Bethel 's avonds, Tweede Oude Heselaan
#Nijmegen

Tweede Oude Heselaan

Bethel 's avonds, Tweede Oude Heselaan
Bethel ’s avonds, Tweede Oude Heselaan (januari 2021)

De Heeschelaan was eeuwenlang de gangbare weg tussen Nijmegen en Hees, totdat de Voorstadslaan werd aangelegd. Bij de aanleg van het spoor moest de laan gedeeltelijk worden omgelegd. Toen de Voorstadslaan de verbindingsweg werd, veranderde de naam in Oude Heesschelaan.

Diversiteit in bouw

Aan de straat is een grote diversiteit aan bebouwing te zien, die deels herinnert aan het toenmalig landelijke karakter van het gebied. De arbeiderswoningen en het Bethel complex herinneren aan de tijd van de industrialisatie van Nijmegen. En bijzonder: de straat maakt een opvallende bocht naar rechts, de “Tweede Oude Heselaan” eindigt dan ook pas bij de Dikke Boom van Hees.

Deze pagina zal van tijd tot tijd worden aangevuld.

Bijzondere gebouwen

  • Tweede Oude Heselaan 161-165 “als herkenbare relicten van de prestedelijke fase”
  • Bethel complex, bestaande uit:
    • De voormalige Bethelkerk, 1895, Tweede Oude Heselaan 167-169-171 (gemeentelijk monument)
    • Voormalig schoolgebouw, 1897, Tweede Oude Heselaan 173-173a (gemeentelijk monument)
    • Heilig Hartbeeld, Albert Meertens, Tweede Oude Heeselaan 171
  • De dubbele villa van Villa Delta, Tweede Oude Heselaan 181 en Villa Aurora
  • Landhuis “The Corner”, Tweede Oude Heselaan 522, hoek met Emmalaan
Voormalige van Raay Bandenservice (juni 2024)
Voormalige van Raay Bandenservice (juni 2024)

Tweede Oude Heselaan 161-165 “als herkenbare relicten van de prestedelijke fase”: op deze locatie zat jarenlang P. van Raay Bandenservice.

Bethel

Bethel bij avond 2024 voormalige Thomaskerk Tweede Oude Heselaan
Bethel bij avond (februari 2024)

Het Bethel Complex. Begonnen als protestantse kerk ging het over naar de Katholieke kerk. Tegenwoordig is het verbouwd tot appartementen.

De Bethelkerk, gebouwd in 1895 door de Hervormde Vereniging Bethel voor de Nederlands Hervormde Gemeente , op de hoek met de Pastoor Zegersstraat, Tweede Oude Heselaan 171, rond 1900 (F34248 RAN) Wolfskuil
De Bethelkerk, gebouwd in 1895 door de Hervormde Vereniging Bethel voor de Nederlands Hervormde Gemeente , op de hoek met de Pastoor Zegersstraat, Tweede Oude Heselaan 171, rond 1900 (F34248 RAN) Wolfskuil

Aurora en Delta

Dubbele villa Aurora en Delta 20240607
Dubbele villa Aurora en Delta (juni 2024)

De dubbele villa van Villa Delta, Tweede Oude Heselaan 181 en Villa Aurora.

Villa Aurora 2 van directeur Salomonski van boterfabriek Batava, gebouwd als dubbel woonhuis in 1875, Tweede Oude Heselaan 179 - 181, 1965 - 1970 (Evert F. van der Grinten via F78117 RAN CCBYSA tevens Auteursrechthouder) Wolfskuil
Villa Aurora 2 van directeur Salomonski van boterfabriek Batava, gebouwd als dubbel woonhuis in 1875, Tweede Oude Heselaan 179 – 181, 1965 – 1970 (Evert F. van der Grinten via F78117 RAN CCBYSA tevens Auteursrechthouder)

The Corner

The Corner

1903, Huidig adres: Tweede Oude Heselaan 522 Het huis dat tegenwoordig The Corner heet was 1 van de eerste 2 villa’s van het Villapark Hees. De architect was Oscar Leeuw. In dit artikel wordt nader ingegaan op dit villapark. Verkoop Villa Leeuwenstein Op 8 en 22 juli 1897 zal de villa “Leeuwenstein” onder Hees met…

Lees Meer

Landelijke omgeving

Tweede Oude Heselaan 175 en 177

Tweede Oude Heselaan 175 en 177 20240607
Tweede Oude Heselaan 175 en 177 (juni 2024)

Op nummer 175, gebouwd in 1884 zat melkhandel Cloosterman. Bij werkzaamheden kwam een schildering aan het licht; In 2008 is hier weer witte verf overheen geschilderd. Zie voor een foto Noviomagus (tevens bron).

De gesloopte “Groene” Boerderij

Woning op plaats voormalige groene boerderij (juni 2024)
Woning op plaats voormalige groene boerderij (juni 2024)

1883, Hoek Tweede Oude Heselaan en Dikkeboomweg Een van de markante gebouwen (en een gebouw dat ik persoonlijk nog steeds mis in een rondwandeling) was de groen geschilderde voormalige boerderij. Op de site van Speledingetje  staat een foto (tevens bron). De laastste gebruiker was een handelaar in antiek/oude spullen. Hiervoor in de plaats is een soort van moderne versie gekomen, zie de foto.

Beelden

1952, Heilig Hartbeeld, Albert Meertens, Tweede Oude Heselaan 171 (verplaatst)

1977, naamloos, Gerard Walraeven, Tweede Oude Heselaan 386

1985, sculptuur, Auke de Vries, Tweede Oude Heselaan 384

Overige verschenen artikelen over Tweede Oude Heselaan

Dikke Boom van Hees

De “nieuwe” Dikke Boom van Hees is op 21 november 2003 geplant. Dat is precies 100 jaar nadat de oude…

Voormalig pand van de Gruyter Tweede Oude Heselaan (juni 2024)
Voormalig pand van de Gruyter Tweede Oude Heselaan (juni 2024)

Het voormalige pand van de Gruyter.

Een foto uit 1984 van Nijdam B.V. Automaterialen, Tweede Oude Heselaan 97 is te vinden op F27645

Voormalig politiebureau Tweede Oude Heselaan 20240607
Voormalig politiebureau Tweede Oude Heselaan (juni 2024)

Het voormalige politiebureau

Een aantal andere interessante artikelen:

Tweede Oude Heselaan 256 in De Wester

Tweede Oude Heselaan 472 op Noviomagus

Tweewielercentrum Siezenis Tweede Oude Heselaan 123 op Noviomagus

(Overige) Bronnen

https://gaypnt.home.xs4all.nl/straatnamen/H.html#Heselaan

https://gaypnt.home.xs4all.nl/straatnamen/O.html#Oude%20Heselaan

https://gaypnt.home.xs4all.nl/straatnamen/T.html#Tweede%20Oude%20Heselaan

http://ruimtelijkeplannen.nijmegen.nl/plannen/NL.IMRO.0268.BPa3000-/NL.IMRO.0268.BPa3000-VG01/b_NL.IMRO.0268.BPa3000-VG01_tb2.pdf

woningen en winkels Hoek Tweede Oude Heselaan Nieuwe Nonnendaalse weg Okhuysen
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Hoek Tweede Oude Heselaan Nieuwe Nonnendaalseweg

woningen en winkels Hoek Tweede Oude Heselaan Nieuwe Nonnendaalse weg Okhuysen
Woningen en winkels Hoek Tweede Oude Heselaan Nieuwe Nonnendaalse weg, architect Okhuysen (april 2023)

Op de hoek van de tegenwoordige Tweede Oude Heselaan en Nieuwe Nonnendaalse weg bouwde NV Berntsen & Braam een complex woningen met (waarschijnlijk) een bedrijfsgedeelte. De architect was J. Okhuysen. In het winkelgedeelte heeft jarenlaag apotheek Binnendijk gezeten.

De aannemer was NV Bertnsen & Braam Aannemersbedrijf en de architect J. Okhuysen

Oude Nonnendaalseweg,vanuit de Tweede Oude Heselaan gezien: in 1910 nog onbebouwd land, 1910 (RAN F46234)
Oude Nonnendaalseweg,vanuit de Tweede Oude Heselaan gezien: in 1910 nog onbebouwd land, 1910 (RAN F46234)

Drogisterij

In 1934 krijgt Drogisterij “Insulinde” telefoonaansluiting op Oude Heeschelaan 207 (PGNC 14/9/1934)

In het Adresboek 1936 staan Mej. B.G. Hovius, assistent-apotheker en G.N. Hovius op dit adres. In maart 1938 vertrekt C. Hovius-Degenkamp – een dochter?-, z.b. naar Tilburg (PGNC 12/3/1938)

In juni 1937 vestigt “L. Haarbrink en gezin, drogist” zich op dit adres. Zij zijn afkomstig van Driebergen (PGNC 12-6-1937).

Apotheek Binnendijk

In september 1948 opent A.W.Th. Binnendijk zijn apotheek op Tweede Oude Heselaan 207. Afgaande op de advertentie uit 1948 zat daarvoor de apotheek van arts H. van der Made. Wat de verhouding is tussen Insulinde/Hovius/Haarbrink en van der Made is, is nog niet bekend: waarschijnlijk heeft van der Made in de tussentijd het pand overgenomen en zijn er mogelijk nog andere gebruikers geweest.

Daarnaast is nog niet bekend waarom het krantenartikel refereert naar de verwoeste apotheek in de Voorstadslaan, terwijl Binnendijk een apotheek van van der Made overneemt:

Promotie Stadgenoot

Advertentie aankondiging Apotheek Binnendijk (De Gelderlander 28/8/1948)
Advertentie aankondiging Apotheek Binnendijk (De Gelderlander 28/8/1948)

Onze stadgenoot apotheker A.W.Th. Binnendijk, St. Annastraat 458, zal 21 Juni a.s. om 14 uur aan de Rijks-Universiteit te Utrecht promoveren tot doctor in de Wis- en Natuurkunde op het proefschrift: “De invloed van diuretica op de kininespiegel in bloed en urine”

Het is bekend dat in West-Nijmegen de apotheek in de Voorstadslaan door oorlogsgeweld is vernield, zodat de pharmaceutische hulp in dat stadsdeel onvoldoende kon worden verzorgd

Om daaraan tegemoet te komen zal begin September door Dr. A.W.Th. Binnendijk in de Oude Heesselaan op no. 207 een apotheek worden geopend.” (De Gelderlander 19/6/1948)

De apotheker A.W.Th. Binnendijk komt voor in de Adresboeken 1951 en 1971 op Tweede Oude Heselaan 207. Ook in 1983 zit Apotheek Binnendijk op dit adres, een foto is te zien op F34253 RAN.

Later verhuist de apotheek naar “in de Fuchsiastraat nabij een nieuw te vormen plein met winkels.” (Facebook van Nijmegen Toen) Ten tijde van dit bericht (2014) zit Vitalitools in de winkel, “een bedrijf gespecialiseerd in gezond en duurzaam binnenklimaat.”

Bouwplan van een complex woningen op een terrein gelegen tusschen de Oude Heeschelaan – Oude Nonnedaalscheweg, De aannemer was NV Bertnsen & Braam Aannemersbedrijf en de architect J. Okhuysen (Detail D12.399867)
Bouwplan van een complex woningen op een terrein gelegen tusschen de Oude Heeschelaan – Oude Nonnedaalscheweg, De aannemer was NV Bertnsen & Braam Aannemersbedrijf en de architect J. Okhuysen (Detail D12.399867)
Bouwplan van een complex woningen op een terrein gelegen tusschen de Oude Heeschelaan – Oude Nonnedaalscheweg (Detail D12.399867) De aannemer was NV Bertnsen & Braam Aannemersbedrijf en de architect J. Okhuysen
Bouwplan van een complex woningen op een terrein gelegen tusschen de Oude Heeschelaan – Oude Nonnedaalscheweg (Detail D12.399867)

Wolfskuil

Een groot deel van de wijk is gebouwd in de jaren 10 en 20 volgens de “Tuindorp” gedachte. Dat pakt…

J.D.A. Okhuysen, architect

OVER J.D.A. Okhuysen, architect Okhuysen (of Okhuijsen) lijkt vooral als architect van de wederopbouw veel gebouwen in het centrum van…

Tweede Oude Heselaan

De Heeschelaan was eeuwenlang de gangbare weg tussen Nijmegen en Hees, totdat de Voorstadslaan werd aangelegd. Bij de aanleg van…

Badhuis Tulpstraat architect J.C. Hermans Woningvereeniging Nijmegen
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Geschiedenis en betekenis van het badhuis aan de Tulpstraat

1921 Tulpstraat 2 Wolfskuil

Badhuis Tulpstraat architect J.C. Hermans Woningvereeniging Nijmegen
Gezien vanuit de Nieuwe Nonnendaalseweg , met in het midden het voormalig badhuis (Tulpstraat 2), 1980-1982 (Wim Michels via RAN ZN36144 – B)

Het badhuis in de Tulpstraat is gebouwd in 1921 en maakte onderdeel uit van de bouw van 51 woningen met een badhuis “op een terrein aan de Koninginnelaan”. Architect was J.C. Hermans, waarbij architect Willem Hoffmann “esthetisch adviseur” was.

Het nut van een “volksbadhuis”

Op zich zijn badhuizen al eeuwen bekend: ook in Nijmegen is een badhuis uit de Romeinse tijd gevonden. Het badhuis voor de “gewone” man ontstond in Nederland echter pas eind 19e eeuw. Hier kon hij tegen een (geringe) vergoeding een douche of bad nemen. Vanaf de 19e eeuw was er meer aandacht voor hygiëne, gezondheid en levensstijl, mede over de toegenomen kennis over het belang daarvan.

In het midden van de 19e eeuw werd in Liverpool het eerste openbare badhuis geopend: in Engeland was de industrialisatie veel eerder op gang gekomen dan in Nederland.

De arbeiderswoningen werden gebouwd zonder sanitair en sowieso was een afzonderlijke badkamer een zeer grote luxe.

Teil

De meeste mensen wasten zich in een teil: mogelijk nog uit eigen herinnering en anders zijn er genoeg herinneringen op internet te vinden waarin mensen vertellen hoe een gezin zich “vroeger” waste door een teil met verwarmd water te vullen: het eerste kind had nog een schoon, warm bad, het derde kind werd gewassen in inmiddels afgekoeld, grauw water.

Gemeente Bad- en Zweminrichting

Daarnaast had de gemeente in 1878 een “Gemeente Bad- en Zweminrichting” in de Waal geopend, welke op 6 ijzeren pontons ter hoogte van de Lindenberg in de Waal dreef. In de jaren volgden hierop een aantal uitbreidingen. Mensen met weinig geld, mochten tussen de middag en op zondagmiddag gratis naar binnen. Het Waalbad was echter maar drie maanden per dag open. Hoewel het nog tot 1950 heeft bestaan, voldeed het op dat moment al lang niet meer aan de eisen aan de tijd. Doordat de Waal steeds meer vervuild was geraakt, was het steeds minder geschikt geworden als wasgelegenheid.

Aanbesteding

Op 30 juni 1920 vond de aanbesteding plaats door het “’Bestuur der Woningvereeniging  ‘Nijmegen’”. De firma Berntsen & Braam verkreeg deze op basis van de laagste inschrijving, f 296.000. Bergen & Vrijaldenhoven verkregen het schilderwerk (f12.523)  en de installatie zal geschieden door de firma Lamers te Hees. (PGNC 14/7/1920). Daarbij was de gunning op basis van deze bedragen in eerste instantie aangehouden (1/7/1920).

De Woningvereeniging vraagt daarop aan de gemeente een aanvulling van het voorschot met  f66000. Deze wordt verstrekt, op voorwaarde dat 5 woningen beschikbaar worden gesteld voor rijksambtenaren. (PGNC 22/7/1920).

Bij de opening in 1921

Het eerste Volksbadhuis.

Heden is het eerste volksbadhuis geopend.

Lang is er vaak geredeneerd over nut en noodzakelijkheid van zoo’n instelling voor de volksgezondheid in de woonwijken van de mannen van den arbeid zelf.

Theoretisch is uitgemaakt dat de volkshygiëne door een volksbadhuis gediend wordt.

Practisch zal nu de man en de vrouw uit het volk zelf moeten aantoonen, in hoeverren door zoo’n badhuis nu aan hun hygiënische behoefte wordt tegemoet gekomen. De levensvatbaarheid, de nuttigheid en de noodzakelijkheid moeten zij nu zelf bewijzen.

Het badhuis staat er nu keurig en klaar aan de Tulpstraat, de eerste straat links, wanneer men de Nieuwe Nonnendaalsche weg afslaat.

Luxe is buiten dit huis gehouden, maar alles is even degelijk, even doelmatig en even helder en zindelijk.

Buiten op het huis, dat gebouwd is namens de woningvereeniging Nijmegen, door den bekenden bouwer dezer vereeniging, den heer Hermans, staat in sierlijke letters “Badhuis”, in welke decoratie men de kunstvaardige hand ontdekt van den esthetischen bouwadviseur der vereeniging den heer Willem Hofman.

Treedt men binnen, dan komt men door een kleine vestibule, links is de wachtkamer voor de vrouwen, rechts is die er mannen. Vlak achter de wachtkamer liggen de baden en wel tien stortbaden en vier kuipbaden, welke alle voorzien zijn van warm- en koudwaterleiding.

De badkamertjes, geheel blank betegeld, zijn voorzien van granieto-vloeren, maar hebben tevens twee zitbankjes voor de gebruikers der baden.

Iedere badkamer is voorzien van een uurwijzer, waarop de badmeester kan zien hoe laat de bader of baadster het bad is ingegaan- want natuurlijk gaat alles op tijd, vooral wanneer het druk loopt.

Voor de ventilatie is practisch gezorgd, terwijl de temperatuur in het badhuis steeds zóó kan zijn, dank zij centrale verwarming, dat het verblijf voor de gasten steeds een aangename is.

Voor watertoevoer en waterverwarming zijn in den kelder van het badhuis de noodige reservoirs en stookketels aanwezig.

Kortom in dit eerste badhuis is alles in orde en zal het tweede badhuis al weer nog meer practische verbetering ondergaan.

Voor reglementen en tarieven, welke zoo billijk mogelijk zijn gesteld, wende men zicht tot de badhuisdirectie.

De belangstelling op den dag der bezichtiging was opvallend groot. Eenige wethouders, meerdere raadsleden, het heele bestuur der woningvereeniging en meerdere vooraanstaande personen kwamen het badhuis officieel bezichtigen.

En de critiek was gunstig;.“ (De Gelderlander 30/5/1921)

Badhuis Tulpstraat voor verbouwing (maart 2023)
Badhuis Tulpstraat voor verbouwing (maart 2023)

Vervolg

Aantal Bezoekers Badhuis Tulpstraat
Aantal Bezoekers Badhuis Tulpstraat

In een badhuis was het mogelijk om een stortbad (een douche) of een kuipbad te nemen. Hierboven staan de gevonden bezoekersaantallen weergegeven.

  Regulier    Voordeel
SindsStortbad Kuipbad  DagenStortbadKuipbad
  Abonne
ment
Abonne
ment
 Abonnement
Vanaf opening1512,53025   
Per Jan 19221512,53025 ma, di en wo           7,5            15
Per sept 1928 (kinderen jonger dan 14 jaar half geld1512,53025ma, di en za           7,5            15
Gevonden tarieven (in centen)

Wanneer het Badhuis in 1921, kost een stortbad (een douche) 15 cent en een bad in een badkuip 30 cent. Daarnaast is het mogelijk om een abonnement van 10 bezoeken te nemen. Bij het bezoek aan het badhuis is een handdoek en zeep bij de prijs inbegrepen.

Vanaf 1 januari 1922 wordt er een proef gehouden waarbij de tarieven van het badhuis zijn gehalveerd (De Gelderlander 4/1/1922). Wanneer het Badhuis Maasplein in 1922 opent staat het PGNC in haar artikel ook stil bij de resultaten van het Badhuis aan de Tulpstraat:

  • Na de aanvankelijke goede resultaten bij de opening was het bezoek aan het badhuis aan het einde van 1921 verminderd
  • Het bezoekersaantal was in 1922 toegenomen, waarbij de verlaging in de tarieven op maandag, dinsdag en woensdag een grote rol spelen
  • Ook is het bezoek weersafhankelijk: het bezoek neemt toe bij warm weer; wanneer op een zomerse dag de zon niet schijnt, komen er minder bezoekers

Opvallend daarbij is, dat bezoekers uit de “volksklasse” (de feitelijke doelgroep) vooral de voorkeur hebben voor de laatste 3 dagen van de week en dan vooral de zaterdag. Op de voordeeldagen komen er vooral “onderwijzers en onderwijzeressen, kantoorheeren- en dames en andere personen uit den middenstand.” (PGNC 7/8/1922).

Nieuwe tarieven voor de Badhuizen (De Gelderlander 24/9/1928)
Nieuwe tarieven voor de Badhuizen (De Gelderlander 24/9/1928)

In september 1928 vindt een volgende tariefwijziging plaats: de voordeeldagen zijn nu maandag, dinsdag en zaterdag. Vooral is de zaterdag belangrijk: dat is de dag waarop de “volksklasse” bij voorkeur komt. Daarnaast betalen kinderen beneden 14 jaar half geld: voor veel gezinnen waren de kosten, wanneer alle leden van het gezin het badhuis zouden bezoeken, (te) hoog geweest. (Grafieken en beschrijving afgeleid uit De Gelderlander en PGNC en PGNC 21/9/1928).

Huis van de Nijmeegse Geschiedenis: “Een geduchte concurrent van de door de gemeente gesubsidieerde badhuizen waren in de jaren dertig de openluchtzwembaden en het Sportfondsenbad in Oost.” Ik weet niet in hoeverre deze zwembaden een concurrent voor het Badhuis aan de Tulpstraat is geweest.

In ieder geval zal het vervolg hebben gegolden: “Na de Tweede Wereldoorlog kregen woonhuizen steeds vaker een douche en zelfs fabrieken legden die aan voor hun personeel. Zo werd de klandizie in de badhuizen van lieverlee minder en stegen de kosten. Woningbouwverenigingen moesten de exploitatie staken.”

Badmeesters

Waarschijnlijk was W.H. van Kessel de eerste badmeester. Wanneer het Badhuis aan het Maasplein opengaat, wordt hij daar badmeester (PGNC 7/8/1922).

Nadat G.M. Bregonje hier tot 1928 gewerkt had als badmeester, zou Jan de Groot 29 jaar, tot 1957, werken. Op Noviomagus is hij te zien met een tabakspot ter ere van zijn 25-jarige jubileum.

In de jaren ‘50 en ‘60 was het echtpaar Van Zanten de beheer van het badhuis.

Jaren 70: sluiting en verbouwing tot woning

Het badhuis sloot in de jaren ’70. Daarna werd het als woonhuis verbouwd. Het opschrijft van smeedijzer bleef behouden.

Een mooie foto van het interieur in 1973 is te zien op F46169 RAN.

in 2023/2024 is het gebouw verbouwd tot appartementen. In augustus 2024 staan deze te huur.

Herinneringen aan het Badhuis aan de Tulpstraat?

Laat het weten en vertel hier uw verhaal

Ga terug

Je bericht is verzonden

Badhuis Tulpstraat architect J.C. Hermans Woningvereeniging Nijmegen
Gezien vanuit de Nieuwe Nonnendaalseweg , met in het midden het voormalig badhuis (Tulpstraat 2), 1980-1982 (Wim Michels via RAN ZN36144 – B)

(Overige) Bronnen en verder lezen

Volksbadhuis aan de Tulpstraat: ‘In het belang der volksgezondheid’, De Wester, 2016 nummer 5

https://www.noviomagus.nl/Gevels/Gevelelementen/gevelm08.htm

https://www.noviomagus.nl/Varia/Plones/tabakspotBadhuis.htm

https://nl.wikipedia.org/wiki/Badhuis

https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/Rivierbaden

https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/Badhuizen

Wolfskuil

Een groot deel van de wijk is gebouwd in de jaren 10 en 20 volgens de “Tuindorp” gedachte. Dat pakt…

Voormalige Politiepost

Het gebouw is jarenlang in gebruik geweest als Politiepost. Daarvoor was het een veldwachterswoning.

Badhuis Maasplein

Het Badhuis is gebouwd in opdracht van Woningvereeniging Nijmegen, naar een ontwerp van de architect J.C. Hermans (1921-22). Daarbij was…

Laantje Florapark in de lente (april 2025)
#Nijmegen, Groen in Nijmegen, GroenInNijmegen

Florapark

Laantje Florapark in de lente (april 2025)
Laantje Florapark in de lente (april 2025)

Het Florapark is een erg afwisselend park: een dierenweide, uitkijkplek, bosje, volkstuinen, trimbaan. Het park is aangelegd op een uitloper van de stuwwal. Het ligt deels in en deels op de helling van de Wolfskuil of de ‘Kuul’. Het hoogteverschil tussen het hoogste en laagste punt is 12 meter.

De panden Villanovastraat 2 - 6 en Derde van Hezewijkstraat 6, gezien vanaf de Floraweg; De voormalige Lagere School (de Mariaschool). In het linkerdeel van het pand zat de St. Jozefschool (de jongensschool) aan de Azaleastraat 21, 1970-1973 (Gemeente Nijmegen via KN15436-25a RAN CC0)
De panden Villanovastraat 2 – 6 en Derde van Hezewijkstraat 6, gezien vanaf de Floraweg; De voormalige Lagere School (de Mariaschool). In het linkerdeel van het pand zat de St. Jozefschool (de jongensschool) aan de Azaleastraat 21, 1970-1973 (Gemeente Nijmegen via KN15436-25a RAN CC0)

Het park ligt aan de Floraweg. Deze weg is zelf vernoemd naar twee bloemisten.

In 1994 had de gemeente plannen om de Graafseweg te verbreden, waarbij een aantal huizen aan de Looimolenweg zouden moeten verdwijnen. Bewoners, en met name de direct betrokkenen, richtten daarop een actiegroep op. Van daaruit ontstond het plan voor het Florapark en is de Stichting Florapark opgericht.

Het park is een samentrekking van een stuk grond van de bewoner/gebruiker van de Looimolen, Henk Amelink en een stuk achtertuin van Villa de Wolfskuyl.

Op Noviomagus staat een mooie foto uit 1949.

Kinderboerderij Kobus

Gebouw Dierenweide Kobus april 2025 Florapark Wolfskuil
Gebouw Dierenweide Kobus
(april 2025)
Kabouter voor ingang dierenweide Kobus (april 2025) Florapark Wolfskuil
Kabouter voor ingang dierenweide Kobus (april 2025)
Geit in dierenweide Kobus (april 2025)
Geit in dierenweide Kobus
(april 2025)

Floraweg 51

De dierenboerderij is vernoemd naar Kobus Hendriks (Nijmegen 16 juni 1946 – Nijmegen 5 juli 1986). Op de plek waar nu de kinderboerderij staat, stond vroeger een gebouwtje dat “het groene gebouwtje” werd genoemd, sinds de jaren 60 het eerste wijkgebouw. Na sloop verhuisden de activiteiten mee naar de oude pastorie. In ieder geval was Hendriks in dit gebouw de beheerder; het is mij (RE) niet duidelijk of hij ook al beheerder was van het groene gebouwtje.

Mariakapel

Mariakapel Florapark (april 2025)
Mariakapel Florapark (april 2025)

In dit Mariakapelletje hangen bewoners van de Wolfskuil een foto, bidprentjes of ander aandenken van hun overleden dierbaren op. Voor veel wijkbewoners een plek om even stil te staan. Foto’s variërend van baby’s tot ouderen. Van ‘serieuze’ portretten tot foto’s van de overledenen op een blije feest- of vakantiefoto.

Beeld Moeder met kind van Ed van Teeseling

Mariabeeld Florapark (april 2025)
Mariabeeld Florapark (april 2025)

Het beeld van moeder met kind is gemaakt door Ed van Teeseling. Hij maakte ook het reliëf van Sint Thomas van Villanova op de gesloopte Villanovakerk.

Brand

In maart 2020 werd er brand gesticht in de kapel: foto’s waren van de muur gerukt en in een hoek gegooid. Gelukkig kon een deel gespaard blijven. Buurtbewoners waren verontwaardigd en gezamenlijk hebben ze de kapel weer opgeknapt.

Verder lezen kan op: https://dewester.info/brandstichting-maria-kapel-wolfskuil/

Kaarslichtjes en eieren, Maria kapelletje, Pasen 2025 (april 2025)
Kaarslichtjes en eieren, Maria kapelletje, Pasen 2025 (april 2025)

Uitkijk

Mannetje met verrekijker en aktetas kijkt uit over het lager gelegen deel van de Wolfskuil (januari 2021)
Mannetje met verrekijker en aktetas kijkt uit over het lager gelegen deel van de Wolfskuil (januari 2021)

Op het uitzichtspunt bevindt zich een beeld van een mannetje met verrekijker en aktetas. Het is een beeld van Erik Buijs uit 1999.

Buijs werd door Gemeente Nijmegen gevraagd een beeld te ontwerpen voor het Florapark. Bewoners van het hoger gelegen gedeelte van de Wolfskuil waren nauw betrokken bij de totstandkoming van het park en het beeld, terwijl het park vooral ook bedoeld was voor het benedengedeelte van de wijk (welke zeker op dat moment nog zeer stenig was). “Om de beide bewonersgroepen met elkaar te verbinden ontwierp Buijs een spion. Deze kijkt met zijn verrekijker de wijk in en controleert het reilen en zeilen. In beide lenzen van de verrekijker zitten lampjes. ’s Avonds als het donker wordt gaan deze aan. Je ziet dan het silhouet van een mannetje met twee oplichtende ogen.” (Kunst op Straat)

Beeld Florapark (april 2025)
Beeld Florapark (april 2025)

Erik Buijs

Dirk Erik Buijs (3-11-1970 Rhenen) is een beeldhouwer van figuratieve beelden. Zijn vader is de kunstenaar Hedda Buijs. Hij groeide op in Echteld en studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten Sint-Joost in Breda en de Hogeschool voor Kunsten in Arnhem.

Hij is vooral bekend om zijn mensfiguren, welke zijn gegoten in beton, brons en aluminium. Hij noemt zichzelf beeldenmaker in plaats van beeldhouwer: hij maakt zijn beelden uit klei of was, of uit piepschuim gesneden. “Bij gebrek aan betere beeldmiddelen kies ik uiteindelijk toch altijd weer voor figuratieve beelden. Hiermee kan ik het beste mijn visie op een gegeven plek of opdracht weergeven. Mijn beelden hebben vrijwel dezelfde karaktereigenschappen als hun maker: vol zelfspot met een kritische houding naar hun omgeving. Mijn beelden zijn geen illustraties van een verhaal, het verhaal begint juist bij die beelden” (wikipedia, met tevens een overzicht van zijn werk)

Zie de website van Erik Buijs.

Looimolen en Sfeerhuys

Looimolen of Witte Molen in Florapark (april 2025)
Looimolen of Witte Molen in Florapark (april 2025)

Op het terrein staan de Looimolen en het Sfeerhuys.

Lindelaantje

Laantje bij Looimolen 202101 Florapark
Laantje bij Looimolen (januari 2021)

Een erg mooi stukje is het Lindelaantje, zie ook de foto bovenaan. Deze loopt achter de villa de Wolfskuyl langs.

Villa de Wolfskuyl (achterkant)

Achterkant villa Wolfskuyl, Florapark (februari 2023)
Achterkant villa Wolfskuyl, Florapark (februari 2023)

Het pand is in 1913 gebouwd als Villa de Wolfskuyl. Hiervan was C. de Groot uit Hilversum de architect. “De Groot liet zich bij dit ontwerp inspireren door invloeden uit de Engelse en Duitse landhuisarchitectuur.” (Rijksmonumenten) De eerste steen werd op 17 april 1913 gelegd door W.H. Hoijer.

Tussen 1933 en 1941 was het gebouw in gebruik door de Kanunnikessen van het Heilig Graf. Architect Charles Estourgie ontwierp rond 1935 een kapel tegen de linker zijgevel.

In 1948 kwamen de broeders van Oudenbosch die er tot 1989 bleven.

Rijksmonument

Het Kloosterpark in de jaren dertig toen in villa De Wolfskuyl het Instituut Maria Immaculata gevestigd was (van 1932 tot 1942 het klooster van de Zusters Kanunnikessen van het Heilig Graf); links de Looimolen, Graafseweg 232, 1935 (F65307 RAN)
Het Kloosterpark in de jaren dertig toen in villa De Wolfskuyl het Instituut Maria Immaculata gevestigd was (van 1932 tot 1942 het klooster van de Zusters Kanunnikessen van het Heilig Graf); links de Looimolen, Graafseweg 232, 1935 (F65307 RAN)

Het gebouw is een Rijksmonument met als waardering:

VILLA uit 1913, ontworpen door architect C. de Groot onder invloed van de Engelse en Duitse landhuisarchitectuur en rond 1935 voorzien van een KAPEL door Ch. Estourgie.

– Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf bewaard voorbeeld van een grote villa, ontworpen aan één van de uitvalswegen van Nijmegen. De villa is zowel wat betreft exterieur als wat betreft het interieur gaaf bewaard gebleven en is gebouwd in een bouwstijl die onder invloed stond van de landhuisarchitectuur in Engeland en Duitsland. Opvallend is het zeer rijk gedetailleerde baksteenwerk en de forse kap met overstek. Het gaaf bewaard gebleven interieur versterkt de architectuurhistorische waarde. De in stijl aangebouwde kapel geeft tevens een cultuurhistorische meerwaarde. Zowel het woonhuis als de kapel vertolken een representatieve rol binnen het oeuvre van architecten C. de Groot en Ch. Estourgie.

– Van stedenbouwkundige waarde als oorspronkelijk onderdeel van de bebouwing aan deze uitvalsweg van Nijmegen en vanwege de opvallende situering in een parkachtige open omgeving, bekend onder de naam Wolfskuyl.

– Van cultuurhistorische waarde vanwege de aan het pand zichtbare functiewisseling die rond 1935 heeft plaats gevonden toen het in gebruik werd genomen als kloostergebouw voor de Kanunnikessen van het Heilig Graf. Hiermee verwijst het gebouw naar het rijke kloosterleven dat Nijmegen in die tijd kenmerkte. Tevens cultuurhistorische waarde als oorspronkelijke huisvesting voor een nieuwe en kapitaalkrachtige stedelijke elite, die zich bij voorkeur vestigde in kapitale herenhuizen in nieuw aangelegde straten rond de oude stad.”

Villa De Wolfskuyl (van 1932 tot 1942 het klooster van de Zusters Kanunnikessen van het Heilig Graf) , plaquette in reliëf, Graafseweg 232a, 2010 (Henk van Gaal via DF946 RAN CC0)
Plaquette in reliëf op de voorgevel van Villa de Wolfskuyl, Graafseweg 232a, 2010
(Henk van Gaal via DF946 RAN CC0)

Bosje

Bosje bij Florapark (april 2025)
Bosje bij Florapark (april 2025)

“De boomlaag bevat vooral zomereik, gemengd met robinia en een ondergroei van hulst, klimop en braam. Het bosje is onderdeel van een groene lint tussen de Graafse- en de Oude Graafseweg en daarmee van belang voor verspreiding van flora en fauna door het gebied.” (IntoNijmegen)

Kerstmarkt en Dag van het Florapark

Elk jaar vindt in mei de Dag van het Florapark en in december een kerstmarkt plaats. Zie voor aankondigingen terugblikken de Facebook pagina van Vrienden van het Florapark.

Bronnen

Straatnamen Register Nijmegen https://gaypnt.home.xs4all.nl/straatnamen/D.html en

https://gaypnt.home.xs4all.nl/straatnamen/F.html#Florapark

Bosje Florapark (februari 2023) Wolfskuil
Bosje Florapark (februari 2023)
Bosje Florapark (januari 2021)
Bosje Florapark (januari 2021)
Looimolen Florapark Nijmegen januari 2021
Looimolen (januari 2021)
Mariakapel bij Florapark
Mariakapel bij Florapark

Wolfskuil

Een groot deel van de wijk is gebouwd in de jaren 10 en 20 volgens de “Tuindorp” gedachte. Dat pakt…

Augustijnenbosje

Het Augustijnenbos is vernoemd naar de orde der Augustijnen. Zij kochten in 1923 het terrein tussen de Geldersche roomboterfabriek en…

Luchtfoto van de Wolfskuil met links onderaan de Graafseweg. Door het midden loopt v.l.n.r. de Floraweg. Linksboven de Wolfskuilseweg. In het midden de Thomas a Villanovakerk en de Lagere Meisjesschool (de MariaSchool), met links daarvan de Looimolen. Geheel bovenin loopt v.l.n.r. de Molenweg, 1949-1950 (GN1213-A RAN) School door architect van Moorsel
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Mariaschool architect Van Moorsel

1936, Villanovastraat 2-6 en Derde van Hezewijkstraat 6 Wolfskuil

Luchtfoto van de Wolfskuil met links onderaan de Graafseweg. Door het midden loopt v.l.n.r. de Floraweg. Linksboven de Wolfskuilseweg. In het midden de Thomas a Villanovakerk en de Lagere Meisjesschool (de MariaSchool), met links daarvan de Looimolen. Geheel bovenin loopt v.l.n.r. de Molenweg, 1949-1950 (GN1213-A RAN) School door architect van Moorsel
Luchtfoto van de Wolfskuil met links onderaan de Graafseweg. Door het midden loopt v.l.n.r. de Floraweg. Linksboven de Wolfskuilseweg. In het midden de Thomas a Villanovakerk en de Lagere Meisjesschool (de MariaSchool), met links daarvan de Looimolen. Geheel bovenin loopt v.l.n.r. de Molenweg, 1949-1950 (GN1213-A RAN); Scholen door architect van Moorsel

In 1936 ontwerpt C.M. van Moorsel de Mariaschool, een meisjesschool. Hij had tevens de jongensschool St. Joseph en de fröbelschool ontworpen. “Architect en publicist C.M. van Moorsel was een belangrijk aanhanger van de Delftse School en vestigde landelijk zijn naam als ontwerper van katholieke kerken, kloosters en sanatoria.” (Gemeentelijke Monumentenlijst). Oorspronkelijk maakten de scholen onderdeel uit van een complex met klooster, studiehuis en een openbare kapel, vernoemd naar de Augustijnse heilige Thomas van Villanova.

In 1964 vond samenvoeging van de Maria- en Josephschool tot meisjesschool plaats. In 1975 werd de kapel gesloopt.

Tot 1983 was het pand in gebruik als school. Tegenwoordig is het gebouw eigendom van de Gemeente Nijmegen en wordt het als atelier- en kantooruimte verhuurd. Een uitvoerige beschrijving van het gebouw is te vinden op de Gemeentelijk Monumentenlijst.

Gevelsteen Maria school achterkant Villanova juli 2023
Gevelsteen Maria school aan de achterkant (juli 2023)

Bij de Opening

Klassenfoto van de lagere MariaSchool (meisjesschool) met de leerlingen van de eerste klas van juffouw Albers, 1946 (F87067 RAN)
Klassenfoto van de lagere MariaSchool (meisjesschool) met de leerlingen van de eerste klas van juffouw Albers, 1946 (F87067 RAN)

“Hedenmorgen had de plechtige opening plaats van de Meisjesschool aan de z.g. Derde van Hezewijkstraat in de parochie van den H. Thomas van Villanova.

Bij de H. Mis en de opening waren aanwezig: de wethouders Busser en v. Westreenne. Verder de inspecteur Ds. Smits, de Provinciaal van de Paters Augustijnen de HoogEerw. Pater de Wit, de Prior der Paters Augustijnen de ZeerEerw. Pater Bannenberg, leden van het bestuur der St. Jozefscholen o.w. de ZeerEerw. Pater Kolkman O.P., de heer Goossens oud-schoolopziener, de heer Daniëls, administrateur der St. Jozefscholen, de architect van de school v. Moorsel, de aannemer Heck en de opzichter Wolf, het Hoofd en personeel der St. Mariaschool, der Jongensschool van de Azaleastraat, U.L.O. en L. School van de Dobbelmannweg (3 en 7) en Hoofd en personeel van de Fröbelschool (5) in de 3e van Hezewijkstraat.

Bericht van verhindering hadden gezonden de burgemeester van Nijmegen, de bisschoppelijk hoofdinpecteur Mgr. Goorts, de bisschoppelijk inspecteur van Nijmegen Rector van Riel, de oud-wethouder Mr. Krootjes en de kapelaans der dekenale kerk van Steen, de Gruyter en Meulemans.

De H. Mis en de Inzegening

Klassenfoto van de lagere MariaSchool (Meisjesschool) met de leerlingen van de derde klas van juffouw Seegers, 1948 (F87068 RAN)
Klassenfoto van de lagere MariaSchool (Meisjesschool) met de leerlingen van de derde klas van juffouw Seegers, 1948 (F87068 RAN)

Om half tien begon de H. Mis in tegenwoordigheid van genoodigden een leerlingen van de school met de zusters

En onderwijzeressen. Een koor der paters en fraters Augustijnen voerde de liturgische gezangen uit der Mis van den H. Augustinus, wiens feest heden wordt gevierd.

De preek werd gehouden door den Z. Eerw. Pastoor Blok, die o.a. zeide, dat bij gelegenheid van de inwijding der meisjesschool dankbaarheid paste. Dankbaar moet men zijn, omdat nu het stelsel der scholen in de parochie volledig is geworden. De Fröbelschool was er en nu is de meisjesschool daaraan toegevoegd. Hier worden de kinderen niet alleen opgevoed tot nuttige menschen voor de maatschappij, maar ook voor het godsdienstig leven. De Zusters geven niet slechts onderwijs, maar bereiden de kinderen ook voor op de eerste H. Communie en begeleiden ze des morgens naar de kindermis. Dank moet aan God worden gebracht, omdat de opening kan plaats hebben op het feest van den H. Augustins, die machtig was in wetenschap en deugd.

De H. Mis werd hierop voortgezet. Na het H. Offer werd het Veni Creator gezongen en trokken de Geestelijken, de kinderen, waaronder de bruidjes, de genoodigden en belangstellenden naar het schoolpleintje. Hier hadden enkele gebeden en ceremoniën plaats om de eigenlijke inzegening in te leiden. Deze werd verricht door den H.E. Heer Deken J.L. van Mulukom, die in koorkap met de andere aanwezigen het schoolgebouw binnen ging. De paters Augustijnen verleenden hun assistentie bij de inzegening.

De H.E. Heer Deken zegende de kruisen, die later door hem aan den muur werden gehangen. Terwijl de kinderen eenige liederen zongen die bij deze gelegenheid pasten, schreed de Deken met zijn assistenten door de klaslokalen en gangen, die hij met gewijd water besprenkelde.

Hiermede was het kerkelijk gedeelte van de inzegening geëindigd. De geestelijken ontdeden zich van hun superpli’s (koorhemd; een wijd, wit linnen hemd) en begaven zich naar het ontvangzaaltje.

Feestelijke redevoeringen

Het zaaltje had voor deze gelegenheid een luistervol voorkomen. Enkele bloemen stonden verspreid tegen den muur. Verder waren er tafeltjes en stoelen, die voor eenige tientallen plaats boden.

De H.E. Heer Deken voerde het eerst het woord. Hij bracht een woord van dank aan Pastoor Blok voor de werkzaamheden in verband met de tot stand koming. Pastoor Blok heeft een parochie, aldus de spr., waar men nooit uitgewerkt komt. Hij heeft de kunst verstaan om te midden van de materieele armoede geestelijken rijkdom te brengen. Hij heeft ook den weg gevonden, dien men moest gaan om deze school te kunnen doen bouwen. Spr. wees er nog op, dat men misschien wel verbaasd is, nu er zoo’n groote school is verrezen, terwijl er toch zooveel armoede heerscht. Het waren de bemoeiingen van de werkers, die hier zooveel tot stand wisten te brengen. Spr. wenschte daarna de Moeder Overste der Dochters van O.L. Vr. geluk, en zeide o.a.: “U hetbt nu een gebouw, waar U de vleugels breed kunt uitslaan”. Spr. sprak den wensch uit, dat de zusters ook van de ouders alle medewerking zullen ondervinden. Gods zegen moge op dit werk rusten, die door het gebed der zusters kan worden verkregen. Daarna nam de Z.H. Heer Pastoor Blok het woord, die eveneens de zusters gelukwenschte. De zusters hebben ware offers voor de school gebracht, en vonden in de H. Mis de gelegenheid om God haar dank te betuigen. Spr. dankte den Inspecteur, den heer Smits, die twee jaar geleden de thans plaats hebbende opening van de school voorspelde. Hij dankte hem ook namens de zusters. Vervolgens dankte hij het gemeentebestuur, dat buitengewoon prettig heeft meegewerkt.

Ook oud-wethouder Krootjes dankte hij voor de vele moeiten, die hij zich voor de opening van de school had gegeven, vooral in zijn bekende rede voor den Raad van 24 Januari 1935.

Het bestuur de St. Jozefscholen heeft eveneens veel voor de school gedaan, zoodat op 11 September 1935 de aanbesteding kon plaats vinden. Spr. dankte vervolgens den architect Van Moorsel, den aannemer en den opzichter, de fraters, die tijdens de H. Mis hebben gezongen, en de aanwezigen voor hun belangstelling. Vervolgens deed hij mededeeling van schriftelijke gelukwenschen, die waren binnengekomen.

De derde, die het woord nam, was Inspecteur W.F. Smit, die dank bracht aan de Overste en het bestuur der stichting Dochters van O.L. Vr. en haar gelukwenschte. Vervolgens richtte hij zich tot den pastoor aan wiens zijde hij voor de tot stand koming gestreden had. Spr. hoopte, dat de scholen mochten voldoen aan de verwachtingen, die hij en de Z.E. Pastoor eraan hebben gesteld.

Voor de Zusters had hij een extra woord. Hij herhaalde haar de Evangeliewoorden van de H. Maagd, die zij als haar Patrones vereeren, tot Haar Zoon bij de bruiloft te Cana: “Doe alles, wat hij U zeggen zal”. Zoo zult ook gij alles doen, wat Christus U zal zeggen, aldus spreker. “Bewaart deze woorden in Uw hart”.

Hierna nam de Wethouder Van Westreenen het woord, die zeide namens het gemeentebestuur gaarne aanwezig te zijn. Hij bracht de gelukwenschen over van den Burgemeester, en sprak de hoop uit, dat de zusters in haar werk voor de leerlingen de hulp van God mochten ondervinden.

Daarop nam de Z.E. Pater Kolkman van de Orde der Dominicanen het woord. Spr. citeerde enkele woorden uit het kinderlied, dat hedenmorgen in de school was gezongen, en herinnerde aan de opvoedkundige taak van de zusters. Hij wenschte haar geluk met het nieuwe gebouw, en sprak den wensch uit, dat er een goede samenwerking tusschen de jongensschool en de meisjesschool zou bestaan.

Tenslotte sprak de heer Overmeer, hoofd van de jongensschool, die naar aanleiding van een deel der feestviering inde ochtenduren zijn waardeering kenbaar maakte voor de goede verstandhouding, die er tusschen jongensschool en meisjesschool heerscht.

De genoodigden bleven hierna nog eenigen tjid bijeen, terwijl er door gedienstige dames een verfrissching werd geserveerd.

Ongeveer twaald uur was het officieel gedeelte van de opening en inzegening beëindigd.” (De Gelderlander 28/8/1936)

Architect van Moorsel

Het nooit uitgevoerde ontwerp van de Thomas à Villanovakerk van de architect Cornelis Marie van Moorsel (05-03-1892 's-Gravenhage - Voorburg 11-01-1962). In 1925 werd een aanzienlijk versoberde versie van de kerk, zonder toren en verhoogd koor in gebruik genomen. In 1990 werd de kerk gesloopt, 1923-1925 (Uit Katholieke Illustratie november 1930 via F9320 RAN)
Het nooit uitgevoerde ontwerp van de Thomas à Villanovakerk van de architect Cornelis Marie van Moorsel (05-03-1892 ‘s-Gravenhage – Voorburg 11-01-1962). In 1925 werd een aanzienlijk versoberde versie van de kerk, zonder toren en verhoogd koor in gebruik genomen. In 1990 werd de kerk gesloopt, 1923-1925 (Uit Katholieke Illustratie november 1930 via F9320 RAN)

Cornelis Marie(“Kees”) van Moorsel (Den Haag, 5 maart 1892 – Voorburg, 11 januari 1962) was een Nederlands architect en architectuurcriticus. Hij was een leerling van A.J. Kropholler. Hij was een aanhanger van de Delftse School, een stroming in het traditionalisme, waarvan hij samen met samen met prof. M.J. Granpré Molière en B.J. Koldewey richtinggevend was. Veel van zijn gebouwen zijn een “Gesamtkunstwerk”: een samengaan van architectuur, schilderkunst en plastiek. Belangrijke werken zijn de sanatoria van Bilthoven en Breda. Een uitvoerige beschrijving staat op wikipedia (tevens bron van deze paragraaf).

In de omgeving van Nijmegen kennen wij hem ook als architect van het dubbele woonhuis Sophiaweg 123-125 Heilig Landstichting uit 1934-1936, een Rijksmonument.

Gemeentelijk Monument

Het gebouw is een Gemeentelijk Monument. Als waardering: Architectuurhistorisch van hoge waarde vanwege de kwaliteit van het ontwerp, de vrijwel geheel gave staat, en als voorbeeld van de Delftse Schoolarchitectuur van de toonaangevende architect C.M. van Moorsel. Het complex heeft een samenhangende, eenvoudige en harmonieuze uitstraling en kent een zorgvuldige materiaalvoering en detaillering. Karakteristiek is de afleesbaarheid van de functies, het gebruik van sober siermetselwerk en de toepassing van natuurstenen elementen.

Van kunsthistorische waarde zijn de muurschildering boven de entree naar de voormalige fröbelschool en het gebrandschilderde raam in de voormalige Josephschool, beide van kunstenaar Toon Ninaber.

Het complex heeft stedenbouwkundige waarde als deel van een van oorsprong groter complex, waarbij een klooster en kapel samen met het schoolcomplex een belangrijk katholiek centrum voor de wijk vormden. Ook heeft het complex stedenbouwkundige waarde vanwege de hoge positie ten opzichte van de Floraweg, waardoor het complex markant en beeldbepalend is voor de omgeving. Ook is het complex van cultuurhistorische waarde als uitdrukking van het katholieke leven in de jaren dertig en de strikte scheiding tussen jongens en meisjes, dat sprekend is voor het katholieke onderwijs in de eerste helft van de twintigste eeuw.”

.

Florapark

Het Florapark is een erg afwisselend park: een dierenweide, uitkijkplek, bosje, volkstuinen, trimbaan. Het park is aangelegd op een uitloper van de stuwwal. Het ligt deels in en deels op de helling van de Wolfskuil of de ‘Kuul’.

Nieuwe Nonnendaalseweg Bakkerij

De bakkerij op de hoek Nieuwe Nonnendaalseweg en Floraweg zullen veel Nijmegenaren doen denken aan de bakkerijen van Nas en…

De bovenstaande foto is gedateerd in 1978. Dit moet voor de verbouwing zijn geweest; Vanaf de Floraweg richting Tweede Oude Heselaan, 1978 (F2717 RAN CCO)
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Nieuwe Nonnendaalseweg Bakkerij

Nieuwe Nonnendaalseweg 67

De bovenstaande foto is gedateerd in 1978. Dit moet voor de verbouwing zijn geweest; Vanaf de Floraweg richting Tweede Oude Heselaan, 1978 (F2717 RAN CCO)
De bovenstaande foto is gedateerd in 1978. Dit moet voor de verbouwing zijn geweest; Vanaf de Floraweg richting Tweede Oude Heselaan, 1978 (F2717 RAN CCO)

De bakkerij op de hoek Nieuwe Nonnendaalseweg en Floraweg zullen veel Nijmegenaren doen denken aan de bakkerijen van Nas en van Stapel. In de loop der tijd is dit pand een aantal malen verbouwd. Een van de opvallendste kenmerken is de verhoging die meteen vanuit de stoep oprijst: dit is de feitelijke bakkerij.

Eerste gebruikers

Helaas is momenteel niet duidelijk wanneer dit pand gebouwd is. Afgaande op bovenstaande foto uit 1978, is het gebouw van de nummers 67 en 69 samen of in ongeveer in dezelfde tijd gebouwd als de volgende huizen vanaf nummer 71. Deze huizen zijn inmiddels vervangen door nieuwbouw.

In de Adresboeken is A. Roeleven de eerstgevonden bewoner op nummer 67. Hierbij dient wel een slag om de arm gehouden worden, aangezien het mogelijk is dat er in de loop der tijd hernummeringen hebben plaats gevonden.

Bij de bouw van een remise in 1925, zie hieronder, blijkt er reeds sprake van een winkel te zijn. Wanneer het pand is overgegaan tot winkel is onbekend.

NaamAantekeningAdresAdresboek
A. RoelevenArbeiderNieuwe Nonnendaalsche weg 671899, 1901, 1902, 1903, 1905, 1907, 1908, 1909, 1910
D. SchuijlingArbeider 1912
G. BerendsenMetselaar 1913-1914
E.J. EichelsheimArbeider 1915

Rentzing

PGNC 11/11/1918 A.J. Rentzing woont op nummer 67; hij/zij krijgt dan rijst voor zieken.

De eerste bouwtekening die is gevonden, is het bouwen van een remise (schuur) in 1925 door J. Rentzing.

In 1954 vindt er een verbouwing plaats. Daarbij wordt tevens de “bestaande situatie” weergegeven, zie de afbeelding hieronder. De voorkant is de winkel, halverwege is de woonkamer. In de kelder bevindt zich de bakkerij met ovens.

Bestaande situatie Nieuwe Nonnendaalseweg 67, vóór de verbouwing van 1954 (D12.419901)
Bestaande situatie, vóór de verbouwing van 1954 (D12.419901)

Deze A.J. Rentzing laat in 1926 tevens een winkelhuis met woning bouwen op het tegenoverliggende terrein, zie de afbeelding hieronder. Aan het opschritft valt af te lezen dat hier om een “Melkproducten en kruidenier” zaak betreft.

Plan voor het bouwen van een winkelhuis met woning op een terrein a/d Nieuwe Nonnendaalsche weg Kad. Bek.: Neerbosch Sectie B. No 2763, datum dossier 2-2-1926 (D12.390900)

Bakker Nas

De Gelderlander 31/12/1940

De eerstgevonden advertentie van bakkerij Nas is uit december 1940. In PGNC 15/7/1942 wordt een bakkersknecht gevraagd.

J. Nas komt in ieder geval inDe Gelderlander 25/7/1947 voor (aankondiging vakantiesluiting van de bakkerij). Vermeldingen in adresboeken van bakker J. Nas zijn gevonden in 1959, 1963 en 1966.

Verbouwing 1954

In 1954 vindt er aan de achterkant een uitbreiding plaats. De architect bij verbouwing is F. Oosting.

Ontwerp verbouwing achtergevel van 1954 , datum dossier 17-11-1954 (D12.419902)
Ontwerp verbouwing achtergevel van 1954 , datum dossier 17-11-1954 (D12.419902)

Vernieuwing voorgevel 1957

In 1957 vindt vernieuwing van de voorgevel plaats. Het meest opvallende is het open karakter door meer glas: grotere ruiten en meer glas in de deur. De 2 ramen met een boogje is vervangen door 1 rechthoekige ruit. De deur wordt iets meer naar het midden verplaatst. Tot slot is de onderrand aangepast.

Plan tot het veranderen van voorgevel van perceel Nw. Nonnendaalseweg 67 eig. de heer Nas, datum tekening januari 1957 (D12.428715)
Plan tot het veranderen van voorgevel van perceel Nw. Nonnendaalseweg 67 eig. de heer Nas, datum tekening januari 1957 (D12.428715)

Verbouwing uitbreiding 1959

In 1959 breidt Nas zijn bakkerij, door het bakkerijgedeelte te verplaatsen: waar voorheen de remise en de schuur stond, komt nu de feitelijke bakkerij. De plaats van de oude bakkerij -de kelder- wordt nu opslagruimte.

Plan tot verbouwing t.b.v. verplaatsing bakkerijruimte, tekening mei 1959 (D12.43447)
Plan tot verbouwing t.b.v. verplaatsing bakkerijruimte, tekening mei 1959 (D12.43447)

Stapel

Eind 1968 neemt W.A. Stapel de bakkerij over. In ieder geval was hij de bakker die in 1978 de 2 panden bij elkaar trok, zie hieronder.

Verbouwing

In 1978 worden de nummers 67 en 69 samengetrokken. Van buiten wordt de voordeur van nummer  69 naar links verplaatst en komen er rechts 2 rechthoekige ramen in plaats van de 2 ramen met een boog. De ingang van de winkel wordt naar links verplaatst. Daarnaast wordt een luifel aangebracht. Tussen de 2 dakkapellen komt een tussenstuk.

Het ontwerp is afkomstig van Adviesteam Bouwontwikkeling B.V. uit Gassel/Druten.

Wanneer Stapel gestopt is, is mij niet bekend. Wel is het een bakkerij gebleven. In 2003 zat Bakkerij Watan op dit adres. Tegenwoordig (november 2023) zit er nog steeds een bakkerij in dit pand: Dara Bakkerij.

Nieuwe Nonnendaalseweg 67, ook nu een bakkerij (augustus 2023, Google Streetview)
Nieuwe Nonnendaalseweg 67, ook nu een bakkerij (augustus 2023, Google Streetview)

Bronnen en verder lezen

https://www.noviomagus.nl/Gastredactie/Lith/Bakkerijen/Cat/cwdata/NieuweNonnendaalsewegNas53-07-50.html: veel leuke reacties uit de tijd dat Nas en Stapel hun bakkerij hadden en een foto van vóór de verbouwing van 1957

https://www.noviomagus.nl/Gastredactie/Lith/Bakkerijen/Cat/cwdata/Hylke/Bak075.htm

groen op talud spoor Wolfskuil Anjelierenweg augustus 2023
#Nijmegen, Groen in Nijmegen, GroenInNijmegen

Groen op het Talud van het Spoor in Wolfskuil

ter hoogte Anjelierenweg Wolfskuil

groen op talud spoor Wolfskuil Anjelierenweg augustus 2023
groen op talud spoor Wolfskuil Anjelierenweg (augustus 2023)

Niet heel groot, wel leuk: het groen op de talud van het spoor in de Wolfskuil. Daarbij heb je uitzicht op de Wolfskuil en een mooi gezicht op het station.

Je komt er via het pad ter hoogte van de Anjelierenweg 39 omhoog te gaan en dan het poortje door.

Samenwerking, beeld van Geert Schiks, hoek Distelstraat (april 2025)
#Nijmegen, Kunstwerken

Beeld Samenwerking: symbool van samengaan oude en nieuwe bewoners Wolfskuil

2006, Distelstraat -hoek Varenstraat, Wolfskuil

Samenwerking, beeld van Geert Schiks, hoek Distelstraat (april 2025)
Samenwerking, Geert Schiks, hoek Distelstraat (april 2025)

Geert Schiks maakte het beeld “Samenwerking” in opdracht van Woningstichting Portaal. Het staat aan de Distelstraat, hoek Varenstraat in de Wolfskuil. De twee handen symboliseren het samengaan van de oude en nieuwe bewoners van de Wolfskuil, na de oplevering van nieuwbouw in deze wijk.

De 2,80 m. hoge sculptuur is vervaardigd uit brons en staal. Geert Schiks over zijn werk op zijn website: “De uitgangspunten van mijn werk zijn de menselijke beleving, natuur en het landschap. Vanuit deze gedachtewereld ontstaat bewust een verscheidenheid aan verbeelde onderwerpen.”

Werken

Samenwerking Beeld Distelstraat in opdracht van Portaal Geert Schiks juli 2023 twee handen die samengaan van oude en nieuwe bewoners symboliseren
Samenwerking, Distelstraat, Geert Schiks (juli 2023)

Hieronder staan een aantal openbare werken van Geert Schiks die in Nijmegen en omgeving staan of hebben gestaan:

1999 Ontwikkeling Cuijk

1999 Fontein Cuijk

1999 Bastion Cuijk

2004 Tussen hemel en zand Millingen

2005 Fusion Leuth

2005 Gezuiverd water Druten

2009 Driehoek Overasselt

2018 Bijna vergeten Biesmanstraat 132, Nijmegen (samen met Marieke Thomassen)

2021-2023 Eco ruïne Park West, hoek Energieweg-Wolfkuilseweg Nijmegen

Voormalige politiepost, tegenwoordig Wijkfabriek Koninginnelaan 1
#Nijmegen, Gebouw van de dag

Voormalige Politiepost

1900, Koninginnelaan 1

Voormalige politiepost, tegenwoordig Wijkfabriek (juli 2023)
Voormalige politiepost, tegenwoordig Wijkfabriek (juli 2023)

Veldwachterswoning

Het gebouw op de Koninginnelaan heeft decennia dienst gedaan als politiepost. Het pand is oorspronkelijk in 1900 gebouwd als veldwachterswoning. Deze was gebouw door J.C. Kropman voor f4.334. Op dat moment waren er in standplaats “Hees”, waar de Koninginnelaan onder viel, 2 veldwachters actief. In de Adresboeken over 1901 en 1902 is J. Arens gevonden als gemeentelijke veldwachter.

Jacobus Arens blijkt in ieder geval in 1896 in dienst te zijn als agent 3e klasse, samen met Dirk Pettinga. Het is mij nog niet bekend of Arens werkte op de post van de Graafseweg of reeds in de Koninginnelaan; Arens komt in het Adresboek van 1899 voor op nummer Koninginnelaan 2b.

Politiepost

In 1905 besluit de gemeente de veldwachterswoning te verbouwen tot politiepost. Omdat er in het gebied slechts enkele landbouwers en arbeidersgezinnen woonden, kon geruime tijd met 2 veldwachters volstaan worden. De bevolking was echter sterk gegroeid: “de laatste 10 jaar” (tot 1905) was de bevolking gegroeid met 14.000 personen. Daardoor was er behoefte aan uitbreiding. De post zou met 2 hoofdagenten, 2 agenten 1e klasse, 2 agenten 2e klasse en 6 agenten 3e klasse uitgebreid moeten worden. De gemeente neemt het besluit tot de verbouwing en uitbreiding in mei 1905. Uit het PGNC van 14/3/1906 blijkt dat de nieuwe politiepost “gisteren” is geopend.

Vervolg

In 1949 vond een grote verbouwing plaats. Tot in de jaren 80 zat er in dit pand een politiepost. Tegenwoordig zit hier de Wijkfabriek.

Bronnen

PGNC: 4/2/1900, 18/3/1900, 16/5/1905, 14/3/1906

De Gelderlander 14/5/1905

Noviomagus, een interssant artikel!

Distelpark juli 2023 vanaf SChepenomlaan; Oscar Carréstraat/Insulindestraat, Molenweg, Wolfkuilseweg
#Nijmegen, Groen in Nijmegen, GroenInNijmegen

Distelpark

Tussen Oscar Carréstraat/Insulindestraat, Molenweg, Wolfkuilseweg en Schependomlaan

Distelpark juli 2023 vanaf SChepenomlaan; Oscar Carréstraat/Insulindestraat, Molenweg, Wolfkuilseweg
Distelpark juli 2023

Het Distelpark is in de jaren 60 aangelegd. Voor dit gedeelte van de stad lag het openbaar groen zoals het Distelpark vooral langs de randen van de wijk. Als onderdeel van Park West is het park in 2005 in samenspraak met de bewoners opnieuw ingericht. Een belangrijk doel was daarbij om de beperkte groenstructuur te versterken. Het vormt nu een uitloper van het Park West.

Minder steen, meer schaduw en aandacht voor wateropvang

Bomen Distelpark versterken groenstructuur en tegengaan hitte
Distelpark, juli 2023

Het Distelpark is naast de Spoorbuurt en Oud West aangewezen als een van de hitteprojecten in Nijmegen. Deze projecten moeten zorgen voor meer groene en koele plekken, welke bijdragen aan het tegengaan van hitteoverlast/droogte voor zowel natuur als mens. Zo wil Nijmegen een koeler en groener Distelpark realiseren:

  • vergroening bij de ingangen
  • planten van meer bomen: meer schaduw, minder hittestress
  • meer bermen met kruidengras
  • sierplantsoen met inheemse flora
  • wadi’s binnen en net buiten het park. Hierdoor wordt de wateroverlast vermindert

Bron van bovenstaande lijst: Robijnstaete

Naam Distelpark

Distelpark speeltuin, augustus 2023
Distelpark speeltuin, augustus 2023
Distelpark speeltuin, augustus 2023 Distelpark speeltuin, augustus 2023

Hoewel het in de volksmond van oudsher Distelpark werd genoemd, is het pas sinds 2007 de officiële naam. Tijdens deze formalisatie, bleken omwonenden de voorkeur te hebben voor Distelpark. Deze verwijst naar de oude benaming van de weg die langs het park loopt: Distelstraat. Vanaf 1994 is een deel van deze straat hernoemd in Oscar Carréstraat. Het deel Insulindestraat is in februari 2005 hernoemd.

Mini-skatepark: Dus ik had gevraagd aan de burgemeester of ik een klein skateparkje bij mij in de buurt mocht.

Via Mijn Wijkplan zijn intussen al de nodige ideeën in Nijmegen gerealiseerd. De aanvraag voor een mini-skatepark is zo leuk, dat hij hier volledig staat weergegeven:

“Hallo ik ben Gijs Muller. Ik ben 7 jaar oud en op 7 mei word ik 8. Ik zou graag beter willen oefenen met skateboarden en stuntsteppen. Dus ik had gevraagd aan de burgemeester of ik een klein skateparkje bij mij in de buurt mocht. Ik heb ook op school al meer dan 50 handtekeningen verzameld. Toen kreeg ik een kaartje van de wijkmanager Sanne en toen gingen we samen met haar naar het park om te kijken waar het skateparkje het beste zou zijn. We hebben een mooie plek gevonden in het Distelpark. Als ik genoeg likes krijg, en als de mensen in de buurt het goed vinden, dan mag het. En daarom hoop ik dat jullie mijn idee willen liken!” (december 2018)

En het mini skate-parkje is er gekomen! Ze is bedoeld voor kinderen van ongeveer 10-11 jaar oud uit de Wolfskuil, Hees en Heseveld.

Mini skatepark Distelpark juli 2023
Mini Skatepark in het Distelpark, juli 2023

Bronnen

Bestemmingsplan Oud West 2015

Provincie steunt hitteprojecten in regio Nijmegen met 800.000 euro, Frank Hollaar RN7, 26 augustus 2022

Werkgroep aan het woord: Groen Hees, De Stenen Bank, maart 2014

Het eigentijdse Nijmegen, Jan Buursink en Jacques van Dinteren, 2005

Stratenlijst gemeente Nijmegen:

Distelpark

Insulindestraat

Oscar Carréstraat

Distelstraat