Harry Nefkens

Het beeld van keizer Traianus met op de achtergrond de sterflats aan de Batavierenweg en rechts de Graadt van Roggenstraat (Fa. Ten Hoet/L.R. Gerritsen via F64228 RAN CCBYSA)
Het beeld van keizer Traianus met op de achtergrond de sterflats aan de Batavierenweg en rechts de Graadt van Roggenstraat (Fa. Ten Hoet/L.R. Gerritsen via F64228 RAN CCBYSA)

Harry Nefkens is de architect van een aantal markante gebouwen in Nijmegen, zoals de sterflats. Aanvankelijk is hij vooral bekend als architect van de wederopbouw, vooral in Rotterdam. In de jaren 70 was hij architect van bedrijfspanden en kantoren en actief als projectontwikkelaar. Dat laatste bracht hem in de Quote500.

Flat

1956 Hoek Meester Franckenstraat – Canisiussingel

Flat Mr. Franckenstraat, 1957 (Jeroen van Lith via D1056 RAN tevens Auteursrechthouder)
Flat Mr. Franckenstraat, 1957 (Jeroen van Lith via D1056 RAN tevens Auteursrechthouder)

RAN: “Appartementengebouw op de hoek met de Mr. Franckenstraat, gezien vanaf de Canisiussingel. Het droeg de nieuwe bouwopvattingen van de vroege jaren vijftig uit: ruim en open naar licht en lucht. Op de achtergrond links is een van de 2 Sterflats aan de Barbarossastraat in aanbouw.”

In maart 1956 wordt het flatgebouw aan de Mr. Franckenstraat geopend. Dit flatgebouw met 7 woonlagen heeft 8 vijf- en 22 vier-kamerflats en is 23 a 25meter hoog. Daarnaast is er ruimte voor 3 kantoren en 9 garages. Het lage gedeelte heeft 4 verdiepingen. De toren heeft een berging op de begane grond, het lage gedeelte kelders. Op het moment van de opening zijn alle woningen al verhuurd.

De aannemer was de bouwcombinatie Lemmens-Kwaaitaal-Hollink en Waals uit Rotterdam.  De opdrachtgever was Progress, het pensioenfonds van Unilever. “Sinds de oorlog belegt men gaarne in vaste goederen.” (Nijmeegsch Dagblad, 8-2-1955) Zij wordt in Nijmegen vertegenwoordigd door makelaars Strijbosch en Thunnissen. Dit makelaarskantoor had het pensioenfonds en de gemeente met elkaar in contact gebracht.

Begin februari steekt burgemeester Hustinx de “eerste spade” in de grond. Deze flat is op dat moment de hoogste die Nijmegen zal krijgen. Overigens niet voor lang: bij de oplevering van deze flat is al bekend dat de flats aan de Batavierenweg zullen worden gebouwd en daarnaast de sterflat op de Hatertse Hei. “Ondanks de hevige vorst is de laagbouw in dit reusachtige gebouw in tien en halve maand tot stand gekomen.”

Flat Meester Franckenstraat Canisiussingel, augustus 2023 (Google Streetview)
Flat Meester Franckenstraat Canisiussingel, augustus 2023 (Google Streetview)

Behalve dat het gebouw op een van de mooiste plekken van Nijmegen staat, is de flat van binnen als buiten luxueus. De toren heeft een lift. Alle woningen hebben centrale verwarming en een badkamer. De woningen met 4- of 5- kamers hebben een ijskast. Ook de afwerking van buiten is luxueus. De huurprijzen liggen tussen de 65 en 135 gulden.

“De burgemeester die hierna het woord nam, zeide dat dit flatgebouw een belangrijke aanwinst voor Nijmegen is. Nijmegen is een woonstad welke door haar ligging een bijzonder karakter heeft. Toen de initiatiefnemers tot de bouw, de makelaars Strijbosch-Thunnissen, met dit plan bij het gemeentebestuur kwamen, was de aanvankelijke wrevel tegen woonflats op dit punt als spoedig overwonnen, aldus spr. Hij had grote waardering voor de architect van dit imposante bouwwerk, dat zo gelukkig is gesitueerd, passend in dit deel van de stad bij de toegang uit het noorden.” (De Gelderlander 16/3/1956) “Nijmegen zal op de ingeslagen weg voortgaan met particuliere aannemers in te schakelen in de bouw van de betere woningen, zo zei de burgemeester” (De Vrije Zeeuw, 19-3-1956)

(Overige) Bronnen

Flat Meester Franckenstraat vanaf Canisiussingel, augustus 2023 (Google Streetview)
Flat Meester Franckenstraat vanaf Canisiussingel, augustus 2023 (Google Streetview)

Nijmeegsch dagblad, 8-2-1955

Het Parool, 17-3-1956

Sterflats

Een van de twee sterflats aan de Batavierenweg en Barbarossastraat, 1960 (Persbureau Gelderland via F12427 RAN CCBYSA Auteursrechthouder J.F.M. Trum)
Een van de twee sterflats aan de Batavierenweg en Barbarossastraat, 1960 (Persbureau Gelderland via F12427 RAN CCBYSA Auteursrechthouder J.F.M. Trum)

De omgeving van de Batavierenweg was in de Tweede Oorlog zwaar getroffen, vooral in de dagen van Market Garden. Voor de wederopbouw ontwierp Harry Nefkens 5 sterflats op het heuvelplateau, die binnen 4 jaar voltooid zullen zijn, “aan de Batavierenweg vanaf het terrein dat grenst aan dat waarop vroeger Belvoir stond tot aan Pays Bas” (De Gelderlander). De verwachte kosten voor deze 5 gebouwen bedragen f 6.000.000. Met ongeveer 100 meter boven N.A.P zijn de flats de “hoogst gelegen flats van Nederland” (oa Twentsche courant, 19-3-1956)

Er wordt begonnen met 2 flatgebouwen. De andere 3 zullen uiteindelijk niet worden gebouwd.

Vanuit de flats zelf is er een prachtig uitzicht over de omgeving, waaronder de Waal, Ooijpolder en de bossen. Maar ook Arnhem, Elterberg en de Veluwezoom. De flats zelf waren ook bedoeld om een imposante entree te bieden wanneer men vanaf de Waalbrug Nijmegen binnenkomt.

Elk van de beide flats telt 9 verdiepingen en bevat 34 woningen, bestaande uit 4- en 5-kamerwoningen. Daarbij is er een souterrain en boxen voor een tiental auto’s.

 

'Sterflats', gebouwd in de jaren 50. Het was oorspronkelijk de bedoeling om vijf van deze flats te bouwen, maar door financieringsproblemen bleef het bij twee, 1959 (Jeroen van Lith via D1073 RAN CC0 tevens Auteursrechthouder)
‘Sterflats’, gebouwd in de jaren 50. Het was oorspronkelijk de bedoeling om vijf van deze flats te bouwen, maar door financieringsproblemen bleef het bij twee, 1959 (Jeroen van Lith via D1073 RAN CC0 tevens Auteursrechthouder)

”Aan de buitengevels is het betonskelet gedeeltelijk door lichtgeel en paars metselwerk bekleed. De mozaïeken en glazen zandstraalpanelen bij de ingang benadrukken het luxe karakter en verwijzen in hun uitgesproken stijl ontegenzeggelijk naar het eind van de jaren vijftig.” (Wijkcomiteoost)

Hier woont men in de wereld: “De Sterflats in Nijmegen, van de hand van de succesvolle Rotterdamse architect en projectontwikkelaar Harry Nefkens (1918-2018), danken hun naam aan de Y-vormige plattegrond . Deze had als voordeel een betere bezonning en het feit dat veel van de woningen van drie zijden licht konden ontvangen. De twee torens zijn deels negen, deels tien verdiepingen hoog. Elke toren herbergt 34 appartementen: achttien vijf- en zestien vierkamerwoningen. In de onderbouw bevinden zich een vestibule, een ruime hal met luxe leistenen vloer, bergingen, garages en de cv-installatie. Twee liften in het midden worden omringd door verkeersruimten, waardoor het geluid van de hijsinstallatie in de woningen niet te horen zou zijn. De plattegronden zijn zo ontworpen dat de woonvertrekken nooit aan die van de buurwoningen grenzen. Alle woningen hebben een badkamer met ligbad, een flinke keuken en twee balkons. Nefkens zorgde voor een expressief ontwerp, waarin het betonskelet deels zichtbaar bleef. De zijmuren waren van gele baksteen, afgewisseld met een paarsige steen, de borstweringen werden opgevuld met zwart opaak glas. Een mozaïek siert de entreepartij van elk flatgebouw.“ En: Dat Nefkens rekening hield met een bemiddeld publiek toont hij door in een van de plattegronden een muziekkamer met een vleugel in te plannen.“

Tussen de flats is ruimte voor een openbaar park, daarin zullen banken komen en is een vijver bedacht.

Net als bij de flat aan de Meester Franckenstraat is het pensioenfonds Progress de opdrachtgever, waarbij de bouwcombinatie Lemmens-Kwaaitaal-Hollink en Waals de aannemer is. Strijbosch en Thunnissen zullen zorg dragen voor de verhuur of verkoop. Bij verkoop zal er zoveel mogelijk “horizontale verkoop” worden toegepast.

Een mooie foto is bovendien te zien op Noviomagus en tevens die van het Trajanusplein.

Bronnen

De Gelderlander, 16-3-1956

De Vrije Zeeuw, 19-3-1956

Dupaco

1956 Fabrieksweg

Een foto is te zien op F18189 RAN

In November 1956 opent Dupaco haar fabriek aan de Fabrieksweg 25-27, op de hoek met de Weurtseweg. Dupaco is de Van den Dungen’s Papier-Compagnie. De architect was Harry Nefkens, die eerder de flat aan de Mr. Franckenstraat heeft gebouwd. Ook wordt dan aangekondigd dat hij torenflats aan de Barbarossastraat gaat bouwen. “Een praktisch, overzichtelijk, maar ook esthetisch bijzonder verzorgd bedrijfspand.

“Het is een pand geworden van bijna duizend vierkante meter voor magazijngebouwen, met de kantoorgebouwen daarboven, smaakvol en met de juiste kleurschakering ingericht. Aannemer Th.W. Sanders uit Nijmegen bracht dit imponerende gebouw binnen een jaar tot stand; Ir. P. Duncker uit Rotterdam gaf zijn adviezen voor de betonskeletbouw, waarvoor geen extra uitgaven werden gespaard teneinde niet uitsluitend de zakelijke maar ook de esthetische belangen te dienen.”

Dupaco maakt zelf geen papier, maar levert het door aan de groothandel. P. van Dungen had in 1952 een hal geopend aan de Weurtseweg. Op de locatie van het nieuwe gebouw heeft hij terrein gereserveerd om door te groeien. Er zijn dan plannen om in de toekomst papier te gaan verwerken en veredelen. Daarvoor zal echter eerst de spoorlijn van het havenindustrieterrein moeten worden verlegd.

Bij de opening sprak burgemeester Hustinx dat “de directeur als zakenman niet heeft geschroomd bepaalde esthetische eisen aan zijn pand te stellen. Niet alleen is ernaar gestreefd zoveel mogelijk bedrijfsruimte te scheppen, ook is de architect erin geslaagd het geheel op een architectonische verantwoorde wijze te bouwen. De burgemeester beschouwde dit complex als een voorbeeld voor vele bedrijfsgebouwen, die nog in Nijmegen zullen verrijzen.” (De Gelderlander 5/11/1956)

Vervolg

Er is nog niet uitputtend onderzocht wat het vervolg is geweest.

Al in 1959 blijkt de ruimte te klein te zijn. Dupaco bouwt een uitbreiding, die tweemaal zo groot is als de bestaande ruimte. Ook hiervan is Nefkens de architect. De aannemer is Th.W. Sanders uit Nijmegen en de bouw zal in januari 1960 gereed moeten komen. (Arnhemsche courant, 3-10-1959)

In 1971 fuseert Dupaco met Corvey uit Amsterdam en Gimanex uit Rotterdam tot Scaldia; Scaldia is de latijnse naam voor Schelde. Op een later moment is de naam veranderd in Papyrus en is het onderdeel geworden van een Zweedse papiergroothandelsgroep. (Noviomagus)

Een foto uit 2005 is te zien op Noviomagus, waarbij Dupaco het eerste pand rechts is. En zie ook het artikel op Noviomagus reacties (18 en 19).

Onteigening

Rond Augustus 2009 verkrijgt Nijmegen bij Koninklijk Besluit de goedkeuring to de onteigening van gronden voor de aanleg van de nieuwe brug de Oversteek en de daarbij aan te leggen infrastructuur. Papyrus komt daarbij niet voor als een van de 8 reclamanten. (Staatscourant 2009, 12662)

In het overzicht van de te onteigenen gronden komt Papyrus als “Bedrijvigheid (industrie) erf – tuin” voor op:

AdresGrootte (are. centiare)
Fabrieksweg 1125.50
Fabrieksweg 13 en 13a32.72
Fabrieksweg 1668.10
Fabrieksweg 23 en 2559.99

Papyrus verhuist dan naar het bedrijventerrein in Wijchen. (vmn-logistiek en propertynl). Vmn-logistiek noemt in haar publicatie uit 2009 dat Papyrus als gebruikersgarantie; propertynl dat Papyrus 12.600 m2 ruimte op het bedrijventerrein Bijsterhuizen in Wijchen heeft gehuurd. Het is mij nog niet bekend of dit 2 verschillende terreinen/gebouwen betreft, waarbij eventueel sprake is van een uitbreiding. Of dat het hetzelfde terrein betreft, waarbij er bijvoorbeeld in 2009 de transactie heeft plaats gevonden, maar de daadwerkelijke verhuizing pas in 2012 gebeurd.

Universitair Sportcentrum

Ongeveer 1965, Kwekerijweg

Universitair Sportcentrum, Kwekerijweg, 1/10/1966 (Fotopersbureau Gelderland via F29335 RAN CCBYSA Auteursrechthouder J.F.M. Trum)
Universitair Sportcentrum, Kwekerijweg, 1/10/1966 (Fotopersbureau Gelderland via F29335 RAN CCBYSA Auteursrechthouder J.F.M. Trum)

“het Sportgebouw van de Katholieke Universiteit Nijmegen (ca. 1965) ontworpen in modernistische stijl door de Nederlandse architect Harry Nefkens en gebouwd door IBC. N.V. Internationale Bouw Compagnie (IBC) uit Best, Noord-Brabant opgericht in 1951 was gespecialiseerd in industriële bouwmethoden gebruikmakend van diverse licentierechten o.a. het Jawerth-systeem, Lift Slab-systeem, IBC Scholenbouwsysteem, wegen, bruggenbouw en bouwsysteem Rottinghuis voor montagebouw van woningen en utiliteitsbouw” (Nederlandsfotomuseum, met tevens foto’s op de site)

Mensa

1969 Molukkenstraat Galgenveld

Een mooie foto uit 1971 van de mensa van binnen is te vinden op F69929 RAN.

In 1969 gaat de mensa in Nijmegen open (tegelijkertijd met dat van de Technische Hogeschool Twente): “In beide gevallen zijn de gebouwen meer dan eetgelegenheden; door andere functies die eraan gekoppeld zijn, kunnen ze nieuwe centra van het universitaire leven worden. Het Nijmeegse complex waarvan ir. H. Nefkens de architect is, ziet er zeer fraai en doelmatig uit. De restaurantaccommodatie is niet alleen bestemd voor de studenten, maar voor allen die aan de universiteit verbonden zijn; ook studerenden van het hoger beroepsonderwijs in de omgeving kunnen er terecht.”

“De oude mens aan de Oranjesingel kon in haar telkens overvolle en moeilijk te ventileeren ruimten niet meer dan 1000 per dag verstrekken; de nieuwe eettafel (800 plaatsen) brengt het gemakkelijk tot 2400 per dag. Wie gegeten heeft, zet z’n plateau op een lopende band die de vuile boel wegvoert (nu nog niet, maar binnenkort wel klaar”}”.  Studenten betalen f 1,90 per maaltijd, anderen f 2,20: het Rijk verleent f 0,30 subsidie voor studerenden.

De mensa beschikt bovendien over een koffiekamer voor recepties. Daarnaast heeft het meer ruimtes ter beschikking voor bijvoorbeeld het vieren van uitslagen en promotiediners. Ook moet de mensa een café krijgen in het souterrain, in het bijzonderder voor de bewoners van de studentenflat. Daarnaast komen in het complex diverse voorzieningen voor studenten: decanen, een arts, een psychiater, pastor en psycholoog. Bovendien een bureau van Studentenhuisvesting en gezondheidszorg, Het NUB, de Unie van Studenten en het kunstgezelschap Terpander en de schildersgroep Tors.

De bouwkosten waren f. 3,3 miljoen; het geheel inclusief inrichting f 5,2 miljoen. (De tijd : dagblad voor Nederland, 18-8-1969)

Harry Nefkens

Henricus Nicolaas Maria “Harry” Nefkens, 29-9-1918 Rotterdam – 24-4-2018 Brasschaat Belgie was een Nederlands architect en projectontwikkelaar.

“Al was Nefkens niet zo bekend bij het grote publiek, hij was bijzonder actief in de wederopbouw, vooral met woningbouwprojecten. Zijn bekendste werk voor de meeste Rotterdammers is waarschijnlijk de poffertjeskraam op de Meent  nabij de toepasselijke Pannenkoekstraat.” (Platform Wederopbouw Rotterdam). Ook ontwierp hij kerkgebouwen.

In de jaren 70 was hij vooraf actief in het bedrijfsleven als architect en ontwikkelaar. “Hij heeft zijn honoraria kennelijk goed belegd in onroerend goed, want is – als enige architect – opgenomen in de Quote 500” (architectenwerk)

(Overige) gevondenwerken van Harry Nefkens

Hieronder wordt het gevonden werk van Nefkens verzameld:

  • 1951-1953 Zeemanshuis Willemskade 13 Rotterdam (Architectuurgids)
  • 1954-1957 Vissenkommen, Stellendamstraat, Pendrecht Rotterdam: portiekflats de “Vissenkommen” (Vanschagenarchitecten en Architectuurgids)
  • 1954-1956 Levensverzekeringsmaatschappij Amstleven, Westblaak 8 Rotterdam: kantoorgebouw (Wederopbouwrotterdam)
  • Tearoom Bongers (Poffertjeskraam) – de Meent, Rotterdam (Wederopbouwrotterdam)
  • 1957-1960 RK kerk Sint-Bavo, hoek Slinge 775 en Sommelsdijkstraat Pendrecht Rotterdam (architectuurgids)
  • Ongeveer 1959 H.H. Petrus en Paulus kerk, Haarlem (Het Binnenhof, 19-12-1959)
  • Ongeveer 1958-1963 Statenflat, hoek Statenweg-Walenburgerweg Rotterdam, flat in opdracht van N.V. Nationale Levensverzekering-Bank te Rotterdam (rotterdambouwt)
  • Rond 1963 Goddelijke Voorzienigheidskerk Bergen op Zoom, in 2016 gesloopt https://nl.wikipedia.org/wiki/Goddelijke_Voorzienigheidskerk_(Bergen_op_Zoom)
  • 1965 Katholiek Instituut voor Sociale Opleidingen “Markendaal”, Sibeliuslaan Breda (de Stem, 15-4-1965)
  • 1968 Churchillflat Rijswijk https://www.churchillflat.nl/historie-van-het-gebouw/ tevens ” Langs de Beatrixlaan zijn nog een aantal flatgebouwen van zijn hand te vinden.” Dit lijkt een ander gebouw dan de Winston Churchill Tower uit 1971 (zie hieronder)
  • 1968 De Hoogt Utrecht: een flat van 1968, volgens hoog500 #349 van de hoogste gebouwen en #25 in Utrecht (hoog500, bekeken januari 2025)
  • 1971 Winston Churchill Tower, Rijswijk: voormalig ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport, verbouwd in 2023 (architectenweb)
  • Rond 1971, hoek van de Eendrachtsweg en Westblaak Rotterdam: Kantoor in opdracht van N.V. D. Kok & Co (rotterdambouwt)
  • Rond 1972: kantoor Victoria Vesta, Loevestein Ede
  • Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk, in 2010 gesloopt (sbke)
  • De Residentie, Burgemeester Knappertlaan Schiedam: 19 appartementen; oplevering 2006: is dan Harry Nefkens het bureau? (netcoat)

(Overige) Bronnen en verder lezen

https://www.inmemoriam.be/nl/2018-04-23/harry-nefkens?redirects=1https://www.genealogieonline.nl/stamboom-nefkens/I1505.php#bronnen