Melkerij Lent

Kelfkensbosch 18 (Kelfkensbos 18), 1899

In 1899 opent Wildenbeest een stoomzuivelfabriek en melksalon: de Melkerij Lent. Vooral de salon krijgt veel aandacht, zowel vanuit het publiek als vanuit de architecturale wereld. Dit gebouw is ontworpen door de architect Oscar Leeuw, waarbij zijn broer Henri Leeuw voor decoratieve elementen zorgde. Het gebouw viel op door zijn opmerkelijke architectuur en de vele en felle kleuren.

Voorgeschiedenis

Uit een gevonden advertentie uit 1890 blijkt, dat er op dat moment de “Melkerij Lent” van Wildenbeest al bestond, die in PGNC 4/5/1890 spreekt over “een uitbreiding”.

Oorspronkelijk is het een melkhandel in de buurt van “Het Witte Huis” in Lent van Wildenbeest. (Historische Kring Bemmel, 2002). Het is mij onbekend welke Wildenbeest dit precies betreft: senior, de houder van het bekende logement Lent of zijn zoon, die Melkerij Lent in Nijmegen zal openen.

In 1895 opent Bernardus Johannes Wildenbeest een drankhandel in de Lange Hezelstraat. Daarna opent hij in dezelfde straat een melkfabriek: Melkerij Lent.

In 1899 opent Wildenbeest een stoomzuivelfabriek en melksalon. Vooral het laatste trekt veel aandacht. Dit gebouw is ontworpen door de architect Oscar Leeuw, waarbij zijn broer Henri Leeuw voor decoratieve elementen zorgde. Het gebouw viel op door zijn opmerkelijke architectuur en de vele en felle kleuren.

Aandacht

Het gebouw kreeg veel aandacht door de opmerkelijke architectuur met veel kleuren. Niet alleen van publiek, maar ook van de architectuurwereld. Deze publiciteit was natuurlijk goed voor de omzet van de Melkerij. (Huis van de Nijmeegse Geschiedenis).

De Gelderlander 8/11/1899 noemt dat de gevierde bouwmeester Jos. Cuypers“er zijn bijzondere ingenomenheid mee betuigde en verzocht het “Melkhuis” zoowel uit- als inwendig te mogen doen photographeeren, ten behoeve van het weekblad de “Architect”. Het Bouwkundig Weekblad plaatst een afbeelding (Het Vaderland 10-12-1901)

Daarbij was er ook internationale aandacht: “Ten bewijze dat de arbeid onzer ijverige Nijmeegsche bouwmeesters ook in het buitenland de aandacht trekt, achten wij het niet zonder belang, mee te deelen dat twee buitenlandsche tijdschriften L’art décoratif en Die Kunst bijna gelijktijdg uitvoerige afbeeldingen geven van het “Melkhuis” van den heer Wildenbeest op het Kelfensbosch.” (De Gelderlander 8/7/1900) Afgaande op dit artikel, blijkt L’art décoratif vooral het gebruik van de bouwkundige en sierende mogelijkheden van baksteen te behandelen. Die Kunst heeft het vooral over de inwendige versiering met gebeitst hout en decoratieve panelen, die “zij hooglijk prijst”.

Bij de opening

Zowel het PGNC als de Gelderlander schrijven een uitgebreid artikel bij de opening. Hieronder staat die van het PGNC 8/11/1899 weergegeven:

“De “Melkinrichting Lent” van den heer B. Wildenbeest alhier heeft heden haar nieuwe gebouw aan het Kelfkensbosch voor het publiek geopend. Wat heeft het langen tijd achter een schutting verborgen de nieuwsgierigheid der voorbijgangers gaande gemaakt en, toen de gevel eenmaal vrijkwam, de attentie getrokken! Wij weten, dat niet ieder een bewonderaar is van dezen stijl- maar het is eene eigenaardigheid van de menschen dat alles wat afwijkt van het gewone, niet aanstonds aller onverdeelde sympathie heeft. En toch, in deze schilderachtige omgeving doet dit fleurige, kleurige huisje met zijn eenigzins landelijk karakter een zeer aardig effect. Straks- als de nog ietwat helle kleuren door zon en regen wat zullen zijn verbleekt- en het geheel zich wat minder scherp zal afteekenen tegen het overwegend grijze der omliggende panden, zal het een sieraad van het Kelfkensbosch worden. Ook de vorm geeft eene zekere aantrekkelijkheid aan het geheel en legt een gunstig getuigenis af van de vindingrijkheid en fantasie van den architect den heer Oscar Leeuw.

Is aan het uitwendige van dit gebouwtje veel zorg besteed- het interieur werd er niet door verontachtzaamd. Het beneden-gedeelte, dat ingericht is als melksalon, is een bezoek overwaard. In de eerste plaats heeft men er een zitje, zóó mooi, dat wij- n’en déplaise de geheelonthouders- het bijna jammer vinden dat dezen melksalon niet tevens een Bodega is. Maar ook alles wat men hier ziet doet het oog aangenaam aan. Het lokaal is betimmerd met een in verschillende kleuren gebeitste hooge lambrizeering, en ornamenteel beschilderd. Daar boven, in een streng gestyleerde omlijsting een Weiland met koeien, als wandschilden behandeld door den heer H. Leeuw Jr., wier talent wij hier niet speciaal behoeven te roemen. Ook hij ontwierp het overige ornamenteele schilderwerk, o.a. voor het plafond, dat met smaak en talent is uitgevoerd door den heer F.D. Teeuwissen, mr. schilder alhier. Het ameublement is in denzelfden stijl gehouden, eveneens van gebeitst hout en vervaardigd door de heeren Reichold en Put.

Een werk als dit behoort niet tot de gewone, doch vereischt bijzondere zaakkennis en groote toewiijding van den aannemer. Daaraan heeft het den heer L. v. Benthem blijkbaar niet ontbroken en hem komt daarvoor zeker alle lof toe.

Ten slotte vermelden wij nog, dat de fraaie hardsteen van den gevel geleverd is door de firma Euwens alhier.

De melksalon van den heer Wildenbeest zal, wij zijn er zeker van, vele bezoekers trekken, doch dat is het doel harer stichting niet alléén. Zij is als het ware de étiquette van wat daarachter ligt: de melkinrichting. Ook die is geheel naar de eischen des tijds ingericht. Men verwachte ons geene uitvoerige beschrijving van het pasteuriseeren der melk, waardoor ze voor het gebruik geheel onschadelijk wordt gemaakt. Wij meenen te volstaan, dat hier alle nieuwste machinerieën voorhanden zijn en de melk, de flesschen en alles wat tot dit bedrijf behoort, met echt Hollandsche zindelijkheid worden behandeld. Dr. Heijer heeft hier voor het geregeld bacteriologisch onderzoek der melk een goed ingericht laboratorium te zijner beschikking. Ook trekt hier eene fraaie kleine stoommachine met omkleeden ketel zeer de aandacht, te meer omdat zij te dezer stede bij de firma T.H. Wiegerink en Co. vervaardigd is.

De inrichting van den heer Wildenbeest is thans geheel op de hoogte van den tijd en omdat goede en gezonde melk van zóóveel belang is voor de gezondheid van kinderen en zwakken, houde men ons ten goede, dat wij uitvoeriger dan gewoonlijk een particuliere onderneming onder onze nieuwsberichten behandelden. Wie er nog meer van wil weten, bezoeke zelf den heer Wildenbeest, die gaarne bereid is belangstellenden zijne interessante inrichting te laten zien.” (PGNC 8/11/1899)

Vervolg

Zie voor een verdere geschiedenis van Melkerij Lent https://nl.wikipedia.org/wiki/Melkerij_Lent

In ieder geval is het pand aan de St. Jorisstraat in 1927 nog de “Winkel” van de Coöp. Nijm. Melkrinrichting Melkerij “Lent”. wikipedia “18 december 1928 was de laatste dag dat melk verkocht werd in de melksalon van de Melkerij Lent aan het Kelfkensbos (St. Jorisstraat).”

In september 1944 werd het pand door terugtrekkende Duitse troepen in brand gestoken.