Molenstraat 99, hoek Molenstraat-Tweede Walstraat (mei 2024)
#Nijmegen, Centrum, Gebouw van de dag, Molenstraat

Hotel de Bonte Os, laatste werk van architect Semmelink: van hotel met paardenstal tot stalling voor jassen

Molenstraat 99, hoek Molenstraat-Tweede Walstraat (mei 2024)
Molenstraat 99, hoek Molenstraat-Tweede Walstraat (mei 2024)

Een van de markantste gebouwen van de Molenstraat is het voormalige Hotel de Bonte Os. Veel Nijmegenaren zullen het gebouw op de hoek van de Molenstraat kennen als Pizzeria Pinoccio of mogelijk als gebruiker van de stadsgarderobe. Het pand is gebouwd als het Hotel Bonte Os, in een tijd dat er nog 70 paarden konden worden gestald. Het was het laatste werk van architect Semmelink, waarbij de aanbesteding op de dag van overlijden plaatsvond.

Ook is het gebouw bekend als plaats waar het studentenverzet bijeenkwam. Vanwege de Oranjegezindheid van mevrouw Witteveen-van Gaalen omgedoopt tot Hotel Het Oranjehuis.

Vooraf: Café Bonte Os

Voordat het huidige pand werd gebouwd als Hotel de Bonte Os, bestond er al “Een huis en erf met open plaatsen, ruime stallingen, bergplaatsen en 2 afzonderlijke woningen, samen groot 505 centiaren, gelegen op den hoek van de Molenstraat en achter den Wal, genaamd de Bonte Os, waarin sedert onheugelijke jaren de kasteleins- en stalhouder-affaire wordt uitgeoefend.” Dit huis staat in november 1878 te koop in opdracht van C.J. Geurts.

Verkoop de Bonte Os in 1878 (PGNC 20/10/1878)
Advertentie Verkoop van de Bonte Os in 1878 (PGNC 20/10/1878)

1899: Hotel de Bonte Os, architect Semmelink

1899 Molenstraat

De bouw van Café Restaurant De Bonte Os aan de Molenstraat was het laatste ontwerp van architect Semmelink.

De dag waarop hij overlijdt, 11 maart 1899, vindt de aanbesteding plaats van “het afbreken van het Café “de Bonte Os” aan de Molenstraat te Nijmegen en het weder opbouwen daarvan tot Hôtel, Café Restaurant” (PGNC 9/3/1899). J.M. Roos is met f13162 de inschrijver met het laagste bedrag. Bij de opening blijkt hij de bouwer te zijn geweest.

Gezien richting noord-westen met vooraan rechts de oude "Bonte Os" op de hoek van de Tweede Walstraat, 1900 (J.M.G.M Brinkhoff via D405 RAN CC0)
Gezien richting noord-westen met vooraan rechts de oude “Bonte Os” op de hoek van de Tweede Walstraat, 1900 (J.M.G.M Brinkhoff via D405 RAN CC0)

Vrijdag 18-8-1899 gaat de nieuwe zaak open. Het PGNC schrijft:

“Met zekeren weemoed hebben wij heden een bezoek gebracht aan het gisteren avond geopende Hôtel en Café Restaurant De Bonte Os aan de Molenstraat, van den heer H. Kamper.

Dat toch is het laatste werk van wijlen den verdienstelijken bouwmeester D. Semmelink- een werk dat op zijn sterfdag werd aanbesteed. Hij had daarvoor alles gereed gemaakt, plannen, teekeningen en bestek- toen de dood hem wegrukte en belette de leiding over den bouw op zich te nemen. Dat hebben nu de heeren Hofman en Gerrits gedaan- die zich zijn opvolgers noemen.

Ook deze nieuwe inrichting spreekt weder van Semmelink’s practischen zin en goeden smaak. De in baksteen opgetrokken gevel met puntig hoek-torentje maakt juist op den plaats, als het ware bij den ingang der oude stad, een goeden indruk. Het lijkt eene herinnering aan den ouden vesting-wal, die hier zóóvele jaren de grenzen der stad afpaalde.

Gelijkvloers aan de straat, bevindt zich de Café-Restaurant zaal, een luchtig, ruim vertrek, met aan alle zijden groote spiegel-ruiten. Een nette betimmering wedijvert hier met een smaakvolle meubileering en de versieringen van gekleurd glas, waarbij als hoofd-motief telkens “de Bonte Os” dienst doet, maakt een aardig effect, ook in de vestibule. De gaskronen zijn zeer fraai.

Boven is een keurig hôtel ingericht; een net gemeubileerde eetzaal op de eerste etage- daarnaast een smaakvol gemeubeld salon, met heerlijk uitzicht op de Verlengde Molenstraat en het Keizer Karelplein. En verder op beide etages tal van groote en kleine logeerkamers, frissche, en goed verlichte vertrekken, die netjes gemeubileerd zijn! Het geheel maakt een zeer aangenamen indruk.

De heer Kamper heeft, naar het ons voorkomt, goed gezien dit van ouds gunstig bekende café, dat zoo bijzonder goed gelegen is, in een modern hôtel te veranderen en wij zijn er zeker van, dat zoowel stadgenooten als vreemden spoedig den weg naar de verjongde “Bonte Os” zullen kennen.

Aannemer van den bouw was de heer J.M. Roos, alhier, die vlug heeft gewerkt en er alle eer mêe inlegt.” (PGNC 20/8/1899)

Aankondiging opening de Bonte Os Molenstraat PGNC 19/8/1899
Aankondiging opening de Bonte Os (PGNC 19/8/1899)

Ook de Gelderlander plaatst die dag een artikel. Ze schrijft onder andere: “Zoo zijn b.v. de fraaie koperen lichtkronen en gasarmen, alsook het smaakvolle geëtst glas in de deuren door hen (Hofman en Gerrits) ontworpen. Van buiten maakt het gebouw met zijn mooien geelrooden baksteen, afgewisseld door breede hardsteeenen dekstukken boven de ramen en zacht gekleurde tegels, die de opschriften hotel, café, en restaurant dragen en alzoo de borden vervangen, een zeer levendigen en vriendelijken indruk. In de modernen stijl opetrokken, prijkt het op den hoek der Walstraat met een origeneelen toren met fraaie roode pannen gedekt, en op het oogenblik met de wapperende vlag bekroond. Dezelfde roode pannen, die den toren reeds van ver in het oog doen vallen, dekken ook de borstweringen van het platte dak en voltooien den aangenaam kleurigen indruk van het geheel.

Wanneer wij hier nog bijvoegen dat de “Bonte Os” stalling biedt voor een zeventigtal paarden en op een voortreffelijke ingerichte kegelbaan kan bogen, dan zal het den lezer zoo min als ons twijfelachtig zijn, dat de inrichting vooral in deze dagen druk bezoek te wachten heeft.” (De Gelderlander 20/8/1899)

Bouwtekening voorgevel Hotel 'De Bonte Os' (ca. 1899) (Fotoarchief Prof. dr. E.F. van der Grinten via F79312 RAN CCBYSA) architect Semmelink
Bouwtekening voorgevel Hotel ‘De Bonte Os’ (ca. 1899) (Fotoarchief Prof. dr. E.F. van der Grinten via F79312 RAN CCBYSA)

1901: Eigenaar van Lith

Advertentie overname de Bonte Os door A.H. van Lith (De Gelderlander 23/1/1901)
Advertentie overname de Bonte Os door A.H. van Lith (De Gelderlander 23/1/1901)

1901: Verbouwing de Bonte Os, architecten Hoffmann en Gerrits

Hotel Café Restaurant De Bonte Os, rechts de Tweede Walstraat (F19828 RAN) architect Semmelink Molenstraat
Hotel Café Restaurant De Bonte Os, rechts de Tweede Walstraat, 1905 (F19828 RAN)

Molenstraat, 1901

“Toen in den zomer van 1899 het geheel vernieuwde hotel en café-restaurant De Bonte Os in de Molenstraat werd geopend, hebben wij eene uitvoerige beschrijving gegeven van dit laatste bouwwerk van den betreurden architect Semmelink, dat uitgevoerd was onder leiding van de heeren Gerrits en Hoffmann, die er alle zorg aan besteedden. Het ruime welingerichte gebouw was toen echter nog niet afgeverfd. In de laatste weken is men daarmee nu ook gereed gekomen en wij verklaren gaarne dat op zeldzaam gelukkige wijze dit werk is uitgevoerd. De groote zaal, waarvan twee zijden bijna hoofdzakelijk uit glas bestaan, ziet er prachtig uit.

In zachte tinten werden op plafond en zijwanden fraaie decoratieve motieven aangebracht, geheel in overeenstemming met de sprekende bovenlichten van gekleurd glas, die in dit lokaal zulk een vriendelijk licht werpen. De ontwerper, de architect J.W. Hoffmann, heeft daarmee een bewijs gegeven van gekuischten smaak en niet minder lof verdient de firma Gebrs. Frohwein, die dit artistieke verfwerk zoo in de puntjes uitvoerde.

Wij raden onze stadgenooten aan hier eens een kijkje te gaan nemen en men zal ’t ons nazeggen dat er op dezen vrolijken drukken stand, de grens van oude en nieuwe stad, geen smaakvoller ingericht en gezelliger rustpunt denkbaar is.

De nieuwe eigenaar van de Bonte Os, de heer A.H. van Lith, die sinds eenigen tijd zijn bekend café-restaurant en hotel te Groesbeek met deze inrichting verruilde, laat niet onbeproefd om door uitstekende spijzen en dranken het zijnen gasten aangenaam en naar de zin te maken. Ook de vele vreemden, die langs dezen kant de stad binnentreden, zullen moeten erkennen, dat Nijmegen op dit gebied verre van achterlijk is.” (PGNC 13/4/1901)

1901-1911

Interieur Bonte Os Molenstraat 1905-1910 (F87999 RAN)
Interieur Bonte Os, 1905-1910 (F87999 RAN)

Verbouwing Kegelbaan

Het kegelen was in Nederland rond 1840 populair geworden en in 1890 werd de Algemene Nederlandse Kegelbond opgericht (wikipedia)). In November 1902 vindt een uitbreiding en verbouwing van de kegelbaan plaats. Ter gelegenheid daarvan wordt een provinciaal kegelconcours gehouden.

Uit het artikel van het PGNC blijkt, de oude Bonte Os de eerste een kegelbaan van Nijmegen had: “Vergissen wij ons niet, dan is de kegelbaan van De Bonte Os de eerste, die in onze stad werd aangelegd, toen een twintigtal jaren geleden de kegelsport alhier weer begon op te flikkeren, om in den loop der jaren tot grooten bloei te komen. Want moet men niet tot die gevolgtrekking komen, als men ziet dat de eene kegelwedstrijd den anderen in onze stad opvolgt en allen er de sporen van dragen, dat de animo voor het kegelspel onder de kegelaars van Nijmegen onverstoorbaar is? Ook nu hebben wij er weder een aan te kondigen- de hoeveelste is dit in 1902?- ter viering van de uitbreding en verbouwing der baan in De Bonte Os, vanwaar de kegelglorie uitging! Met die verbouwing heeft vooral de baan eene uitstekende verbetering ondergaan en is ook veel ruimte gewonnen voor toeschouwers, die nu desgewenst van uit een galerij, die langs de geheele plank loopt, het spel kunnen volgen. Ook is er van teakhout een fonkelnieuwe baan gelegd, zijn nieuwe kegels en ballen aangeschaft…”  (PGNC 15/11/1902)

Wanneer de kegelbaan is gesloten, is mij nog niet bekend; in ieder geval was het laatste overgebleven Kegelhuis van Nijmegen tijdens de oorlog verwoest. De andere kegelbanen, naast de Bonte Os waren dit Hotel Wiersma en Burgerlust, waren op dat moment al gestopt.

Omnibus

Daarbij laat van Lith een omnibus rijden, aanvankelijk tussen het station en het hotel.

Er is nog niet onderzocht wat het verloop tussen 1901 en 1911 is geweest. Eind november 1911 vindt de veiling plaats van de inventaris van de Bonte Os. De advertentie staat hieronder weergegeven.

Inventaris de Bonte Os (De Gelderlander 26/11/1911)
Inventaris de Bonte Os (De Gelderlander 26/11/1911)

In 1912 hebben de architecten Bieling en Buskens de Bonte Os verbouwd voor L. van Hezewijk. Het is mij onbekend of hij ook uiteindelijk de gehele inventaris heeft overgenomen.

Hotel-restaurant “de Bonte Os“, architecten Bieling en Buskens

Molenstraat 99, 1912

“Hotel-Restaurant “de Bonte Os”.

Er heerschte Zaterdagavond in de nieuwe feestzaal van het Hotel-Restaurant “De Bonte Os”, waarvan wij in ons vorig nummer een en ander hebben meegedeeld, een prettige stemming. Zeer velen hadden gebruik gemaakt van de uitnoodiging van den heer L van Hezewijk en zoo was tegen negen uur om den dansvloer bijna geen plaatsje meer te krijgen.

Vroolijk speelde een strijkorkest op het tooneel, mooie toiletjes waren te zien en de zaal, welke zich baadde in een zee van electrisch licht, werd algemeen bewonderd en was dan ook die bewondering ten volle waard. Doordat alleen bovenvensters zijn aangebracht en de zaal goed is geisoleerd, is zij van storende geluiden van buiten. Op de galerij is een cabine gebouwd voor het geven van bioscoop-voorstellingen.

Onder leiding van den heer B.  Thonus had het bal een geanimeerd verloop. De dansen werden nu en dan afgewisseld door den heer de Canter, den alleraardisten chansonnier, die de aanwezigen weder tal van hoogst aangename oogenblikken bezorgd heeft met zijn liedjes. Uitstekend werd hij daarin gesecondeerd door den heer Fr. Jakma, die aan het klavier de plaats van van Harpen heeft ingenomen en zich op zeer artistieke wijze van zijn taak kweet. Het musicaal tweetal en vooral de heer Canter, wien na afloop namens den heer van Hezewijk een fraaie krans werd aangeboden, werd herhaaldelijk hartelijk toegejuicht, hetgeen eveneens het geval was met een heer, die een xylophoon-nummer ten beste gaf.

De soirée is uitstekend geslaagd en zal bij de gasten wel een aangename herinnering hebben achtergelaten.

In aansluiting aan hetgeen wij in ons vorig nummer over de verbouwing van “De Bonte Os” hebben geschreven, kunnen wij nog mededeelen, dat het werk werd ontworpen door den architect P.G. Buskens, chef de bureau J.P.W. Bieling alhier, en partieel werd aanbesteed als volgt: het timmer- en metselwerk aan J. van Asten, het stukadoorwerk aan Is. Van Haaren, het schilderwerk aan A. de Visser, het glas in lood aan Kronenbitter en de electrische installatie aan de firma Deerns te Arnhem, terwijl het aan de medewerking van de firma L.A. Moll alhier is te danken, dat de electrische verlichting tijdig gereed is gekomen.”  (PGNC 21/5/1912)

1916: Witteveen

Advertentie overname Witteveen Bonte OS De Gelderlander 12/2/1916
Advertentie overname Witteveen Bonte OS (De Gelderlander 12/2/1916)

In februari 1916 neemt C. Witteveen Azn. Hotel de Bonte Os over. Hij zal tot zijn dood in 1936 eigenaar zijn van de Bonte Os. Daarop zet zijn weduwe de zaak voort en zal daarbij de naam veranderen in “Het Oranjehuis”.

Vernieuwing en centrale verwarming 1922

Heropening Bonte Os in 1922 (De Gelderlander 18/3/1922)
Heropening Bonte Os in 1922 (De Gelderlander 18/3/1922)

Hotel- Café-Restaurant “De Bonte Os.”

Het Hotel-Café Restaurant “De Bonte Os” heeft de afgelopen maanden een restauratie ondergaan, welke het café-restaurant een ander aanzien heeft gegeven. De muurschildering van deze lokaliteit is geheel vernieuwd en de vloer is gedekt met rubber. Bovendien is het gebouw van centrale verwarming voorzien. Door een en ander is het een moderne inrichting geworden, en doordat het in ’t vroeger wel wat sombere café nu vroolijk en licht is geworden, lijkt het alsof dit thans veel grooter is.

De heer C.J. Witeveen, die zes jaar geleden het hote-café-restaurant “De Bonte Os” ging exploiteeren, heeft zijn inrichting steeds in bloei zien toenemen. Voor hem is het ongetwijfeld een voldoening, dat hij thans den bezoekers van het café-restaurant in een gezellige lokaliteit kan verwelkomen, waar het oog door de keurige aankleeding aangenaam wordt gestreeld.

Het schilderwerk is verricht door de firma G.W. Tesser en Zoon, terwijl de centrale vewarming werd geleverd door de N.V. L.A. Moll.” (PGNC 18/3/1922)

Periode voor de oorlog

Feestzaal de Bonte Os, 25-jarig jubileum van de familie Brinkhoff, 1930 (F55496 RAN)
Feestzaal de Bonte Os, 25-jarig jubileum van de familie Brinkhoff, 1930 (F55496 RAN)

Er is nog niet uitputtend onderzocht wat de verdere geschiedenis van de Bonte Os voor de oorlog is geweest. Regelmatig komen in de krant meldingen van bijeenkomsten voor bijvoorbeeld veilingen, aanbestedingen en vergaderingen langs.

Wanneer de universiteit in 1923 open gaat, wordt de Bonte Os vaak gebruikt voor chique diners of om een lustrum te vieren.

Het Hotel Restaurant "De Bonte Os", rechts is de Tweede Walstraat; merk bovendien op dat ze zichzelf ook "garage"noemt, 1925 (F27353 RAN)
Het Hotel Restaurant “De Bonte Os”, rechts is de Tweede Walstraat; merk bovendien op dat ze zichzelf ook “garage”noemt, 1925 (F27353 RAN)

1938 Verbouwing Hotel de Bonte Os architect Lelieveldt

Links Hotel "De Bonte Os" ca. 1938 (GN5290 RAN)
Links Hotel De Bonte Os ca. 1938 (GN5290 RAN)

“Hotel de Bonte Os

Men moet met den tijd mede.

Vooral het café- en hotelwezen mag niet achterblijven.

Er worden eenmaal hoogere eischen aan gesteld van comfort en uiterlijk.

Hotel-café-restaurant de Bonte Os, aan de Molenstraat, dat al jaren en jaren in stad en omgeving den naam heeft van goed en degelijk te zijn, heeft zich nu ook uiterlijk meer aangepast aan moderne eischen.

Vroeger werden reeds de nieuwe tooneelzaal en verschillende vergaderzalen aangebouwd- dat was een heele verbetering en tevens een verfraaiing van dit stadsgedeelte. Het café-restaurant werd er ook drukker.

Maar nu is ook het café zelf binnen en buiten nog weer gemoderniseerd, naar ontwerp van den architect den heer Lelieveld. Vooral de benedenpui onderging een heele verandering.

De gevel werd als vernieuwd en opgefrischt. De hooge breede caféramen werden afgedekt met crêmekleurige terra-nova, terwijl de bruine glazuursteenen tusschenmuren, welke den bovenbouw steunen, een verrassende, levendige tegenstelling vormen met het room-geel.

De bovenramen zijn voorzien van glas-in-lood en geven van binnen en buiten aan de cafézaal een voornameren aanblik.

De cafézaal werd binnen nieuw beschilderd, als vernieuwd en levendiger gemaakt.

De ingang werd gemoderniseerd terwijl ook de opgangen naar het hotel werden verfraaid.

De geheele verbouwing geschiedde door Molenaar’s bouwbedrijf.

Het schilderwerk werd uitgevoerd door de firma Mom, de electrische verlichting door de firma Lucassen, terwijl de firma’s Peters en Draper van den Broek de stoffeering verzorgden.

De heer v.d. Steen Jr. leidde als opzichter de verbouwing.

Door deze vernieuwing is het aspect van het boveneind der Molenstraat vooral ook bij avond, boveneind er Molenstraat vooral ook bij avond, dank zij doeltreffende Neon-verlichting, heel wat uitgebracht”.  (De Gelderlander 4/6/1938)

2e Wereldoorlog en “Het Oranjehuis”

Bezoek koningin Wilhelmina. Zij wordt begroet door mevrouw Witteveen - van Gaalen voor Hotel De Bonte Os, 9/6/1945 (F69869 RAN) Molenstraat 99
Bezoek koningin Wilhelmina. Zij wordt begroet door mevrouw Witteveen – van Gaalen voor Hotel De Bonte Os (links in lichte mantel mevrouw Witteveen, rechts in donkere mantel koningin Wilhelmina), 9/6/1945 (F69869 RAN)

Sinds de dood van haar man op 13-07-1936 was Henriette Petronella Antonia Witteveen-Van Gaalen (21-5-1893 Grave – 2-7-1967 Nijmegen) eigenaresse van Hotel de Bonte Os. Zij maakte tijdens de bezetting openlijk propaganda voor het koningshuis. Op Koninginnedag (31 augustus) hing ze de vlag op. In ieder geval in 1942, waarvoor ze op 2 september was opgepakt en tot 12 september had vastgezeten. Vanwege haar oranjegezindheid kreeg ze de bijnaam “Oranje-Marie”.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het hotel een ontmoetingsplek voor het studentenverzet, later troffen hier ook andere verzetsgroepen elkaar. Daarnaast zaten er onderduikers in de Bonte Os.

Op 22-10-1944 (“gisteren”), een maand na de bevrijding van Nijmegen, heropent mevrouw Witteveen haar hotel onder de naam “Hotel Oranjehuis”, als symbool voor “den trouwen Oranjegeest”  (De Gelderlander 23/10/1944).

Noodkapel

Het versierde Heilig Hartaltaar in de Noodkapel in hotel De Bonte Os, 6/1944-9/3/1946 (F27345 RAN)
Het versierde Heilig Hartaltaar in de Noodkapel in hotel De Bonte Os, 6/1944-9/3/1946 (F27345 RAN)
Aankondiging huwelijk in de noodkapel in de Bonte Os (De Gelderlander 4/1/1945)
Aankondiging huwelijk in de noodkapel in de Bonte Os (De Gelderlander 4/1/1945)

Omdat de Molenstraatkerk was verwoest, was in de Bonte Os tijdelijk een noodkapel gevestigd.

Bezoek Juliana

Voordat Wilhelmina Nijmegen bezocht, kwam prinses Juliana op 4 juni 1945 op bezoek in Nijmegen, waarbij ze mevrouw Witteveen ontving:

H.K.H. Prinses Juliana ontving “Oranje-Marie”

Gelijk bekend, heeft H.K.H. Prinses Juliana Zaterdag bij haar bezoek aan Nijmegen, des middags na afloop van de gebeurtenissen op het “Quickveld” “Oranje-Marie”, mevrouw Witteveen in Normandie ontvangen.

Mevrouw Witteveen is de eigenaresse van de “Bonte Os”, waar menige ongerechtigheid (met goede bedoelingen) is gepleegd tegen de duitsche bezetting. De naam “Bonte Os” is uit de mode geraakt en van “Het Oranje-Huis” is “Oranje-Marie” thans de kasteelvrouwe.

Belangstellend naar het onderhoud, dat mevrouw Witteveen heeft gehad met H.K.H. de Prinses togen wij gisteren Oranje-Huiswaarts en vernamen enkele bijzonderheden.

De prinses heeft met interesse geluisterd naar het verhaal van hetgeen zich in “de Bonte Os” heeft afgespeel zoo nu en dan: de scènes met de W.A., de huiszoekingen en het vertrappen van de foto’s van Koningin Emma en van de leden van het Koninklijk Huis.

Mevrouw Witteveen moest brommen, maar zij deed dit opgewekt “Oranje Boven” neuriënd en “Ik hou van Holland”.

“Hebt u dit niet erg gevonden, deze gevangenschap”, heeft H.K.H. gevraagd. Mevrouw Witteveen gaf de Prinses te kennen dat zij door het groote leed der Prinses Zelve, Die van Haar Moeder was gescheiden, terwijl Haar huiselijk leven was uiteengerukt, haar eigen leed gering achtte.

De Prinses antwoordde dat de Koninklijke Familie het erg vond dat het volk zoo ontzettend heeft geleden, terwijl Zij het betrekkelijk goed had.” Vervolgens hoopt Witteveen dat Wilhelmina Nijmegen zal bezoeken. (De Gelderlander 5/6/1945)

Op 9 juni komt Wilhelmina naar Nijmegen (zie bovenstaande foto), waarbij ze onder andere het Oranjehuis bezoekt. Daar gebruikt ze haar lunch.

Zie voor meer informatie en verhalen over het Oranjehuis (en de Bonte Os) de pagina van Noviomagus en de pagina op haar prikbord.

Verbouwing Het Oranjehuis, architecten Ockhuysen en Jansen

1946

Hotel 'Het Oranjehuis', voorheen Hotel Café Restaurant 'De Bonte Os', rechts de Tweede Walstraat, 1947-1949 (Fotopersbureau Gelderland via F91446 RAN CCBYSA)
Hotel ‘Het Oranjehuis’, voorheen Hotel Café Restaurant ‘De Bonte Os’, rechts de Tweede Walstraat, 1947-1949 (Fotopersbureau Gelderland via F91446 RAN CCBYSA)

In 1946 vindt er een verbouwing plaats, waarbij het hotel op Koninginnedag weer open gaat.

Het Oranjehuis” in de Molenstraat heropend: Een aanwinst voor Nijmegen

De feestzaal in het Hotel "Oranjehuis", voorheen "De Bonte Os", 10/7/1948 (GN5417 RAN) Molenstraat 99
De feestzaal in het Hotel “Oranjehuis”, voorheen “De Bonte Os”, 10/7/1948 (GN5417 RAN)

Sinds Koninginnedag is Het Oranjehuis, de voormalige “Bonte Os”, na een belangrijke verbouwing te hebben ondergaan, wederom geopend. Dit hotel-restaurant in de Molenstraat, dat in den tijd van de bezetting een unieke rol heeft gespeeld in de geschiedenis van het verzet, en daardoor ook in de historie van de stad Nijmegen, is thans zoodanig van aanschijn veranderd dat het glansrijk een vergelijking doorstaat met de meest smaakvol ingerichte zaken, die ons land op dit gebied in de grote steden kan aanwijzen.

De drie gebouwen, die samen de Bonte Os vormden zijn voor het inwendige aaneengevoegd. Een verbouwing die letterlijk en figuurlijk “heel wat voeten in de aarde” heeft gehad, zoo men tenminste bedenkt dat de aannemersfirma van Kessel dit moeilijke werk heeft tot stand gebracht vier en halve maand onder den grond voetje voor voetje voortgaande, waarbij 4500 kubieke meter grond werd weggehaald. De onderneming, die tot eer van den aannemer strekt en van allen, die er onder leiding van den uitvoerder den heer H. de Jager aan hebben meegewerkt, mag als een stout stukje in het overwinnen van al van technische moeilijkheden gelden.

Het Restaurant van Hotel "Oranjehuis" voorheen "De Bonte Os", 1949 (GN5411 RAN) Molenstraat 99
Het Restaurant van Hotel “Oranjehuis” voorheen “De Bonte Os”, 1949 (GN5411 RAN)

Komt men beneden de eerste verdieping van “Het Oranjehuis”, dan ziet men waar voorheen de kelders waren, thans prachtige keukens, toiletten, centrale verwarmingskelders ingericht.

Het interieur van het Café van Hotel "Oranjehuis", voorheen "De Bonte Os", aan de Molenstraat, 1949 (GN5414 RAN) Molenstraat 99
Het interieur van het Café van Hotel “Oranjehuis”, voorheen “De Bonte Os”, aan de Molenstraat, 1949 (GN5414 RAN)

Aan den bovenbouw hebben de beide architecten J. Ockhuysen en J. Jansen, de laatste binnenhuisarchitect, een aanzien gegeven dat artistiek op een hoog peil staat en wat sfeer en intimiteit betreft wel niet te overtreffen zal zijn. De kunstschilder Wim van Woerkom droeg zorg voor de tafereelen op de muren, de beeldhouwer Peter d’Hont voor het beeldhouwwerk, terwijl de kunstsmid H. de Groot het siersmeedwerk vervaardigde, dat veelvuldig in het restaurant werd toegepast. Dat “Het Oranjehuis” zulk een juweel is geworden, hetwelk men moet zien zoo men tenminste over de vorderingen op het gebied van inrichting van een modern restaurant wil meepraten, -aan de gelukkige samenwerking een allen, die hieraan hetzij artistiek of uitsluitend technisch hun hoogste kunnen met zooveel liefde en toewijding hebben gegevn is dit voor Nijmegen’s stadsleven toe te juichen resultaat te danken.

Een slaapkamer in het Hotel "Oranjehuis", voorheen "De Bonte Os",1949 (GN5411 RAN) Molenstraat 99

Wij kunnen ons niet in een uitvoerige beschrijving van de details gaan begeven. We veronderstellen trouwens dat de vele bezienswaardigheden van “Het Oranjehuis” door eigen aanschouwing gemeengoed gaan worden van de Nijmegenaren en van allen uit de omgeving.

Nog enkele namen van firma’s die tot dit welgeslaagde geheel het hunne bijdroegen; Fa. G… Tesser, schilderswerk; sanitair en verlichting Fa. Lucassen; stoffeering Fa. Peters; Fa. Kropman, centrale verwarmin.

Op Koninginnedag, – een mooiere feestdag voor de opening kon men niet uitkiezen- hebben een zestig bloemstukken in het restaurant gestaan: blijken van sympathie en bewondering voor de doortastendheid waarmede de eigenaresse van “Het Oranjehuis” Mevr H. Witteveen van Gaalen haar doel heeft nagestreefd en bereikt. Des morgens is er in de Can. Kerk een H. Mis opgedragen: des middags was er in “Het Oranjehuis” een receptie, waarop de Burgemeester woorden van gelukwensch namens de gemeente Nijmegen heeft gesproken. De Kon. Zangver, het Nijm. Mannenkoor heeft zoowel des morgens in de H. Mis als tijdens de receptie aan de plechtigheid het juiste relief gegeven.

Mevrouw Witteveen (eigenaresse van Hotel de Bonte Os) naast het borstbeeld van Wilhelmina, met een onbekende luchtmachtmilitair, 1950 (J.F.M. Trum via GN15479 RAN CCBYSA)
Mevrouw Witteveen (eigenaresse van Hotel de Bonte Os) naast het borstbeeld van Wilhelmina, met een onbekende luchtmachtmilitair, 1950 (J.F.M. Trum via GN15479 RAN CCBYSA)

Boven de ingang van het restaurant is, door een indirect neon-licht beschenen, een fraai borstbeeld van H.M. de Koningin geplaatst, – een geschenk van de Paters van de Molenstraatkerk, die een tijdlang hun noodkapel in het gebouw hadden gevestigd.” (De Gelderlander 5/9/1946)

Op GN5408 staat foto van een deur uit 1952 weergegeven. Daarboven staat het beeld van Koningin Wilhelmina.

Vervolg Oranjehuis

In 1960 wordt het hotel nog Oranjehuis genoemd, zie de foto GN3573. In ieder geval heet het pand rond 1970-1975 het Oranjehotel (zie foto hieronder).

Oranjehotel (rechts de Tweede Walstraat), 1970-1975 (Evert F. van der Grinten via F78706 RAN CCBYSA)
Oranjehotel (rechts de Tweede Walstraat), 1970-1975 (Evert F. van der Grinten via F78706 RAN CCBYSA)

Pizzeria Pinoccio

Het pand van Pizzeria "Pinoccio", het voormalige Hotel "De Bonte Os", 15/5/1988 (Anton van Roekel via F18426 RAN CCBYSA)
Het pand van Pizzeria “Pinoccio”, het voormalige Hotel “De Bonte Os”, 15/5/1988 (Anton van Roekel via F18426 RAN CCBYSA)

Er is nog niet onderzocht wat de geschiedenis na het “Oranje Huis” is geweest. In ieder geval komt er nog een foto voor uit 1980: F11644. in 1982 is het, waarschijnlijk voor korte tijd Larrys hamburgers en steaks (zie de foto F11775).

Daarna heeft hier jarenlang pizzeria Pinoccio gezeten, welke in 1983 is geopend, zie tevens de foto F7399.

In 2018 bestaat Pinoccio nog, wanneer Gyorgyi Kovacs meer dan 20 jaar de eigenaresse is. Een interview met haar is te lezen op IndeBuurt. Het interieur is vooral bekend om de vele chianti flessen aan het plafond. In 2020 gaat de zaak failliet in coronatijd.

Stadsgarderobe

In februari 2022 opent Khalid Oubaha de Stadsgarderobe 024. Er zijn dan 1600 kluisjes waar nog een muntstuk voor nodig is om de jas op te bergen; het is echter de bedoeling dat er 6800 nieuwe kluisjes komen, waarbij stappers een kluisje kunnen openen met een QR-code. Zie daarvoor het artikel in de Gelderlander en de ANS.

Zie ook:

Nijmeegs verzet zichtbaar in straten, de Brug, 12 februari 2020

https://www.noviomagus.nl/Gevels/Gevelstenen/BvdBerghstraat49/BvdBerghstraat49.html

https://www.noviomagus.nl/h1.php?p=gevbedr2.htm

https://www.noviomagus.nl/gevbedr10.htm

Advies van de commissie: ‘Het Nijmeegs verzet zichtbaar maken’, 24 januari 2020

Derk Semmelink, architect

Architect Semmelink begon als leerling bij de Arnhemse architecten van Gendt en Nieraad. Een aantal werken van hem zijn Hotel-café…

Bieling en Buskens, architecten

Architecten Bieling en Buskens Voormalige boekhandel A.Th. van Hooydonk Molenstraat 62, 1899 “Voor eenige dagen de verfraaiing der Molenstraat besprekende,…

Molenstraat 105 verbouwingen Oscar Leeuw

Architect Oscar Leeuw ontwierp 2 verbouwingen voor Molenstraat 105: voor bakker annex lunchroom Creyghton en in 1919 voor kledingmagazijn Bischoff.

Een gedachte over “Hotel de Bonte Os, laatste werk van architect Semmelink: van hotel met paardenstal tot stalling voor jassen”

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.