De Loden Lady: oorsprong, vondst en onderzoek

Tijdens rioolwerkzaamheden in 2001 wordt een bijzonder vondst gedaan: een honderden jaren oud skelet van een vrouw in een grafkist van lood, wat een zeer kostbare metaalsoort was. Daarop kreeg de vrouw de naam Loden Lady.

Opgraving sarcofaag tijdens rioolwerkzaamheden

In 2001 wordt tijdens werkzaamheden aan het riool in de Burchtstraat een loden sarcofaag (een soort grafkist) opgegraven, met daarin het skelet van een vrouw. Wie de vrouw was, is grotendeels onduidelijk.

Het graf is leeggeroofd, maar gezien het feit dat lood een zeer kostbaar materiaal was, welke alleen de allerrijksten konden betalen, werd ervan uitgegaan dat de vrouw zeer rijk moest zijn geweest. Zij was waarschijnlijk 35 en 50 jaar en en heeft minimaal 1 kind gehad.

De kist was 3 meter diep onder de grond begraven, zodat rover s er niet makkelijk bij konden komen. Desondanks is het graf toch geroofd, wel zijn er nog een aantal kleine glazen flesjes gevonden. Hierin heeft waarschijnlijk parfum of gezichtspoeder gezeten. Daarnaast wat bladgoud, waarschijnlijkafkomstig van kleding of schoenen.

Recent onderzoek: ouder, maar waarschijnlijk minder rijk

Momenteel (mei 2024) is er een intensief onderzoek bezig naar de sarcofaag en de resten van de vrouw, waarvan de eerste resultaten bekend zijn gemaakt: waarschijnlijk behoorde de vrouw niet tot de allerrijksten; wel is het graf ouder dan verwacht.

Ouder dan verwacht

Aanvankelijk dacht men dat het graf dateert rond het jaar 300. Uit recent onderzoek blijkt, dat het graf 100 jaar ouder is en dus rond het jaar 200 dateert.

Minder rijk dan verwacht

Aanvankelijk werd, hoewel onbekend was hoe de vrouw aan haar vermogen kwam, ervan uit gegaan dat de vrouw tot de top van de Nijmeegse elite heeft behoord: alleen de allerrijksten konden lood betalen.

De vrouw blijkt minder rijk te zijn geweest dan aanvankelijk verwacht: het betreft een hergebruikte kist. De kist blijkt binnenste buiten te zijn gevouwen: versieringen die normaal aan de buitenkant zitten, bevinden zich nu aan de binnenkant. Daarnaast is de kist veel te groot: de vrouw is 1,60 meter lang, terwijl de kist 2 meter groot is. Meestal waren de kisten op maat gemaakt, het is dan niet logisch om een zeer kostbaar materiaal te gebruiken voor een te grote kist. Echter: mogelijk is de ruimte gebruikt voor de (gesloten) grafgiften. Daarbij is alleen de afdektegel gevonden en niet het loden deksel, welke bij een complete begraving in een sarcofaag wel zou worden verwacht. Desondanks bleef ook een “tweedehands” loden grafkist maar voor enkelen weggelegd.

Sowieso blijkt de vrouw afgesleten rugwervels en beginnende artrose te hebben, tekenen dat ze zware lichamelijke arbeid moet hebben verricht. Slijtage van haar tanden duidt mogelijk dat ze vaak haar tanden heeft gebruik tijdens het werk.

Kortom: een desondanks kostbare kist voor een vrouw van “lagere” stand? Mogelijk betrof het een geliefd lid binnen de (hulp) van het huishouden, bijvoorbeeld een kapster.

De sarcofaag en de resten zijn normaliter in het Museum Valkhof te zien.

Kunstwerk door LaSalle

Ontwerpbureau LaSalle (Albert Goederond en Patty Struik) uit Ede kreeg van de gemeente Nijmegen de opdracht om een markering in het straatbeeld te maken van de vindplaats van de Loden Lady, welke zich midden op straat bevindt. In 2005 is het kunstwerk onthuld: een stalen plaat, met daarin de contouren van gevonden delen van het skelet. Daarbij plaatsten logo’s van moderne dure producten, om op die manier de vrouw weer in een welgestelde omgeving te plaatsen.

Zij maakten in Nijmegen ook: