorheen was dit gebouw samen met het linkergedeelte (zie foto onder, met rolluik, welke intussen verbouwd zijn tot woningen) een echt gebruiksgebouw.

Dit was aanleiding om na te gaan wat de functie van het gebouw aanvankelijk is geweest. Dit is een eerste onderzoek; zo zijn een aantal gevonden contracten bijvoorbeeld nog niet onderzocht.

Het gebouw van de Biezenstraat dateert uit 1917. Het is gebouwd voor de Firma F.H. Benda & Zonen, een borstel- en zeeftenfabriek. De jaren daarna volgenden een aantal uitbreidingen. Het bedrijf was reeds gevestigd op de Smidstraat.

Smidstraat

Ferdinandus Hubertus Benda is geboren op 4-7-1859 te Nijmegen. In het Bevolkingsregister van 1890 komt hij voor als “zeeftenmaker  borstelwerk”. Zijn adres is Grootestraat C nr 30, op een later tijdstip doorgehaald en vervangen door Scheidenmakersgas nr. 36 (https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=11-1&index=16&imgid=2311615158&id=2311615156)

In het adresboek van  1912-1913 komt F.H. Benda, borstel- en zeeftenfabrikant voor op Scheidenmakersgas 48. (https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=9-1&index=6&imgid=2091952406&id=2091571326). Vervolgens komt hij in het Adresboek van 1913-1914 voor op Smidsstraat 21  (https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=9-1&index=7&imgid=2095417416&id=2091579723). Idem in 1915 en 1916. https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=9-1&index=9&imgid=2095771393&id=2091580932

https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=9-1&index=10&imgid=2095933263&id=2095910702

Op 30 maart 1917 krijgt Benda de vergunning ten behoeve van een inrichting voor het vervaardigen van borstels en zeeften, in het perceel Smidstraat No. 21, kadastraal bekend, gemeente Nijmegen, Sectie C., Nos. 2345 en 4209 (Gemeenteverslag 1917). Waarschijnlijk heeft het bijna een jaar geduurd voordat Benda deze vergunning kreeg: op 2-6-1916 heeft de gemeente de beslissing voor het verstrekken van een hinderwetvergunning verdaagd, omdat het onderzoek ten behoeve van deze aanvraag nog niet was afgerond. (De Gelderlander 4/6/1916)

Bouw Borstelfabriek Biezenstraat

In datzelfde jaar (2-10-1917) krijgt Benda vergunning tot het oprichten van “eene door elektriciteit gedreven inrichting voor het vervaardigen van houtwerk ten behoeve van borstels en zeeften, in een in aanbouw zijnd gebouw aan de Biezenstraat, kadastraal bekend Neerbosch, Sectie A.n no 1325 (PGNC 3/10/1917, waarschijnlijk moet dit 1315 zijn).

Gevonden uitbreidingen:

• Op 16-6-1919 krijgt hij vergunning 16 Mei aan F. H. Benda, ten behoeve van zijn door elektriciteit gedreven borstelfabriek in het perceel Biezenstraat 57, kadastraal
  bekend: Gemeente Neerbosch, Sectie A, No.. 1351.(Gemeenteverslag 1919)
• 1902: Transformatorenruimte (Gemeenteverslag 1920)
• 23 september 1924: uitbreiden van hare door electricteit gedreven inrichting voor het vervaardigen van borstelhouten, zeeftenranden en het zagen van boomen (De Gelderlander 25/9/1924)
• 31-8-1928: vergunning tot het uitbreiden van hare door elektriciteit gedreven inrichting voor het machinaal bewerken van hout in het perceel Bizenstraat No. 57, kad. bekend gemeente Neerbosch, Sectie A, no. 1597 (!) (De Gelderlander 5/9/1928)

In ieder geval in de eerste jaren staat in de adresboeken alleen het adres van de Smidstraat; in advertenties staan wel beide adressen.

Rond april 1922 overlijdt Ferdinandus Hubertus Benda. (PGNC 15/4/1922). Uit het Adresboek van 1922 blijkt dat F.H. Benda Jr. inmiddels bedrijfsleider is. Beiden hebben in dat adresboek het adres van de Smidstraat. Ook in het adresboek van 1926 komt Benda als bedrijfsleider voor op de Smidstraat. Wel staat als adres van de Houtfabriek en Houtzagerij de Biezenstraat.

In de nieuwjaarsadvertentie van 1931 is het: “Electr. Borstel- en Houtwarenfabrieken, Houtzagerij Houthandel”

De op dit moment laatst gevonden vermelding is het Adresboek 1940: “Benda & Zn., firma F.H., houtz. En houthandel, Biezenstraat 57 en Voorstadslaan 88”. Daarbij heeft “F.H. Benda, Houthandel”, het adres Voorstadslaan 88.

In het Adresboek 1948, 1951 en 1955 is op Biezenstraat 57 het Pakhuis “Benda”. Het adres van F. H. Benda, Houthandel is de Voorstadslaan 88. In 1959 woont de Weduwe van F.H. Benda op Burchtstraat 88 en komt er geen “Benda” meer voor op Biezenstraat 57.