Albert Meertens, beeldhouwer

(Jacobus Alphons Albertus Meertens, Wageningen 14-11-1904 – Nijmegen 30-11-1971), beeldhouwer en schilder

Deze pagina verzamelt het werk van Albert Meertens en zal van tijd tot tijd worden aangevuld.

Een mooie uit 1956 van Meertens in zijn atelier is te vinden op KN13152-14 RAN.

Jeugd en opleiding

Meertens werd op 11-4-1904 geboren in Wageningen. Hij kreeg zijn opleiding aan het Amsterdamse Instituut Opleiding tot Tekenleraren en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Hier kreeg hij les van Ernest Wijnants. Ook maakte hij studiereizen naar Frankrijk en Italië.

Hij trouwde in 1939 met beeldhouwster Godelieve van Riet, die hij in Antwerpen had leren kennen. Zij gingen in 1940 wonen in Berg en Dal.

Werk

Hij begon aanvankelijk als schilder van onder andere wandschilderingen, glasschilderingen en glas-in-lood. Daarbij had hij gewerkt als assistent van Piet Gerrits gewerkt had op de H. Land Stichting.

Hij wil echter beeldhouwer worden„Wel, heel eenvoudig; ik wilde een beeld maken en begreep dat ik daarvoor nieuwe dingen leeren moest. Ik trok naar Antwerpen en hoopte op een Instituut aldaar te kunnen vernemen, hoe ik het weerbarstige materiaal te lijf zou moeten gaan. Na zes maanden echter werd het mij daar te benauwd; want de technische moeilijkheden kwamen nauwelijks aan de orde; en de stylistische vragen zou ik zelf wel beantwoorden. En toen ben ik maar op eigen houtje aan het werk getogen.” (Jean Colette in Het R.K. bouwblad, 29-9-1938, waarvan het gehele artikel achteraan is opgenomen).

Vervolgens werd hij beeldhouwer en maakte werken in (hard)steen, graniet, (ijzer)hout, brons en terra-cotta. Kunst op Straat: “Meertens’ werk is geïnspireerd door het statische van de Egyptische beeldhouwkunst en de eenvoud van de Gothiek.” In 1937 kreeg hij een gouden medaille op de Wereldtentoonstelling in Parijs.

Meertens maakte figuratieve beelden. Oorlogsmonumenten en katholieke beelden (heiligen, maar vooral Heilig Hart- en Mariabeelden) zijn belangrijke onderdelen van zijn werk. Het Heilig Hartbeeld uit 1943 (Neerloon) is een Rijksmonument.

Leraar

Naast kunstenaar was Meertens leraar. Hij gaf les aan de Stadsacademie voor Toegepaste Kunsten in Maastricht. Appie Drielsma, Hub Hendriks en Willy Mares waren leerlingen van hem.

Meertens overlijdt in 1971, hij is dan, op enkele weken na, 67 jaar. Hij ligt samen met zijn vrouw begraven op de R.K. begraafplaats in Berg en Dal. Op hun graf staat een beeld door hem gemaakt.

Mariabeeld van Albert Meertens

Maria Geboortekerk, Berg en Dalseweg 42

Stadswapen en kinderkopje Stadhuis

Ongeveer 1941/1943

Wit Gele Kruisgebouw Groesbeek

1951, Hoflaan 11 Groesbeek

Zie ook Zorgverlening vanuit het geloof

Heilig Hartbeeld

1952

Meisje met vogels

Kinderkopje

1955 Professor Huijbersstraat 3

Meertens maakte een kinderkopje, dat bij de inzegening in 1955 hangt in de aula van deLagere R.K. Jongensschool Stella Matutina (nu Basisschool Klein Heijendaal).

Zie voor een afbeelding (bij de inzegening in de aula) GN9511 RAN.

(Overige) tot nu toe gevonden werken

• 1935, Moeder Gods, Effenseweg 3 Breda (met foto)
• 1943 Heilig Hartbeeld (Neerloon) en https://www.trefhetinoss.nl/locaties/3826441308/het-heilig-hartbeeld-neerloon, zie ook BHIC
• 1938, Wegkruis, Kerkpad Venray
• ca. 1939, Moeder Godsbeeld, H. Moeder-Gods Kerk, Effen (Het R.K. bouwblad; officieel orgaan der Algem[eene] Katholieke Kunstenaarsvereeniging jrg 11, 1939, no 6, 12-10-193)
• ca. 1944 Heilig Hartbeeld (Sittard) bij het Gemmaklooster
• 1943 Sint Jozef met kind met kind voor de Sint Maartenskliniek, Hengstdal 3 Nijmegen
• 1945 Tableau Beekvliet, herdenkingsmonument St. Joseph, Eikenburg Eersel (met foto)
• ca. 1945, Sint Joseph, Eikenburg Eersel (met foto)
• 1946, Sedes Sapientiae, O.L.Vr. Tenhemelopneming, Reusel
• 1947, Mariabeeld, Maashees
• Rond 1947, Kersttriptiek voor St. Joris, Beesel
• 1948 Monument Tweede Wereldoorlog (Vrouw) Albert Meertens en A.W.N.  Giesen, bij Rijksweg, Terborg
• 1949 Maria met kind voor de Maria Geboortekerk, Nijmegen
• 1950 Pastoor Bastiaansen, Dorpsstraat 117 St. Willebrord. Zie ook  Pastoor Bastiaansen (met foto), zie ook https://www.kunstbus.nl/s/st%20willebrord en de Stem,18-2-1950
• 1950 Oorlogsmonument Spoorstraat Vierlingsbeek
• 1951, Oorlogsmonument de Duif, Lieve Vrouweplein Didam (met foto): (Albert Meertens (vogel), A.W.N. Giesen (zuil)), zie ook https://oorlogsgravenstichting.nl/monumenten/didam-oorlogsmonument
• 1951 St. Vincentius a Paulo, gymnastieklokaal van de voormalige St. Vincentiusschool, Vincentiusstraat 51 Roosendaal
• 1952 Heilig Hartbeeld (Nijmegen)
• ca. 1955 Heilig Hartbeeld, Beukenlaan 1 Sterksel, zie ook Heilig Hartbeeld
• 1955 Prof. J.M. Tienstra, Kanaalweg 4 Delft (met foto)
• 1955 Heilig Hartbeeld, bij pastorie St. Willibrord Smitshoek 120 Bergschenhoek (met foto), zie ook https://www.openmonumentendag.nl/monument/123109/
• 1956 Timpaan met Christus en tetramorf voor de Johannes de Doperkerk, Bergstraat 17, Wageningen, zie ook Christus met de symbolen van de vier evangelisten; Meertens was zelf parochiaan van deze kerk geweest (Beelden van Wageningen)
• 1956 Spelende kinderen, op het dak van basisschool Klein Heyendaal Nijmegen (De Gelderlander 14-6-2017)
• ca. 1960, Reliefs voor de altaartafel, “voorlopige kerk van de nieuwe parochie van de Verrijzenis van Onze Heer Jezus Christus” (Limburgsch dagblad , 28-7-1960)
• 1967 borstbeeld van jhr. mr. Charles Ruijs de Beerenbrouck, Calvariestraat Maastricht. Zie ook Charles Ruijs de Beerenbrouck
• Mariabeeld in de Ursulakapel, Roermond
• Tegeltableau Beekvliet, Eersel

Privé Collectie:

• 1948-1950 Beeld van Maria met kind https://www.goedgevonden.info/kunst-beelden/terraco-beesel-draak-albert-meertens-beeld-v
• 1957 Madonnabeeld https://haffmansantiek.nl/aardewerk-madonnabeeld-terraco-draak-beesel-albert-meertens-1957.html

Gevonden Tentoonstellingen

• 1935, Wereldtentoonstelling, Brussel
• 1938, Limburgsche kunsttentoonstelling, Maastricht
• 1939, Tweejaarlijksche tentoonstelling van hedendaagsche religieuze kunst, Amsterdam (Artindex)
• 1946 Gezamenlijke tentoonstelling 20 kunstenaars Frans Hals Museum Haarlem https://www.wikiwand.com/nl/articles/Gemeenschap_Beeldende_Kunstenaars

Lid van

• (Mede) oprichter van Gemeenschap Beeldende Kunstenaars Nijmegen (GBKN), Later Gemeenschap Beeldende Kunstenaars https://www.wikiwand.com/nl/articles/Gemeenschap_Beeldende_Kunstenaars
• Algemene Katholieke Kunstenaarsvereniging

Bijlage: Jean Colette over Meertens

Jean Collette schrijft in Het R.K. bouwblad; officieel orgaan der Algemeene Katholieke Kunstenaarsvereeniging jrg 10, 1938, no 5, 29-9-1938 (overgenomen via Delpher):

“EEN JONG BEELDHOUWER

Eigenlijk kende ik hem reeds lang. Vijf jaren geleden kwam hij eens bij mij en vertelde, dat hij als assistent van Piet Gerrits gewerkt had op de H. Land Stichting. Eigen werk van den jongen schilder zag ik toen niet; en ik vergat zijn naam, aangezien ik dien niet kon binden aan eenig oeuvre.

Maar toen ik hem wèèr zag in het voorjaar, toen herkende ik toch wel dadelijk dien aantrekkelijken, bescheiden bezoeker van voor vijf jaren. Echter… welk een verrassing! De schilder bleek een beeldhouwer geworden te zijn! Ik wilde weten hoe dat zoo gekomen was. Albert Meertens keek mij aan alsof ik een dwaze vraag stelde: „Wel, heel eenvoudig; ik wilde een beeld maken en begreep dat ik daarvoor nieuwe dingen leeren moest. Ik trok naar Antwerpen en hoopte op een Instituut aldaar te kunnen vernemen, hoe ik het weerbarstige materiaal te lijf zou moeten gaan. Na zes maanden echter werd het mij daar te benauwd; want de technische moeilijkheden kwamen nauwelijks aan de orde; en de stylistische vragen zou ik zelf wel beantwoorden. En toen ben ik maar op eigen houtje aan het werk getogen.”

Dood-simpel nietwaar. Even simpel als dit werk schijnt te zijn. Maar de groote, klare eenvoud van dit werk beteekent een triomf, bevochten in jaren van noesten arbeid. Meertens schijnt het heel „gewoon” te vinden, dat hardnekkige vechten met het stugge materiaal. En daarover mogen we ons verheugen nu zoovele „jongeren” het niet verder brengen dan het schetsmatige, waarbij het geen verschil maakt of de „krabbel” een halven vierkanten decimeter of vele meters groot is. „Handig”, „vlot er op gegooid” is het recept in dit tijdsgewricht, dat, ondanks een quasi-diepzinnigheid als nooit vertoond, zoo gruwelijk veel oppervlakkigheid als belangrijkheid aandient.

Meertens kent zijn vak. Hij is een goed werkman. Men krijgt zelfs den indruk, dat hij zich daarvoor allereerst interesseert. Ik geloof, dat hij dan de juiste volgorde kiest. Toorop zei dat zoo dikwijls tegen jonge menschen: „Leer eerst je vak, zonder je om iets anders te bekommeren; al de rest komt vanzelf, als het er is, voor den dag; en als het er niet is, dan komt het ook niet door te doen alsof het er wèl was.” Welnu, ik geloof dat „dat andere” bij Meertens in grooten rijkdom aanwezig is en dat het voldoende is, zijn werken met aandacht te beschouwen om daarvan overtuigd te raken. Daarom lijkt het mij overbodig om eenige der gebruikelijke termen voor den dag te halen. Als hij O. L. Vrouw met haar Kindje maakt, dan is zijn beeld van zoo een groote innigheid, zoo zuiver en zoo simpel en eerlijk, dat er geen behoefte opkomt om over artisticiteiten te twisten en we liever een Ave Maria bidden.

Als hij een andere moeder afbeeldt, die haar kindje tegen zich aan vleit, dan behoeft dat beeld geen titel in den catalogus; moeder en kind worden één in wederzijdse!) liefdebetoon en wij zijn er de geroerde getuigen van.

En als wij zijn zedige torsen bezien, dan zijn we gelukkig en dankbaar dat de Schepper ons een natuur schonk, welke tot die serene schoonheid kon inspireeren. Dan zijn er nog zijn portretten, die als het ware de subjectieve variaties zijn op de verworven objectiviteiten in zijn andere werken. Groot en voornaam zijn ze daardoor gebleven, zelfs als een speelsch element, als een gehaakt mutsje, ons herinnert aan het alledaagsche leven.

En nu ik dat woord „voornaam” heb uitgesproken, nu wil ik het nog eens nadrukkelijker herhalen. Want voornaam in den besten zin is alles wat ik van Meertens zag en ik verheug me daarover, omdat zulks een fierheid verraadt, die zeldzaam is in onze dagen. Het is wellicht diezelfde fierheid, die Meertens belet, zich er voor te geneeren dat uit zijn werken blijkt dat hij in de leer ging bij grooten uit vroeger eeuwen. In geen zijner werken zag ik iets dat wijst op een oorspronkelijkheidsjacht-tot-iederen-prijs. Ik geloof trouwens dat Meertens zich nooit afvraagt bij het werk, wat een ander er wel van zal zeggen als het af is. Daardoor maakt dit werk zulk een aantrekkelijken indruk van volkomen eerlijkheid; ja, het heeft zelfs den moed om „schoon” te zijn, edel en voornaam.

Zelf heb ik er groote vreugde aan beleefd en daarom hoop ik dat anderen diezelfde vreugde er aan beleven zullen.

Om hen aan te moedigen, Meertens werken te gaan zien waar ze tentoongesteld zullen worden, schreef ik deze regelen bij de afbeeldingen. JOAN COLLETTE.”

(Overige) Bronnen en verder lezen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Albert_Meertens

RKDArtists

https://www.vanderkrogt.net/standbeelden/kunstenaar.php?id=Meertens.Albert&object=A&page=1

https://kos.nijmegen.nl/overzicht-kunstwerken/?waarde=KOS_KUNSTWERKEN.146