Architect
Bredero’s
Bredero’s Bouwbedrijf
Bredero’s Bouwbedrijf staat tegenwoordig vooral bekend om haar grote naoorlogse projecten en het uiteindelijke faillissement. Het bedrijf was echter vóór de Tweede Wereldoorlog een belangrijke vernieuwer in de woningbouw, zowel qua feitelijke bouw als bedrijfsorganisatie. In Nijmegen heeft ze tal van projecten uitgevoerd, echter juist in een periode waar Bredero weer teruggreep op de meer traditionele woningbouw. Wel bleef haar bedrijfsvoering modern, bijvoorbeeld in haar advertenties.
Deze pagina verzamelt bouwprojecten van Bredero’s Bouwbedrijf en zal van tijd tot worden aangevuld.
Een korte geschiedenis van Bredero’s Bouwbedrijf
De aannemer Richard Hubertus Bredero begon rond 1900 een timmerfabriekje in Utrecht. Deze groeide onder leiding van zijn zoon vooral in de jaren twintig en dertig uit tot een groot bedrijf.
In de jaren 20 was het een modern bedrijf. Onder andere door het gebruik van beton: dit werd al wel in constructies als bruggen toegepast en in grotere bouwobjecten, maar nog niet tot nauwelijks in de reguliere woningbouw. Ook modern was in haar bedrijfsvoering en PR. In de jaren 20 kreeg het haar eigen tekenafdeling. Het paradepaardje waren de Rietveldwoningen vlakbij het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht, ontworpen door Gerrit Rietveld en uitgevoerd in beton.
In het midden van de jaren 20 gaat het bedrijf weer met meer traditionele materialen -waaronder baksteen- werken. Rationalisatie en normalisatie bleven echter een belangrijk onderdeel binnen haar werkwijze. Bredero kocht in meerdere steden grond, bouwde daar haar woningen op en verkocht of verhuurde ze vervolgens. Voor de verkoop en verhuur ze, waaronder in Nijmegen in de betreffende stad een verkoopbureau. In de jaren 30 nam Bredero nam een econoom in dienst, die de potentie van een woningmarkt in verschillende steden onderzocht. Zij claimde het eerste bouwbedrijf te zijn, die dergelijke woningmarktonderzoeken uitvoerde.
In meerdere plaatsen in het land richt Bredero een verkoopfiliaal op, waaronder Nijmegen. Bredero koopt een stuk grond, bouwt er woningen op en vervolgens is het aan dit filiaal om deze woningen te verkopen. Opvallend daarbij is het gebruik van propaganda. Allereerst het logo van de 3 B’s. Deze is in 1930 ontworpen door Albert Kuyle (pseudoniem van Albert Kuitenbrouwer) ter gelegenheid van de Utrechtse lichtweek. Het bedrijf adverteert in kranten met strak vormgegeven advertenties.
In het midden van de jaren ’30 krijgt het bedrijf het moeilijker vanwege de crisisjaren. Daarna braken goede tijden aan. Ook in de Tweede Wereldoorlog: meteen begon Bredero met wederopbouwprojecten, onder andere van Rotterdam. Maar vooral ook voor plannen tijdens de oorlog voor de wederopbouw voor ná de oorlog: dan zou er pas echt veel gebouwd gaan worden.
Dat liep aanvankelijk anders dan verwacht: het bedrijf werd in het eerste jaar na de oorlog beschuldigd van collaboratie, afspraken over de wederopbouw werden niet nagekomen, het bedrijf kreeg een steeds groter financieel tekort en Adriaan Bredero kreeg kampte met gezondheidsklachten. Het bedrijf kon steun krijgen bij de Nationale Herstelbank in 1947; wel moest Adriaan daarvoor aftreden. Jan de Vries nam zijn functie over; Bredero overleed in dat jaar.
Na 1947 zou het bedrijf zeer groot worden. Zoals flatgebouwen in betonskeletbouw, opdrachten voor ziekenhuizen, elektriciteitscentrale en fabriekshallen. Ook was ze actief in Australië. Na een beursgang kwam het bedrijf in 1960 werden institutionele en particuliere beleggers eigenaar van het bedrijf. Een van de bekende werken is Hoog Catharijne, welke bij de presentatie van de plannen lovende reacties had gekregen.
In de jaren 70 begon er toenemende kritiek te komen: projecten als Hoog Catharijne kregen kritiek doordat hele wijken en singels voor betonbouw plaats moesten maken. De Utrechtse Muurkrant plakte wekelijks aan, waarbij vooral “Jantje Beton” (oftewel de Verenigde Bedrijven Bredero, waarbij “Jantje” vernoemd was naar Jan de Vries) mikpunt van protest was.
Een ander heikel avontuur waren plannen voor een kernenergiecentrale in Zuid-Afrika. In Nederland werden geen kernenergiecentrales meer gebouwd, het bouwen in Zuid-Afrika was omstreden. Uiteindelijk sprak het Kabinet Den Uyl een veto uit. In beide gevallen was, naast de (voorgenomen) zelf, ook de hooghartige houding die het bedrijf aannam dat de publieke opinie zich tegen het bedrijf begon te keren. Wel kreeg het nog de opdracht voor de bouw van Alexandrium binnen en ging het aanvankelijk nog goed met het bedrijf.
In de jaren 80 zorgden het negatieve imago (naast bovengenoemde raakte Jan de Vries betrokken bij de RSV enquete, aangezien hij commissaris bij RSV was) en de economische recessie (waaronder doordat het overgenomen Price verliesgevend werd) voor problemen. In oktober 1986 vraagt het bedrijf voorlopige surseance van betaling aanvroeg.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Verenigde_Bedrijven_Bredero
https://rozenbergquarterly.com/2011/03/?print=pdf-search
Bredero’s Bouwbedrijf – Familiebedrijf, mondiaal bouwconcern, ontvlechting : een zeer uitgebreid onderzoek
Tot nu toe gevonden werken in Nijmegen
Werk No 1 Bouwen 14 woningen aan de Dobbelmannweg
1930 Dobbelmannweg 30 t/m 56
Wanneer de R.K. Bond voor Groote Gezinnen, afdeling Nijmegen in juli 1931 haar ledenvergadering heeft, houdt een vertegenwoordiger van Bredero’s Bouwbedrijf een “causerie”, “die als hoofdpunt behandelde de mogelijkheid om tegen niet te hoog prijzen geleidelijk eigenaar te worden van het huis, dat men bewoont.” (PGNC 9/7/1931)
Werk No 3 Sperwerstraat
Werk no 4 Voorstadslaan/Biezenstraat
In de Gemeenteraadsvergadering van 28 oktober 1931 gaat de de Raad akkoord met het verkopen van “het resteerende deel, groot ongeveer 902c.A., van het op den hoek Voorstadslaan-Biezenstraat gelegen perceel, kadastraal bekend gemeente Neerbosch, Sectie A, (oud) No. 610 tegen f10 per c.A., en den daarop aanwezigen, voor afbraak bestemden, opstal voor f300, o.a onder voorwaarde, dat het verkochte bebouwd wordt met één winkelhuis en twee benedenhuizen met zes bovenhuizen één eengezinswoning en vier schuurtjes en dat die huizen voor 1 augustus 1932 ter bewoning gereed zijn.” (PGNC 28/10/1931)
Havikstraat
43 Woonhuizen en 2 Winkelhuizen Neerbosch Sectie B 925
MEEST RECENTE VERHALEN
Bredero bouwt in 1932 de woningen aan de Havikstraat. In het plan behoren tevens een aantal woningen op de hoek van de Krayenhofflaan en de Oude Heessche Laan. De tekenaar hiervan is H. Ryksen Jr. Daarvoor heeft ze een perceel in het bezit van het Oude Burgergasthuis aangekocht.
Daarbij stelt de Bredero voor om een stuk grond aan de gemeente over te dragen, zodat de gemeente hier een openbare weg (de Haviksstraat) kan aanleggen. In ruil daarvoor krijgt zij ongeveer 10 c.A. van de gemeente en f3,25 voor elke c.A die zij in de ruil meer heeft afgestaan dan zij terug kreeg (ongeveer 75 c.A.) Tevens is zij bereid de helft van de kosten voor de aanleg van riolering voor haar rekening te nemen. (PGNC 26/2/1932)
In oktober 1932 verschijnen advertenties dat de woningen in de Havikstraat te bezichtigen zijn.
Gevonden vermeldingen vestiging vertrek t/m 1934
| Naam | Beroep | Adres | Afkomstig van | Krant | Vertrokken naar | |
| J. Moesker en Gezin | O. machinist N.S. | Havikstraat 14 | Uithoorn | PGNC 17/12/1932 | Zie ook Wellens! | |
| J. Jansen en gezin | Gep. N.S. | Havikstraat 31 | Elst | PGNC 17/9/1932 | Zie ook A.G. Jansen! | |
| J. Kunst en gez. | Reiziger | Havikstraat 19 | Wisch | PGNC 15/10/1932 | ||
| P. de Lang en gez. | Baggermeester | Havikstraat 4 | Wedau, Dl | PGNC 5/11/1932 | ||
| C. du Croix | Havikstraat 25 | De Gelderlander 2/11/1932 | Oprichting toneel | |||
| H. Stens en gez. | Incasseerder | Havikstraat 11 | Rotterdam | PGNC 19/11/1932 | ||
| F.H. Neutelings en gezin | Handelsreiziger | Havikstraat 2 | Venlo | PGNC 26/11/1932 | ||
| J.J.J. Weevers en gezin | z.b. | Havikstraat 18 | Bandjermassin | PGNC 27/5/1933 | Naar Ned. Indie, als onderluit. (PGNC 20/1/1934) | |
| F.A. Savi | bankwerker | Naar Heerlen (PGNC 17/6/1933) | ||||
| A.G. Jansen | Bakker | Havikstraat 31 | Beuningen | PGNC 16/9/1933 | ||
| L.J. Eichelsheim | Oliereiziger | Havikstraat 28 | failliet | |||
| W. Brouwer en echtgenoot | Grondwerker | Lochem | PGNC 2/12/1933 | |||
| G. Nagelhout en gezin | Wagenmeester | Havikstraat 17 | Oldenzaal | PGNC 9/12/1933 | ||
| H. Lefeber | Klerk | Havikstraat 20 | Wisch | PGNC 31/3/1934 | ||
| Jac. Faber | Eigenaar garage Faber | Havikstraat 35 | De Gelderlander 7/9/1934 | advertentie | ||
| H. Duijs | Bakkersknecht | Havikstraat 18 | Wijchen | PGNC 28/7/1934 | ||
| Wellens | Havikstraat 14 | De Gelderlander 6/10/1934 | ||||
| J.A. Croonen | Overname sigarenmagazijn de Havik | Havikstraat 9 | De Gelderlander 15/12/1934 | |||
| L.A. Rösel en gezin | Insp. Panorama | Havikstraat 22 | PGNC 12/1/1935 |
Sigarenmagazijn
Bakkerij
Th.G.J. Verheijen krijgt op 20-1-1933 een hinderwetvergunning voor de oprichting van een door elektriciteit gedreven brood- en banketbakkerij in het perceel Havikstraat no. 37 (PGNC 24/1/1933)
Hertstraat
Werk No. 11 Borneostraat
Op 28 februari 1934 gaat de Gemeenteraad akkoord met de “verkoop van ongeveer 1805 c.A. van het aan de Borneostraat gelegen perceel, kadastraal bekend gemeente Hatert, Sectie G., No. 674, tegen f9,– per c.A. en o.a. onder voorwaarde, dat het verkochte bebouwd worde met negen heerenhuizen met schuurtjes en dat die huizen vóór 1 Januari 1935 ter bewoning gereed zijn”. (PGNC 28/2/1934)
Perceel 7 heeft een gewijzigd balkon (D12.400321)
2e van Hezewijkstraat
10 eengezinswoningen Brahmsstraat
Brahmsstraat (“hoek Bachstraat/Beethovenstraat)
In oktober 1936 gaat de Gemeenteraad akkoord met de verkoop aan Brederode van “het perceel bouwterrein gelegen op den hoek van de Bachstraat en de Van Beethovenstraat, groot 1770 c.A., kadastraal bekend gemeente Hatert, Sectie H., no. 985 en wel een noorderlijk deel, groot 460 c.A., tegen den prijs van 8.50 per C.A., en de rest, groot 1300 c.A. tegen f10,50 per c.A., onder voorwaarde o.a.:
Dat het verkocht bebouwd worde met tien eengezinswoningen met schuurtjes en dat die huizen vóór 31 December 1937 ter bewoning gereed zijn.” (De Gelderlander 28/10/1936)
1937 Werk 26: Krayenhofflaan
Vrede- en Stieltjesstraat
3 villa’s “Aan de Batavierenweg”
Azaleastraat
“Aan de Hazenkampseweg”
“Het B.B.B. laat 49 middenstandswoningen bouwen nabij de Goffert.” (De Gelderlander 4/10/1940)
Lees ook:
Wonen in Nijmegen 