2006 Nieuwe Marktstraat
Op de hoek van de Nieuwe Marktstraat is een muurschildering te zien van een collega van 3 verschillende reclameschilderingen die hier ooit hebben gezeten.
Let aan het einde van het blok ook nog even op de schildering boven de voormalige kapperij Vos. In 2006 is deze schildering aangebracht door Ger van Zetten en Sarah Wilson. Het betreft een mengeling van 3 reclameschilderingen die hier ooit hebben gezeten. Er is gekozen om de schildering te behouden zoals die op dat moment was, oftewel voor een restauratie.
Initiatief kapper Vos
Kapper de Vos nam het initiatief tot de restauratie. Het liefst had hij iets anders gezien: “Ik vind het jammer dat het zo’n ratjetoe is. Liever had ik gewild dat er was gekozen voor één reclame en die was opgeknapt, zodat die eruit zou zien zoals die was. Maar het is beter dan het was.”
Harpol, Brasso, Solo en Koster
(E.F. van der Grinten via F78365 CCBYSA)
Hierin zijn 4 namen verwerkt:
- Harpol (Moderne Hygiene Harpol reinigt en ontsmet uw toilet)
- Solo (margarine)
- Brasso (zilverpoets)
- Koster, de naam van de schilder van de laatste schildering
Op onderstaande foto’s zijn (een deel van de) afzonderlijke reclames te zien.
Brasso
Zoals de Gelderlander het al zegt: “in de linkerbovenhoek een schemering van Brasso”.
Op bovenstaande foto uit 1915-1920 is de reclame van Brasso goed te zien. Daarboven en onder staan een aantal andere reclames:
“DE DION [BOUTON..]
AUTOM[OBIE..]
N.V.L.A[.MOLL..]
ST.ANN[ASTRAAT..]
BR[ASSO..]
Vloeibaar [poets-extract..]
Rec[kitt’s]
ZAKJ[E BLAUW]” (Noviomagus)
Brasso: polijstmiddel voor metaal
Brasso is een merk polijstmiddel voor metaal, oftewel koperpoets. Het is bedoeld om aanslag van messing, koper, chroom en roestvrij staal te verwijderen. De naam zal afgeleid zijn van het engelse woord voor messing: “brass”. In het engels wordt de term “metal polish” voor “koperpoets” gebruikt; dus niet iets als “copper polish”
Reckitt and Sons
Brasso werd in of rond 1905 in Groot-Brittannië geïntroduceerd door Reckitt and Sons, een grote fabrikant van huishoudelijke middelen, opgericht in Hull. Haar agent, W. H. Slack, ontdekte het gebruik van een dergelijk middel in Australië, toen hij op bezoek was bij de Australische tak van dit bedrijf. Vervolgens ging Brasso in 1905 bij Reckitt and Sons in productie, waarvoor ze een nieuwe fabriek had laten bouwen.
wikipedia: “in eerste instantie verkocht aan de spoorwegen, ziekenhuizen en aan grote winkels.”
Brasso is nog steeds te koop.
Brasso in Nijmegen
Het is mij (RE) nog onbekend wie de oorspronkelijke Brasso muurschildering heeft laten plaatsen. Wel waren Reckitt’s Zakje Blauw als Brasso merken van dezelfde fabrikant.
(Het is niet waarschijnlijk dat het 1 grote advertentie van L.A. Moll was: mogelijk Brasso als metaalpoetsmiddel nog wel, maar het Zakje Blauw was bedoeld om de was witter te laten lijken).
Gevonden advertenties
De op dit moment eerstgevonden advertentie in Nijmegen is in De Gelderlander 6/3/1908: dan verkoopt Drogisterij “Keizer Karel” in de Lange Burchtstraat 17 dit product.
Hieronder is een lijst weergegeven van gevonden advertenties voor Brasso. Er is echter niet naar volledigheid gestreefd; mogelijk betrof het een andere winkelier of heeft (de Nederlandse agent van) Brasso zelf laten aanbrengen. Welk lijkt het beeld te zijn dat Brasso oorsponkelijk werd verkocht door drogisterijen. Toen de levensmiddelenwinkeliers opkwamen, vinden we vanaf dat moment ook daar advertenties van het poetsmiddel.
- Firma F.J. van Pelt, drogisterij, Lagemarkt 47 en Kort Hezelstraat 28 (PGNC 22/12/1909, PGNC 22/2/1912)
- Thijs Plet, Lange Brouwerstraat 9, Ganzenheuvel 33, Hertogstraat 63, Pontanusstraat 14 (PGNC 10/12/1910)
- Wed. W.H.M. v. Crimpen, Molenstraat 52 (De Gelderlander 6/7/1913); Van Crimpen’s
- “Het Goedkoope Warenhuis, Broerstraat 8-10; als “Extra Reclame” (De Gelderlander 19/9/1915)
- Drogisterij, Molenstraat 52 (en Hamburgerstraat 28 Doetinchem; De Geld]erlander 9/8/1919)
- Th. Hendriks Pz., St. Annastraat 58/60 (PGNC 5/1/1918)
- J.J. Hofman J.R, drogist, Elst (De Gelderlander 3/5/1919)
- Drogisterij “De Nieuwe Gaper”, D. Katje, Ganzenheuvel 33 (De Gelderlander 4/10/1919)
- Firma H.M. v. Haaren, Levensmiddelen, winkels in Nijmegen: Molenstraat, Smidstraat, Daalscheweg, Burghardt v.d. Berghstraat en Marialaan en in 30 andere plaatsen. Brasso: links onder, 15 cent (De Gelderlander 22/5/1920 Brasso: links onder, 15 cent)
- Henri v.d. Velden & Co., Hezelstraat 84b, De Gelderlander 10/10/1922
- Albert Heijn, levensmiddelen, Lange Burchtstraat 27 en Burghardt v.d. Berghstraat 54 (De Gelderlander 22/3/1923, 13 cent)
(Overige) Bronnen en verder lezen
https://en.wikipedia.org/wiki/Brasso
https://en.wikipedia.org/wiki/Reckitt_and_Sons
https://nl.wikipedia.org/wiki/Brasso_(product)
zie ook https://www.onlinemuseumdebilt.nl/reckitt-colman/
Harpol
Op de foto uit 1993 blijkt alleen de Harpol reclame nog goed leesbaar te zijn. Aan de andere kant zijn tegenwoordig de overig muurschilderingen op het pand verdwenen.
In de Limburger uit 1956 is de volgende advertentie gevonden:
“Nieuw! HARPOL reinigt en ontsmet Uw toilet!
Het naarste werkje wordt nu voor u gedaan!
Wat is Harpol? Het nieuwe, zelfwerkende reinigingsmiddel in poedervorm voor Uw toiletpot. Ruikt aangenaam. Speciaal gemaakt om U dat naarste van alle werkjes uit handen te nemen!” (De nieuwe Limburger 27-09-1956).
Net als Brasso en Reckitt’s Zakje Blauw is Harpol een merk van Reckitt’s (Reckitts N.V. in de Bilt). Het merk Harpic werd geïntroduceerd in 1932 en is vernoemd naar haar uitvinder Harry Pickup. Sinds wanneer en waarom het merk in Nederland Harpol heet is mij niet bekend, maar mogelijk omdat de 2e lettergreep iets te veel associatie met een toilet oproept.
https://en.wikipedia.org/wiki/Harpic
https://www.dbnl.org/tekst/sijs002chro01_01/sijs002chro01_01_0026.php?q=pik#hl1
Solo
Een gelijksoortige muurschildering van Solo uit 1907 te Dreischor (Zeeland) staat hieronder weergegeven.
Bij het Stadsarchief van Oss staat een afbeelding uit 1911 van een pakje Solo weergegeven, met tevens een verhaal over de margarinefabriek.
Tegenwoordig wordt het merk in België nog verkocht.
(Overige) Bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Solo_(margarine)
(Overige) Bronnen en verder lezen
Oktober 2006, Huis van de Nijmeegse Geschiedenis (link werkt niet meer, april 2024)
http://www.noviomagus.nl/gevschil6.htm
https://nl.wikipedia.org/wiki/Solo_(margarine)
Wonen in Nijmegen 