Sterreschansweg 71
Villa de Sterreschans is rond 1900 gebouwd. Het toenmalige Fort Sterrenschans lag gedeeltelijk op het perceel. Het huis is waarschijnlijk vooral bekend als studiehuis voor de Missonarissen van Steyl.
Het perceel bevindt zich op een terrein waar voorheen een deel van fort Sterrenschans lag. Noviomagus toont een foto van de restanten tijdens werkzaamheden in 2006.
Wanneer het huis gebouwd is, is nog niet definitief gevonden. Sites als Kadastralekaart refereren naar 1881, Numaga noemt het jaartal 1904.
Een aantal bewoners inmiddels wel bekend.
Gevonden bewoners voor 1940
| Naam | Beroep | Adresboek (en overage bronnen) | Opmerking |
| Leeg?, geen naam | 1915 | ||
| E.V. (Edouard Victor) Letitre | 1918, 1920 | ||
| Mej. F.L. v. Loon | 1920 | ||
| Wed. J.Th. H. M. Hagemeijer | 1922, 1924 | Ze verkoopt op 14/6/1924 de woning aan Helmer | |
| Prof. Dr. H. de Vries v. Heekelingen | Bibliothecaris en buitengewoon hoogleraar R.K. Universiteit | De Gelderlander 3/5/1924 | Bij het bericht personen die uit Nijmegen vertrokken zijn; hij vertrekt naar villa Torenzicht, Ubbergen; mogelijk niet de hoofdbewoner |
| J.P. Helmer | Directeur van een houthandel | Koopacte 14/6/1924; 1932, 1934, 1936, 1938, 1940 | |
| Mej. A.F. Hurkens | kinderjuffrouw | 1926, 1932, 1934, 1936 |
Edouard Victor Letitre
Eduouard Victor Letitre (9-8-1857, Amiens), “zonder beroep” komt op 1-8-1917 op de Sterrenschansweg 71 te wonen. Hij is getrouwd met Petronella Adriana van Loon (14-2-1869, Waalwijk). Ze hebben 2 kinderen:
- Jeanne Christine (12-6-1904, Den Haag)
- Jean Richard (5-6-1898 Den Haag)
Schoonzus Francisca Louisa van Loon (1-6-1863 Waalwijk) woont bij hen in. Ze zijn dan afkomstig uit Den Haag, waar ze op 30-12-1919 weer naar toe vertrekken. Daarbij s opvallend dat niet allen Letitre en de kinderen, maar dat bij de aanmerkingen ook bij Petronella “Fransche” staat, wat waarschijnlijk betekent dat ook zij de Franse nationaliteit heeft. (Bevolkingsregister 1910)
Edouard Victor Letitre, “particulier” gaat op 25-4-1918 een hypotheek aan bij Naamlooze Vennootschap Hypotheekbank voor Nederland waarbij de Sterrenschans “een heerenhuis met erf, koetshuis en tuin, staande en gelegen te Nijmegen aan den Sterrenschansweg plaatselijk gemerkt 71 en kadastraal bekend Gemeente Hatert in sectie A nummer 4028 groot een en veertig aren vier en dertig centiaren” en “een perceel bouwland gelegen te Nijmegen aan de Ubbergschenweg, kadastraal bekend gemeente Hatert in sectie A nummer 4828 groot vijfentwintig centiaren” het onderpand zijn. Zijn vrouw is Petronella Adriana Maria van Loon. (Actenr 128, archiefnr 446, inventarisnr 447).
Op 31-10-1918 koopt hij van Carel Marie Victor Roothaan (namens zichzelf en namens de weduwe Maria Anna Berdina Soudaal(?)) een stuk grond: “gelegen aan den Sterrenschansweg te Nijmegen, kadastraal bekend Gemeente Hatert, Sectie A, nummer 4835 groot een are, acht en veertig centiaren”. (Actenr 403, archiefnr 446, inventarisnr 455)
Maria Johanna Regina Janssen, weduwe van Hagemeijer
Op 1-12-1919 verkoopt Letitre de Sterreschans aan Maria Johanna Regina Janssen, weduwe van Johannes Theodurus Hendricus Marie Hagemeijer, “particuliere, wonende te Hilversum” voor 62.750 gulden. Het betreft: “de villa “Sterrenschans”, gelegen aan de Sterrenschansweg te Nijmegen, Kadastraaal bekend: gemeente Hatert, Sectie A, nummers 4828, 4829 en 4835, tesamen groot drie en veertig aren, zeven centiaren, als bouwland, huis, koetshuis en erven.” (Actenr 8441, archiefnr 442, inventarisnr 288)
Zij laat aannemer Delgijer een verdieping op de keuken plaatsen, waar voorheen een plat dak zat (vergelijk D12.386303 hierboven met D12.386302 hier beneden).
Johannes Petrus Helmer
Maria Regina Johanna Janssen, zonder beroep, weduwe van Johannes Theodorus Hendrikus Marie Hagemeijer verkoopt op 14-6-1924 aan Johannes Petrus Helmer, zonder beroep, wonend te Heemstede “De villa met tuin gelegen aan den Sterrenschansweg te Nijmegen genaamd “Huize Sterrenschans” kadastraal bekend Gemeente Hatert sectie A nummer 4828-4829-4835 samen groot drie en veertig aren zeven centiaren” voor 50.000 gulden.
Mej. A.F. Hurkens is waarschijnlijk een inwonende kinderjuffrouw.
Na de oorlog
Het is mij nog onbekend wat de situatie tijdens de oorlog was. Tot 1946 woonde er P Heimer (Numaga
Wel kom ik onder de kop “Politieke gevangen” de naam A.M. Kraakman-Frank, Sterreschansweg 71 tegen, die “in vrijheid te stellen met meldingsplicht” (De Gelderlander 21/11/1945)
Omdat het Vincentiusgebouw aan het Kelfensbos tijdens Market Garden op 20-9-1944 was verwoest, betrokken de Broeders van Maastricht (Broeders Onbevlekte Ontvangenis) in augustus 1945 naar Villa Salatiga (nummer 77) en in oktober werd Sterreschansweg 71 gehuurd. (Wijkkrant Nijmegen-Oost 1/9/1992). Nadat bij Salatiga kloosterruimte was aangebouwd, vertrokken ze uit huize Sterreschans (reactie 7 Noviomagus https://www.noviomagus.nl/h1.php?p=OudNijmegen/052/cwdata/07W194800Wim001.html) in 1952 (Numaga)
In 1948 maakt Zwanikken het ontwerp voor het verbouwen van de garage en stal tot 4 studeer- en slaapkamers. Dit lijkt te betekenen, dat de Sterreschans dan inmiddels eigendom is van een congregatie.
Missonarissen van Steyl S.V.D.
In oktober 1953 betrekken de paters van het “Gezelschap van het Goddelijk Woord”, oftewel de Missonarissen van Steyl, het gebouw als studiehuis. “Hun studenten aan de Universiteit, hun missionarissen die met verlof zijn en een rustige vacantie na lange jaren van ingespannen missie-arbied heus wel verdiend hebben, kunnen in “Sterreschans”, hetwelk voorheen door een Nijmeegse familie werd bewoond, een hun passend verblijf vinden.” (De Gelderlander 5/10/1953)
Uiterlijk betreft het de ramen van de zolderverdieping: hier zitten nu 2 ramen. Ook van binnen lijkt de verbouwing vooral de zolderverdieping te betreffen, waar nu 8 studeerkamers, een badkamer en berging zijn gebouwd.
Op de 1ste verdieping is de kamer linksboven opgedeeld in 2 studeerkamers. Bij de “bestaande toestand” bleek echter al sprake te zijn van een kapel en een aantal studeerkamers: het is onduidelijk of en welke verbouwing in de tussentijd had plaats gevonden.
Daarvoor heeft een verbouwing plaats gevonden om het aantal kamers uit te breiden, zodat er voor 15 paters woonruimte is.
Een foto uit 1958 te zien op GN5945 RAN: Huize Sterreschans van de paters S.V.D., met de Chineese Kardinaal Tien. Deze congregatie heeft tot 1976 of 978 in de Sterreschans gezeten (bijschrift bij de foto/Numaga). Daarnaast is Tien in 1962 op bezoek, zie de foto VN44960
Gezelschap van het Goddelijk Woord
De congregatie van de Missionariseen van Steyl is opgericht in 1875. Zij wordt ook het Gezelschap van het Goddelijke Woord of SVD (voluit: Societas Verbi Divini) genoemd. In 1875 richtte priester Arnold Janssen uit Goch de orde op. Vanwege de zogenaamde “Kulturkampf” was het niet mogelijk om een klooster in Duitsland te stichten. Daarop stichtte Janssen op 8 september 1875 in Steyl (onder Venlo) deze congregatie.
De congregatie werkt aan de missie, onder andere in de koloniën. In 1879 vond de eerste uitzending van missionarissen plaats, naar China.
Nadat tijdens “dolle dinsdag” het klooster in Steyl hadden vernield, vestigde de orde zich in 1954 uiteindelijk in Deurne
China en Kardinaal Tien
Op de foto’s staat de Chinese kardinaal Tien. Op 11-4-1946 was hij benoemd tot kardinaal van Peking. Na de communistische machtsovername in China was hij in 1951 verbannen. Tien leefde op dat moment in de Verenigde Staten.
De data van foto’s zijn mogeljik geen toeval: Tien was in 1958 aanwezig bij het conclaaf voor de verkiezing van Paus Johannus XXIII en in 1962 begon het 2e Vaticaans Concilie in Rome.
Vervolg
Wanneer SDV verhuisd is, komt de familie G v d Bergh, die er in ieder in 1988 nog woont (Numaga). Ook na 1976 is de Sterreschans nog een aantal malen verbouwd. Vanwege privacy wil ik deze bouwtekeningen niet publiceren. Wel verwijs ik naar onderstand bericht over de renovatie:
Renovatie
De villa is gerenoveerd door aannemersbedrijf Boerboom. Op hun site: “Complete renovatie van Villa De Sterreschans op de Sterreschansweg. Hierbij zijn de dragende constructies van de wanden en het dak aangepast en is een geheel nieuwe leien dakbedekking aangebracht. Tevens is een ondergronds zwembad gebouwd met een bovenliggend terras waarop een nieuwe serre is gebouwd in stijl van de Villa.
De serre aan de zijgevel en het oude koetshuis zijn ook geheel in stijl vernieuwd. De gehele verbouwing (inclusief zwembadinstallatie, schilderwerken en alle overige technische installaties) is uitgevoerd onder verantwoording van aannemersbedrijf Boerboom bv.” Daarop staan tevens veel foto’s van de renovatie.
(Overige) Bronnen en verder lezen
Over SVD:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Missionarissen_van_Steyl
https://www.deurnewiki.nl/wiki/index.php?title=Missionarissen_van_Steyl
Over kardinaal Tien:
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Tien_Ken-sin
Wonen in Nijmegen 