OVER
de Wederopbouw van het centrum van Nijmegen
80 jaar geleden, op 22 Februari 1944, vernietigde het bombardement een groot deel van het centrum. Ook de gebeurtenissen rond Market Garden in september 1944 en de maanden dat Nijmegen in de frontlinie lag, zorgden voor veel slachtoffers en daarnaast de vernietiging van gebouwen.
Bij het maken van deze artikelen realiseerde ik me echter tevens steeds meer hoe fris de wederopbouw feitelijk was.
Deze pagina verzamelt momenteel de reeds geschreven artikelen over de wederopbouw in het Centrum van Nijmegen. Deze zal van tot tijd worden aangevuld.
Aangezien mensen belangrijker zijn dan stenen, allereerst echter de belangrijke link naar de site van Oorlogsdoden van Nijmegen.
Boekhandel Kloosterman Broerstraat architect Lelieveldt
Een van de eerste gebouwen dat herbouwd is, is dat van boekhandel Kloosterman. Architect Lelieveldt zorgde voor het ontwerp. Deze boekenwinkel had al vele jaren bestaan, totdat het bombardement van februari 1944 het pand verwoestte.
Gerzon architecten Reynen en Lelieveldt
In 1931 had Gebr. Gerzon’s Modemagazijnen uit Amsterdam een filiaal aan de Korte Burchtstraat 17-19 geopend, welke in de Tweede Wereldoorlog verloren ging. Ze had een noodwinkel op de Mariënburg. Gerzon’s is begin maart 1954 verhuisd naar de nieuwbouw in de Burchtstraat. Het is een ontwerp van de Rotterdamse architect J.A. Lelieveldt, welke hij in…
Van der Stad architect Rodenburg
IN 1950 heropent van der Stad in de nieuwbouw aan het Hertogplein: “Een reuze-complex van 7000 kubieke meter inhoud, 16 meter hoog en met een gevelbreedte van 35 meter”
Geschiedenis, wederopbouw en architectuur van de Broerstraat
De Broerstraat is de belangrijkste winkelstraat van Nijmegen. Het dankt haar naam aan de middeleeuwse Dominicuskerk, oftewel de Broer- of Broederenkerk. Rond 1900 werd de Broerstraat een van de belangrijkste winkelstraten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de straat vrijwel volledig verwoest.
Sybold van Ravesteyn: Architectuur en Ontwerp van Station Nijmegen 1954
Momenteel is men begonnen met de werkzaamheden voor een grote verbouwing van station Nijmegen, waarbij onder andere de westzijde grondig wordt gewijzigd. Een mooie aanleiding om een artikel te schrijven over het ontwerp van het station van Van Ravesteyn uit 1953-1954 en haar kunstwerken.
Molenstraat
Deze pagina verzamelt artikelen die reeds over de Molenstraat zijn verschenen. Geschiedenis van de Molenstraat De weg die tegenwoordig Molenstraat heet, bestond al in de middeleeuwen. Dit was vanuit Nijmegen de weg richting zuiden. Na de Windmolenpoort oftewel Wiemelpoort te zijn gepasseerd, die gebouwd is in de 14 eeuw als onderdeel van de eerste stadsomwalling.…
Plein 1944
Deze pagina verzamelt reeds gepubliceerde artikelen over Plein 1944 en zal van tijd van tijd worden aangevuld. Tijdens het bombardement…
Carolus Bioscoop, monument van de wederopbouwarchitectuur, architect van Vreeswijk
Het was lange tijd een van de trotste gebouwen van Nijmegen: de Carolus Bioscoop. Geopend in 1954, was het een…
Bloemerstraat
De Bloemerstraat heeft sinds 1812 officieel haar naam, hoewel vóór die tijd al een aantal eeuwen varianten op deze naam…
Herbouw van Schoenenmagazijn Gebr. Raemakers, architect Treur
In 1954 heropent schoenenzaak Raemakers haar pand aan de Broerstraat. Het ontwerp is van architect Treur in een combinatie van…
Hotel Metropole
In juli 1956 vindt de opening plaats van het nieuwe hotel-café-restaurant Métropole aan de Bisschop Hamerstraat. De architect is G.D.…
Levensmiddelen Jansen-Hendriks, architect Okhuysen
In 1952 opent de levensmiddelenwinkel Jansen-Hendriks op de hoek van Plein 1944 en de Molenstraat. De oversteek van de eerste…
Schoenenzaak Bally Peperzak
In 1930 verplaatst A. Peperzak zijn bekende schoenenzaak naar de Burchtstraat. In 1944 wordt deze zaak verwoest. Daarna betrok Peperzak…
Boekhandel Richelle, architect Treur
In 1955 herbouwt boekhandel Richelle op het Kelfkensbos. Het gebouw is een ontwerp van architect G.B. Treur.
Herbouw Ehren
In 1952 heropent het loodgietersbedrijf Ehren op de Gerard Noodtstraat
Opening van Witteveen in Broerstraat Nijmegen 1954
In 1954 opent firma N.V. Witteveen haar 6e winkel in Nijmegen, in de Broerstraat. Dan heeft ze nog huisnummer 16.…
Slagerij Brinke
F. Brinke opent in 1939 zijn slagerij op de Broerstraat. Het zal er nog geen jaar staan: het wordt verwoest…
Jaegerhuis, architect Okhuysen
Rond 1932 heeft W. Scholte-Derks de winkel van H. Brunninkhuis op de Molenstraat 23 overgenomen. Een van haar specialiteiten is…
Augustijnenstraat Stikke Hezelstraat architecten Brouwer en Vlaming
Vrijwel iedereen kent de pilaar op de hoek van de Augustijnenstraat en Stikke Hezelstraat. Jarenlang was deze behangen met lichtreclame…
Gebroeders Voss/Bakker Bart: Monument van de Wederopbouw, Architect Heldoorn
In 1949 vindt de herbouw plaats van de modezaak Voss op de hoek van de Broerstraat en Ziekerstraat. Het oude…
Café Peters architect Fokker
In maart 1952 opent J. Peters zijn nieuwe café op Houtstraat 62. Het was een ontwerp van J.H. Fokker.
Bisschop Hamerstraat 4 Maison François, architecten B. en P. Benning
In 1956 is begonnen met de herbouw van het huidige Bisschop Hamerstraat 4. In de winkel komt Maison Francois, de…
Het Reliëf van Mercurius bij Drukkerij Van Mameren
In 1953 opent de Fa. J.H. van Mameren haar lichtdruk inrichting aan Klein Mariënburg, naar ontwerp van architect Reijnen. Een…
Monument Gevallen Soldaten uit Nijmegen van Jac Maris Plein 1944
In 1951 vindt de onthulling van het voorlopige beeld voor de gevallen soldaten afkomstig uit Nijmegen plaats. Oorspronkelijk was dit…
Bontwinkel Hendriksen, hoek Bisschop Hamerstraat – In de Betouwstraat
In 1920 vestigt de bekende bontwinkel Hendriksen zich op hoek van de Bisschop Hamerstraat en de In de Betouwstraat, naar…
Christusmonogram Molenstraatkerk
Aan de Molenstraatkerk hangt een zogenaamd Christusmonogram: ☧. Het is een ontwerp van Jan Vaes.
Bijkantoor Nederlandsche Bank architect Zwiers
Nadat het kantoor tijdens de gevechten van september 1944 was afgebrand en Gelderse Spaarbank het pand wilde kopen, besloot de…
Apotheek Blommestein-Bijleveld Burchtstraat architecten Deur Pouderoyen
In 1954 vindt de herbouw plaats van de apotheek van Blommestein-Bijleveld. Beide apotheken waren in de oorlog verwoest. De architecten…
Ontwerp van woningen en winkels hoek Augustijnenstraat Plein 1944 architect Rodenburg
Architect Rodenburg ontwerpt het complex woningen en winkels op de hoek van Augustijnenstraat en Plein 1944, welke in 1955 wordt…
Lunchroom American Ruteck’s later Dekker van de Vegt Plein 1944 architect Rodenburg
Eind 1957 is het gat aan de noordkant van Plein 1944 opgevuld: dan opent Lunchroom American, welke veel Nijmegenaren nog…
Holla’s Kledingmagazijn Plein 1944 architect Okhuysen
In 1952 vindt de heropening van Holla’s kledingmagazijn op Plein 1944 plaats. Het pand is gebouwd naar ontwerp van architect…
Van der Werff architecten Pouderoyen Deur Plein 1944
In 1951 heropende Van der Werff zijn winkel op de hoek van de Molenstraat en Plein 1944.
Lunchroom Pleinzicht, later Groenen Plein 1944 architect Cornelissen
In september 1952 opent W. Cornelissen, voorheen Piet Joosten, zijn lunchroom Pleinzicht op Plein 1944 135. Het ontwerp was afkomstig…
Geschiedenis Plein 1944: Herbouw Chocolaterie Biesthorst, vooral bekend als restaurant Tai-Tong, architect Veen en Braam
In 1951-1952 laat de Fa. Biesthorst haar cholaterie op Plein 1944 herbouwen op dezelfde locatie als waar ze 74 jaar…
Geschiedenis van Slagerij Bos op Plein 1944: Van het bombardement tot herbouw in 1952, architect Lelieveldt
In mei 1952 heropent Firma Bos haar slagerij op Plein 1944. Haar winkel op de Zeigelbaan, welke in de buurt…
Augstijnenstraat 26 Kodijko architect Wijte
In november 1953 ontwerpt architect Ad.P.F. Wijte uit Nijmegen een bouwplan voor een winkel met 2 bovenwoningen. Hierbij is de…
Wederopbouw 1949
Kranten schrijven tijdens wederopbouw regelmatig over de wederopbouw van de binnenstad (en het uitblijven daarvan). Mogelijk vanwege het feit dat het gebouw van de Gebr. Voss bijna haar voltooiing nadert, wordt onderstaand artikel naast dat van de voltooiing van het nieuwe winkelpand geplaatst:
“De lucht is heel wat opgeklaard boven opbouw van de binnenstad
De gemeente moet aanmoedigen
Wanneer de in de binnenstad getroffen zakenlieden momenteel willen herbouwen, zullen ze niet kunnen zeggen dat het bouwvolume moeilijkheid oplevert. Een tijd geleden was dat anders. Maar er is veel veranderd en het moet gezegd dat pioniers de spits hebben afgebeten. Zij hebben het ijs gebroken bij instanties in Den Haag en hebben ook de gemeentelijke instanties op het goede spoor gezet. Zodat thans kan worden gezegd dat zeker aan deze kant volledig begrip bestaat voor de moeilijkheden, die een bouwlustige te wachten staan. De mensen worden geholpen, dat is een goed teken. En, laten we er aanstonds aan toevoegen, ze kunnen nooit genoeg worden geholpen. De gemeente kan nooit genoeg raadgevend, stimulerend, bemoedigend en vergemakkelend optreden. Het mag waar zijn dat er voor de getroffenen zelf veel aan is gelegen dat ze weer zo spoedig mogelijk in hun oude doen terugkeren, -daar staat van de andere kant tegenover dat het voor de stad als geheel van levensbelang betekent wanneer de animo om te bouwen in een daad wordt omgezet.
En voor die daad is in de meeste gevallen toch nog veel moed nodig. Want men kan de medaille bezien zoals men wil, er bestaat momenteel toch nog altijd de keerzijde van een financiële regeling, die niet onmiddellijk helder en klaar eenieder voor ogen staat. Er blijven belemmeringen, die heel veel moeite vragen. Aanvrage zus en aanvrage zo, waarvoor de gemeente toch ook een meer effen pad zou kunnen aanleggen.
Kortom: op het terrein van de voorbereiding voor de wederopbouw moet de liefde niet van een kant komen. Al mag het dan niet waar zijn dat de lucht, die boven de verpuinde binnenstad hangt, is opgeklaard, van de andere kant is het er nog verre van dat de zon aan de hemel staat.
Pas op
Er zijn pioniers die de sprong voor anderen hebben vergemakkelijkt. Maar nu moeten die die anderen ook niet uitblijven. Zouden de middenstanders niet opbouwen en hun bouwvolume laten verlopen- wat heel goed mogelijk is- dan staat ons in Nijmegen een infiltratie van grote combinaties uit het land te wachten, war zeker de middenstanders niet meer gediend zijn. Er is met vlotte opbouw inderdaad een groot stadsbelang gemoeid. De koopkracht verloopt anders naar andere steden. Ze is daarheen al lang onderweg, want nu komt het weer niet minder dan voor de oorlog op goed accommodatie, de wijze waarop klanten worden ontvangen en op een gebouw, dat modern gebouwd en ingericht is en op nog tal van andere factoren aan. Wie snel bouwt, bouwt dus dubbel. Hij bouwt ook dubbel mee aan stadsbelang.
Zandstortingen
In de binnenstad is een begin gemaakt met de zand-stortingen, die nodig zijn om het grondlichaam voor de toekomstige straten aan te leggen. Dit zand is afkomstig van de aanleg van het haven-industrie-terrein bij het Maas-Waalkanaal en doet nu nuttig dienst voor de stadsopbouw. Er is heel wat voor nodig, want de binnenstad wordt sterk opgehoogd.
De Houtstraat komt op een veel hoger niveau te liggen en de Bloemerstraat, die de grote verbindingsweg wordt met de Markt, zal met veel lichter glooiing dan voorheen het geval was, daarop via de Augustijnenstraat aansluiten.
Nijmegen is nu eenmaal de stad van de zeven heuvelen; vandaar dat er geen sprake is dat het typische karakter van de binnenstad zou verdwijen, al ondergaat het dan ’n verandering.
Ook de Molenstraat vanaf ongeveerd de ingang van de Molenstraatkerk tot aan de Broerstraat wordt enigszins opgehoogd. De portiekvloer van het pand van de Gebr. Voss ligt zeventig c.m. hoger dan de straat. Dit hoogteverschil wordt gelijk gemaakt, zodat het kruispunt Ziekerstraat, Molenstraat, Zeigelbaan, Korte Molenstraat op gelijk niveau komt te liggen.
Er moet nog wel wat gebeuren in de binnenstad, voordat de gebouwen wordt gezet, die onze binnenstad tot een van de modernste zullen maken van het land. De animo van de zakenlieden is zeer zeker aanwezig, gelijk blijkt het feit, dat voor 15 Augustus weer tien nieuwe objecten in de omgeving van Broerstraat en Korte Molenstraat zullen worden aanbesteed.” (De Gelderlander 16/7/1949 met een aantal foto’s)
Abonneren
Meld je aan voor een wekelijkse nieuwsbrief met de nieuwste blogberichten en exclusieve content. Verschijnt iedere dinsdag in je mailbox!
Wonen in Nijmegen 